Бу күннэргэ «Ыраас очуос — ыраас нэһилиэстибэ» бырайыак кыттыылаахтара, энтузиаст-альпинистар ХИФУ устудьуоннарын кытта сэттиэ буолан, Өлүөнэ очуостарын ыраастаан кэллилэр.
edersaas.ru
Төһө да ыраах буоллар, туристыы тиийбит дьон ЮНЕСКО испииһэгэр киирбит биир баар суох киэн туттар айылҕа пааматынньыкпытын харыстыахтарын оннугар, сылтан сыл аайы сурук-тайма бөҕөтүн суруйан киртитэллэр.
Эчи, кыраасканы, киистэни соһон тахсыах диэтэххэ, туһугар, үтүмэн сыраны эрэйэр буолуохтаах. Ону ол диэбэккэ, Өлүөнэ очуостара сотору кэминэн вандаллар суруктарынан «киэргэйэр» туруктаах.
Уопсастыбынньыктар бу олус суолталаах айаннарын «Саханефтегазсбыт» АУо генеральнай дириэктэрэ, Ил Түмэн дьокутаата, «Мэҥэ өйдөбүл«федеральнай партийнай бырайыак сүрүннээччитэ Игорь Никитин уонна «Өлүөнэ очуостара» Айылҕа пааркатын салалтата (сал. Аркадий Семенов), экология, туризм уонна агротехнологическай үөрэхтээһин өрөспүүбүлүкэтээҕи киинэ (сал. Гаврил Семенов) тэрийдилэр.
— Биһиги ХИФУ устудьуоннарын кытта ( сал. Александра Петрова) үлэ кээмэйин былааннаатыбыт, үөрэттибит, хаартыскаҕа түһэрдибит.
Таарыйа очуостарга кырааскалаах суруктары химическэй эттиктэринэн: азотнай — 65%, ортофосфорнай – 85% , уксуснай – 70% кислоталарынан, ацетонунан уонна бензинэн ыраастаан көрдүбүт. Бу ньымалартан ордуктара — шлифовальнай массыынанан (электротехническай инструмент) ыраастааһын ордук эбит. Нууччалыы эттэххэ, вандаллар суруктарын киһи «пескоструйнай» дэнэр аппарааттаах эрэ ыраастыыһы.
Оттон биһиги федерациябыт итинник аппарааттары атыылаһар кыаҕа суох. Онон айаммыт ороскуотун уйуммуттарын курдук, спонсордар үбүлээн, тустаах ыраастыыр тэриллэринэн эрэ хааччыннахпытына, үлэбитин салгыыр кыахтаахпыт, — диэн санаатын үллэстэр альпинистар өрөспүүбүлүкэтээҕи уопсастыбаннай тэрилтэлэрин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Александр Спиридонов.
«Мэҥэ өйдөбүл» федеральнай партийнай бырайыак уопсастыбаннай сэбиэтин салайааччыта Саргылаана Неустроева ыччаттар ылсыбыт үлэлэрин маннык сыаналыыр:
— «Ыраас очуос — ыраас нэһилиэстибэ» альпинистар уонна «Уунан уста сылдьар университет» устудьуоннар бырайыактарын кыттыылаахтара кэлэр көлүөнэҕэ историческай нэһилиэстибэни харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат кылааттарын киллэрэ сылдьаллар. Ыччаттарбыт үтүө санааларынан оҥорор дьыалаларыгар үгүс киһи кыттыһара буоллар диэн баҕа санаалаахпыт. Оттон биһиги «Мэҥэ өйдөбүл» федеральнай партийнай бырайыак «Материальнай нэһилиэстибэ» хайысхатын иһинэн туох кыалларынан кинилэри салгыы өйүү туруохпут.
Кырдьык, хаартыскалартан да көрдөххө, альпинистар олус уустук үлэни оҥоро сылдьаллар эбит. Саатар бу хаартыскалары көрөн, очуостары кыраасканан суруйан кэбилиир дьон туттуна түһэллэрэ дуу санаа үөскүүр.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Александр Кривошапкин хаартыскаҕа түһэриитэ.