Олунньу 4-5 күннэригэр Уус Алдан улууһун күннэригэр Тустуу күннэрэ сүрдээх тэрээһиннээхтик ыытылыннылар. Бу дьаһал барыта тустуу 60 сылыгар ананна. Тэрээһин түмүктэниитэ улуус дьаһалтатын баһылыга, тустуу федерациятын бэрэссэдээтэлэ Алексей Васильевич Федотовтан санаатын үллэстэригэр көрдөстүбүт.
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru
— Күрэхтэһиини бүгүҥҥү күҥҥэ баар бары балаһыанньаҕа олоҕуран ыыттыбыт, — диир Алексей Васильевич. — Көрөөччүлэр олорор сирдэриттэн саҕалаан, көбүөрү күрүөлээһиҥҥэ тиийэ – бэрээдэк олохтонно. Судьуйалар үлэлэригэр эмиэ атын ким даҕаны орооспот. Онон тэрээһиммит өрөспүүбүлүкэтээҕи таһымҥа эппиэттэһэр диэхпин баҕарабын. Итиэннэ биир үөрэрим диэн, көрөөччүлэр тоҕо анньан кэлбиттэриттэн. Хайдах эрэ уруккуну санатта. Бу күрэхтэһии улуус комплекснай спартакиадатын бырагырааматыгар киирбит буолан, сүрдээх көхтөөхтүк барда. Түөрт сыллааҕыта улуус чөмпүйэнээтин иккистээн сөргүтэн ыытыыбытыгар 8 нэһилиэктэн 63 киһи кыттыбыта. Оттон билигин 17 нэһилиэк 110 бөҕөһө күөн көрүстэ. Көрдөрүү эһиил өссө эбиллиэ дии саныыбын. Атын даҕаны көрүҥнэринэн дьарыктанар спортсменнарбыт кэлэн күүстэрин холостулар. Ол курдук, мас тардыһааччылар, волейболистар, чэпчэки атлеттар, кинилэр бэйэлэригэр уопут ылан, сахалыы многоборьеҕа кыттарга бэлэмнэниини бардахтара.
Быйылгы биһиги тэрээһиммитигэр Россия 4 үтүөлээх тренерэ, аан дойдутааҕы кылаастаах 2 спорт маастара кыттыыны ыллылар. Ону тэҥэ, уолаттарга аан дойду чөмпүйүөнэ, призердара, Россия күрэхтэһиитин кыайыылаахтара бааллар. Өрөспүүбүлүкэ бастыҥ суруналыыстара да кэлбиттэрэ элбэҕи этэр. Онон тэрээһиммит киэҥ далааһыннаах буолла. Барытын ылан көрдөххө, таһым баар буолла дии саныыбын.
Эрдэттэн бэлэмнэнэн, оҥостон, икки күннээх гынныбыт. Уратыбыт диэн, 1957 сыллаахха Уус Алдан көҥүл тустууга чөмпүйэнээтэ аан маҥнайгытын ыытыллыбыта. Онон оруобуна лоп курдук 60 сыл буолла. Николай Николаевич Тарскай биир дойдулаахтара буоларбытынан – кини үлэтин, кини баҕатын толорон, бу маннык тэрээһин салҕанан бара туруохтаах диэн өйдөбүллээхпин.
-Кырдьык, быйыл үбүлүөйдээх сыл буолан, икки күннээх тэрээһин улахан таһымнаахтык ыытылынна. “Төгүрүк остуол”, кинигэ сүрэхтэниитэ, бэтэрээннэри чиэстээһин, көҥүл тустууга чөмпүйэнээт, хапсаҕай түһүлгэтэ…
-Улуус тустууга федерацията куруук мустабыт, мунньахтыыбыт уонна маннык улахан тэрээһини ыытыы барыта бүддьүөт эрэ суотугар буолбат. Ол иһин тустуу федерациятыгар махталым улахан. Спонсордар, сүрүн өйүүр тэрилтэлэр күүс-көмө, өйөбүл буоллулар. Маннык тэрээһиҥҥэ дьон-сэргэ санаата уһуктар, түмсэр. Ол иһин сырыы ахсын ирдэбилбит, эппиэтинэспит үрдээн иһэр. Маннык дьаһаллар аны да ыытылла туруохтара.
Итиэннэ саҥа ааттар тахсаллар. Холобур ити, соторутааҕыта нэһилиэгэр үлэлии сылдьыбыт Айсен Копырин билигин куоракка киирэн эрчиллэн, Үрдүкү спортивнай маастарыстыба оскуолатын чөмпүйэнээтигэр иккис миэстэни ылла. Кини билигин аны спорт маастарын нуорматын толорууга үлэлэһиэхтээх. Ону тэҥэ, биһиги манна эдэр оҕолору эмиэ көрдүбүт, 10-c, 11-c кылаас үөрэнээччилэрин. Тустан бүппүт уолаттарбыт кэлэннэр, тустууну көрөн санаалара оонньообут буолуохтаах. Нэһилиэктэрин туһугар эһиил кытталлара буолуо диэн эрэл санаа баар. Хамаанда хапытаана да буолан, уолаттары арыаллаан көбүөргэ тахсан сүбэ-ама биэрэн, секундант быһыытынан сырыттахтарына да үчүгэй буолуо этэ.
Бу күрэхтэһии түмүгүнэн хамаанда талыллан, Н.Н.Тарскай кубогар толору састаабынан тиийэн кыттарга суоттанабыт.
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru