Бүгүн Ил Дархан Айсен Николаев Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Наталья Харлампьеваны кытары көрүстэ. Духуобунай сайдыы, литература, айар сойуустары өйөөһүн, кинигэни таһаарыы туһунан кэпсэттилэр.
Быйыл Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун XVII съеһигэр сүүс бырыһыан куолаһы ылан, Наталья Харлампьева төрдүс төгүлүн бэрэссэдээтэлинэн талыллыбыта. Кини Сойууһу 2003 с. салайар.
Ил Дархан Айсен Николаев Наталья Ивановнаны бэрэссэдээтэлинэн талыллыбытын эҕэрдэлээн туран: “Култуураны, духуобунай нэһилиэстибэни өйөөһүн – өрөспүүбүлүкэ салалтатын биир сүрүн эбээһинэһэ. Литература, туох да мөккүөрэ суох, биһиги национальнай киэн туттуубут буолар. Онуоха Саха сирин Суруйааччыларын сойууһа ылар оруола улахан. Сойуус айар интеллигенцияны түмэ, национальнай литератураны, төрөөбүт төрүт тылы сайыннара олорор”, — диэн бэлиэтиир.
Билигин Саха сирин суруйааччыларын сойууһа 80-ча чилиэннээх. Биэс сылтан бэттэх Сойууска 14 эдэр суруйааччы киирдэ. Итиннэ Сойуус 2003 сылтан Эдэр суруйааччылар сүбэ мунньахтарын сөргүтэн, тэрийэн ыыппыта улахан оруоллаах. Эдэр көлүөнэ суруйааччылар саха литературатын аксакалларын утумнаан, үтүө үгэстэри салҕаан иһэллэр.
Сойуус өрөспүүбүлүкэ эрэ иһинэн муҥурдаммакка, Россия атын эрэгийиэннэрин кытары бииргэ култуура эйгэтигэр араас бырайыагы олоххо киллэрсэр. Ону сэргэ, саха литературатын Россияҕа, тас дойдуга таһаарарга үлэлэһэр. Холобур, Дьокуускайга “Үрүҥ хаар алгыһынан” диэн норуоттар икки ардыларынааҕы поэзия фестивала ыытыллар буолбута алтыс сылыгар барда. Фестиваль икки сылга биирдэ ыытыллар. Манна Россия эрэгийиэннэрин таһынан, Польшаттан, Болгарияттан, Вьетнамтан, Монголияттан, Казахстантан, Словенияттан, Англияттан, о.д.а. тас дойдулартан суруйааччылар кэлэн санаа атастаһан барбыттара.
Көрсүһүүгэ Наталья Харлампьева айар сойуустары өйөөһүн, граннары биэрии усулуобуйатын саҥардыы, Духуобунас академиятын, суруйааччылар кинигэлэрин бэчээттээһин, библиотекаларга тириэрдии, уус-уран тылбаас боппуруостарын көтөхтө. Манна даҕатан эттэххэ, билигин айар сойуустар граннар көмөлөрүнэн үбүлэнэн олороллор.
“Судаарыстыба өттүттэн айар сойуустары өйөөһүҥҥэ саҥа сыһыан наада. Холобур, граннары биэрии тус-туһунан бөлөхтөргө арахсыахтаах, айар сойуустарга туспа усулуобуйа баар буолуохтаах дии саныыбын. Аны “Бичик” кинигэ кыһатыгар бэриллэр субсидия кинигэ бэчээттэниитигэр, классик суруйааччыларбытын киэҥ эйгэҕэ таһаарарбытыгар улахан суолталаах. Бу көрсүһүүгэ Айсен Сергеевич үгүс боппуруоһу өйөөбүтүттэн астынным. Кини, саҥа кэм салайааччытын быһыытынан, култуураны сайыннарыы, литературнай нэһилиэстибэни чөл хаалларыы уопсастыбаҕа култуураны, төрөөбүт литератураны, үгэһи көҕүлээһинтэн улахан тутулуктааҕын өйдүүр”, — диэн түмүккэ бэлиэтиир Наталья Ивановна.
Ыспыраапка:
Саха сирин Суруйааччыларын сойууһа 1934 с. тэриллибитэ. 1934 с. ахсынньы 2-11 күннэригэр Саха сирин суруйааччыларын бастакы конференциялара ыытыллыбыта. Сойууһу төрүттээбит киһинэн уонна бастакы бэрэссэдээтэлинэн Платон Алексеевич Ойуунускай буолар.
Саха сирин Суруйааччыларын сойууһа Россия Суруйааччыларын сойууһун иһинэн үлэлиир.
Аграфена КУЗЬМИНА, edersaas.ru