Тохсунньу 1 күнүттэн федеральнай сокуоннарга уларыйыылар киирдилэр. Бу уларыйыылар хас биирдиибитин таарыйар буолуохтаахтар.
Бензиҥҥэ акциз сыаната үрдээтэ
Тохсунньу 1 күнүттэн 1 лиитирэ бензин уонна дизельнэй уматык акциһа 50 кэппиэйкэнэн үрдээтэ. Бу мантан киирбит харчынан (40 млрд. солк.) Крымҥа, Уһук Илиҥҥэ, Калиниградка саҥа суоллары, муосталары тутарга былаанныыллар. Бензин сыанатыгар дьайыа суоҕа дииллэр да, саарбах.
Испиирдээх энергетиктэри боптулар
Тохсунньу 1 күнүттэн 15 бырыһыан этиловай испиирдээх энергетик утахтары (Adrenalin, Burn, о.д.а.) оҥорору уонна атыылыыры боптулар. Бу маннык утахтары иһэн, элбэх киһи доруобуйата айгыраабыта, оннооҕор суорума суолламмыта.
Ыстараабы төлөөбөт киһи бырааба быһыллыа
Алимены, ГИБДД ыстараабын төлөөбөт, онтон да атын иэстээх киһи массыына ыытар бырааба быһыллыан сөп. Бу иэһэ 10 тыһыынча солкуобайтан тахсыбыт буоллаҕына, суут приставтара быраабын быһар кыахтаннылар.
Электроннай “больничнай” лиистэр
Ыарыйдахха, быйылгыттан электроннай “больничнай” лииһи оҥорторуохха сөп. Ол эрээри, кумааҕы уонна электроннай лиис – иккиэннэрэ үлэлииллэр. Электроннай лиис табыгаһа диэн – уһатарга бырааска бара сатаабаккын уонна салалтаҕа бэйэтэ тиийэр.
Моҥкурууттуур чэпчээтэ
Урут чааһынай киһи моҥкурууттуурун биллэрэр түгэнигэр 6000 солк. төлүүр этэ. Быйылгыттан 300 солк. төлүүр буолла. Онон моҥкурууттуур чэпчээтэ. Оттон юридическэй сирэйдэр син биир үгүөрү соҕус үбү төлүүллэр.
Социальнай ситимҥэ – 14 сааскыттан эрэ
Оҕо 14 сааһын туолбут буоллаҕына эрэ, социальнай ситимнэргэ регистрацияланар кыахтанна – быйылгыттан пааспар ирдэнэр буолла. Ону кэстэххэ, төрөппүттэргэ уонна сайт хаһаайыттарыгар ыстарааптар олохтоноллор.
Босхо приватизация тохтоото
Бу уонунан сыллар усталарыгар барбыт дьиэни босхо приватизациялааһын болдьоҕо бүттэ. Арай Крым олохтоохторугар, тулаайах оҕолорго уонна 2005 сылга диэри сайабылыанньа биэрбиттэргэ сокуон босхо приватизацияны көҥүллүүр.
Миграннар харчы төлүөхтэрэ
Арассыыйаҕа үлэлии кэлэр миграннар нуучча тылын уонна судаарыстыба историятын билэллэрин бигэргэтэллэригэр 1 тыһ. солк. төлүүр буолуохтара. Итинтэн 200 солк. быһаччы судаарыстыба бүддьүөтүгэр барар.
ГИБДД ыстарааба улаатта
Суол быраабылатын кэстэххэ, ыстараап аҥарын сонно тута, боротокуол толоруллар кэмигэр төлүөххэ сөп буолла. Аҥарын – үс нэдиэлэ иһинэн. Регистрацията суох массыынаны ыыта сылдьан түбэстэххэ, 5 тыһ. солк ыстараап, эбэтэр быраабы быһыы күүтэр. Светофор кыһыл уотугар суолу туорааһыҥҥа суоппар бу ыстараабы төлүүр, иккистээн түбэстэҕинэ, сыл аҥарыгар бырааба быһыллар. Мантан да атын ыстарааптар кээмэйдэрэ уларыйда.
Массыына түннүгүн хараҥардыыга – ыстараап
2016-17 сылларга массыына өстүөкүлэтин олус хараҥа гына оҥортордоххо, 500 солк. ыстараап төлөнөрө. Быйылгыттан бастакы тутуллууга – 1500 солк, иккискэ, үһүскэ – 5000 солк. буолла. 12 ыстараап кэнниттэн, массыына ыытар быраап быһыллар.
Маны сэргэ хамнаска, Ийэ хапытаалыгар, биэнсийэҕэ, предпринимателлэр нолуоктарыгар, о.д.а. уларыйыылары атын матырыйаалларбытыттан аахпыт буолуохтааххыт.
Ангелина Васильева, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru