Бүгүн уопсастыбаннас Дьокуускай куоракка мустан «АЛРОСА» хампаанньа салалтатын кытта Мирнэй Иирэлээҕэр буолбут экологическэй саахал туһунан кэпсэттилэр. Манна хампаанньаттан генеральнай дириэктэри солбуйааччы Алексей Дьячковскай, инженер Ньургун Захаров, уопсастыбаннас өттүттэн Экология министиэристибэтин Уопсастыбаннай сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Жураковскай, Уопсастыбаннай палаата чилиэнэ Николай Барамыгин, Бүтүн Арассыыйатааҕы Народнай фронт Саха сиринээҕи салаатын бэрэссэдээтэлэ Валерий Лютай кытыннылар.
Мустубут дьонтон ыйыталаһан көрдөххө, үгүстэрэ Бүлүү бөлөх улуустан төрүттээхтэр, ону таһынан, саалаҕа Ил Түмэн хас даҕаны дьокутаата, блогердар, суруналыыстар, устудьуоннар көстөллөр.
Сүүстэн тахса киһи муһунна. Биирдиилээн ыйыталаһааччылар хоромньулаах нэһилиэктэр бэрэстэбиитэллэрэ буолан биэрдилэр. Бары кэриэтэ ууну ыраастыыр ыстаансыйа түргэн соҕустук тутуллара наада дииллэр. Итиэннэ Бүлүү өрүс сүнньүгэр олорор дьоҥҥо экологическэй хоромньу иһин үп-харчы көрүллэрин, өрөспүүбүлүкэҕэ сир баайын хостуур баараҕай тэрилтэлэр үлэлэрин хонтуруоллуур сокуоннары, нормативтары өссө күүһүрдэри, Бүлүү бөлөх улуус дьоно доруобуйаларын чэбдигирдэллэригэр медицина дьоҕус киинин туталларын туруорсаллар. Промышленнай тэрилтэ үлэтин кэтиир судаарыстыбаннай уорганнар федеральнай уонна региональнай диэн арахсыбакка, урукку курдук биир тиһиктээхтик уопсастыбаннай экология сэбиэттэрин кытта үлэлииллэрэ буоллар диэн баҕа санаатын хас да киһи эттэ.
«АЛРОСА»-лар: саахал хатыланыа суохтаах
А. Дьячковскай Саха сирин төрүт олохтооҕун, ону кытта хампаанньа салалтатыгар үлэлиирин быһыытынан, АЛРОСА өрөспүүбүлүкэҕэ туһатын туһунан сиһилии кэпсээтэ, сыыппаралары көрдөрдө. Саха сиригэр төлүүр харчытын сууматынан «АЛРОСА» атын промышленнай тэрилтэлэри ырааҕынан быраҕар. 79, 8 млрд солк. «АЛРОСА»-ттан кэлэр буоллаҕына, иккис миэстэҕэ сылдьар хампаанньа өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр төлөбүрэ — 7 млрд солк. Ону таһынан, айылҕа харыстабылыгар аныыр харчыта, холобур, 2018 с. 5,3 млрд. солк. тэҥнэспит.
АЛРОСА айылҕа харыстабылыгар ыытар үбэ-харчыта.
«Нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйыы бырагырааматын АЛРОСА, ОДьКХ уонна энергетика министиэристибэтэ уонна тустаах улуустар олоххо киллэриэхпит. Хампаанньа эппиэтинэһи сүгэргэ бэлэм Билигин биһиги икки сүрүн соругунан үлэлиибит. Бастакыта, маннык алдьархай хатыламматын курдук, тутууларбытын үчүгэйдик чинчийэбит, тупсарабыт. Иккиһинэн, нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйыахтаахпыт«, — диэтэ Дьячковскай. Санатан эттэххэ, АЛРОСА хампаанньа салалтата атырдьах ыйын 27 күнүгэр Сунтаар улууһун баһылыга Анатолий Григорьев аатыгар Бүлүү өрүстэн иһэр ууларын ылар нэһилиэктэргэ ууну ыраастыыр оборудование атыылаһан ылан туруорарын туһунан иһитиннэрбитэ.
Сүрүн инженер Ньургун Захаров саахал туохтан тахсыбытын быһаарда. Мирнэй улууһугар өссө хаһан да маннык күүстээх ардах түһэ илигэ. Иирэлээх даамбата ити ууну барытын тулуйбатаҕын түмүгэр, “АЛРОСА” хампаанньа полигонун саппыт. Кирдээх уу барыта саба халыйан тахсан, Бүлүү өрүскэ түспүт. «Тутуу сокуон ирдэбилин кэспэтэх, дьиҥэр, барыта нуормаҕа эппиэттиир«, — диэн тоһоҕолоон эттэ, экраҥҥа көрдөрдө.
Ардах уутун аһардар ханаал дааннайа.
Хоромньуну суут быһаарар
Уопсастыбаннай иһитиннэрии бу төрдүс төгүлүн буолла. Бүлүү өрүс киртийиитин боппуруоһа салгыы даҕаны араас таһымҥа көрүллэр. Иирэлээх, Оччугуй Ботуобуйа, Бүлүү өрүскэ хоромньу сууматын түмүктээхтик суут быһаарар. Ол туһунан аҕыйах хонуктааҕыта Ил Дархан Айсен Николаев «АЛРОСА» хампаанньа салалтатын уонна Бүлүү бөлөх улуустарын баһылыктарын кытта мунньахха иһитиннэрбитэ. Айылҕа харыстабылын миниистирэ Сахамин Афанасьев хас да төгүллээх чинчийии түмүгүнэн, Иирэлээх өрүскэ хоромньу харчытыгар таһаардахха — 11, 9 мөл. солк., Оччугуй Ботуобуйаҕа — 4,67 млрд солк. ааҕыллар, — диэбитэ. Билигин Росприроднадзор Саха сиринээҕи бырабылыанньата хоромньу уопсай сууматын ааҕан быһаарыахтаах. Экспертиза түмүгүнэн Иирэлээх өрүс уутугар сибиньиэс, тимир, алтан, бериллий, цинк аһары элбээн, иһэргэ сөп түбэспэтэ быһаарыллыбыт.
Ил Дархан санаата
Ил Дархан Айсен Николаев уонна АЛРОСА бэрэсидьиэнэ Сергей Иванов мунньах кэннэ.
— АЛРОСА хампаанньаны кытта юридическэй өттүнэн үөскээбит балаһыанньаны быһаарыахпыт дии саныыбын. Бүгүҥҥү күҥҥэ Иирэлээх, Оччугуй Ботуобуйа, Бүлүү өрүскэ хоромньу сууматын ааҕыыны кэтиир уорганнар түмүктээн эрэллэр. Биллэн турар, элбэх суума тахсар. Онон Айылҕа харыстабылын министиэристибэтэ уонна федеральнай кэтиир уорганнар кыттыһан, АЛРОСА хампаанньа төлүүр хоромньутун сууматын быһаарарга сууттастыннар диэн бырабыыталыстыба таһымыгар быһаардыбыт. Бу тахсыбыт быһыыны-майгыны быһаарарга тоҕоостоох дии саныыбын.
Онуоха Ил Дархаҥҥа АЛРОСА бэрэсидьиэнэ Сергей Иванов Иирэлээх полигонугар буолбут саахалга эппиэтинэһи толору сүгэргэ бэлэмин биллэрбитэ.
edersaas.ru