Федеральнай сөбүлэҥи Саха Өрөспүүбүлүкэтэ тоҕус ирдэбилтэн тоҕуһун чопчу кэмигэр толордо. «Куораттары тупсарар» бырайыак чэрчитинэн судаарыстыба Саха сирин куораттарыгар дьон сынньанар, дьаарбайар сирдэрин (пааркалары) тупсарарга уопсайа 224 мөл. солкуобайы көрбүтэ. Ол иһигэр 199,47 мөл. солк. федеральнай бүддьүөттэн, 24,65 мөл. солк. өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн көрүллүбүтэ.
Бырайыак икки хайысханан үлэлээбитэ:
— Олорор оройуоннары уонна дьон сылдьар сирин тупсарыыга уопсайа 219,93 мөл.солк көрүллүбүтэ (федеральнай бүддьүөттэн 195,74 мөл.солк, өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 24,19 мөл солк).
— Кыра куораттар пааркаларын тупсарыыга 4,19 мөл.солк көрүллүбүтэ (федеральнай бүддьүөттэн 3,73 мөл.солк, өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 0,46 мөл.солк).
Үлэ 100% туолла
Былаанынан, 2017 сыллаахха 75 эбийиэккэ тупсарыы үлэтэ ыытылынна. Ол иһигэр 57 олорор дьиэ таһа, 18 дьон маассабайдык сылдьар сирэ тупсарылынна. Үлэ барыта кэмигэр туттарыллыбыта.
57 олорор дьиэ таһыгар саҥа ыскамыайкалар уонна ууруналар туруорулуннулар, сырдатыы үлэтэ ыытылынна уонна подъезтар өрөмүөннэннилэр. 14 дьиэ таһыгар көҕөрдүү үлэтэ ыытылынна, массыына парковката уонна оҕо оонньуур былаһаакката тутулунна.
Маны таһынан, дьон маассабайдык сылдьар сирдэригэр 10 сквер, 3 болуоссат, 1 паарка, 1 паарка сирэ, икки күөл («Таалай күөл» уонна «Щорс күөлэ») уонна 1 архитектурнай тутуу оҥоһулунна уонна тупсарылынна.
Бырайыагы олоххо киллэргэ 338 мөл. солкуобайга 79 хантыраак баттанна. Ол иһигэр олорор дьиэлэр тастарын тупсарыыга 214 мөл. солк, дьон маассабайдык сылдьар сирдэрин тупсарыыга 124 мөл.солк көрүлүннэ, 100 % туһанылынна.
Тупсарыы үлэтэ бөһүөлэктэринэн уонна куораттарынан ыытылынна
Дьокуускайга уопсайа 21 дьиэ таһа тупсарылынна, 9 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
«Жатайга» КУ-гар 2 дьиэ таһа тупсарылынна, 1 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
Миирнэйгэ 13 дьиэ таһа тупсарылынна, 1 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
Нерюнгрига 7 дьиэ таһа тупсарылынна, 2 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
Удачнайга 2 дьиэ таһа тупсарылынна, 1 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
Айхалга 1 дьиэ таһа тупсарылынна, 1 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
Мохсоҕоллоох бөһүөлэгэр 4 дьиэ таһа тупсарылынна, 1 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
Аллараа Куранах бөһүөлэгэр 7 дьиэ таһа тупсарылынна, 1 дьон сылдьар сирэ чөлүгэр түһэрилиннэ.
Олохтоохтор көхтөөхтүк кытыннылар
Бырайыагы олоххо киллэрэргэ олохтоохтор көхтөөхтүк кыттыбыттара бэлиэтэнэр. Ол курдук, 2017 сыл түмүгүнэн, субсидия ылбыт тэрилтэлэр 1791 киһини субуотунньукка, бөх хомуйуутугар, сир үлэтигэр, кырааска үлэтигэр, мас олордуутугар уо.д.а. үлэлэргэ кыттыстылар. Маны таһынан, тупсарыы үлэтигэр 153 устудьуон тутар этэрээттэрин байыастара үлэлээтилэр.
Бырайыак чэчитинэн араас тэрээһиннэр буолбуттара. Холобура 41 уопсастыбыннай мунньах, 4 форум, 2 ыйытыкка хорйудааһын, 1 анкетирование уо.д.а. араас тэрээһин ыытыллыбыта.
Бырайыак олоххо киириитин туһунан улахан сырдатыы үлэтэ ыытылынна. Уопсайа 292 матырыйаал бэчээттэннэ уонна 80 сюжет тэлэбииһэргэ уонна араадьыйаҕа таҕыста.
Бырайыак чэрчитинэн Саха Өрөспүүбүлүкэтэ бүтүн Арассыыйатааҕы «Выходи гулять» бэстибээлгэ кыттыыны ылла. Бэстибээл 2017 сыл ахсынньы ыйыттан 2018 сыл муус устарыгар диэри буолуоҕа. Бастакы тэрээһиннэр Дьокуускай куоракка, Миирнэйгэ, Удачнайга, Нерюнгрига, Айхалга, Мохсоҕоллооххо уонна Жатайга ыытыллыбыттара. Бэстибээл чэрчитинэн 50-ча тэрээһин ыытыллыаҕа. Ол иһигэр спортивнай күрэхтэһиилэр, кэнсиэрдэр, испиктээктэр, флешмобтар буолуохтара.
«Выходи гулять» бэстибээл тэрээһиннэригэр кэлэн көхтөөх кыттыыны ылын диэн барыгытын ыҥырабыт.
Николай Попов, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru