Аммаҕа “Дэриэбинэм барахсан” тыйаатырдар күөн күрэстэрэ

Бөлөххө киир:

Сэтинньи ый 21-24 күннэригэр Амма улууһун бочуоттаах олохтооҕо, судаарыстыбаннай диэйэтэл, суруйааччы Дмитрий Наумов 70 сааһынан Сулҕаччы, Соморсун уонна Амма нэһилиэктэрэ араас хайысханан култуурунай тэрээһиннэри үрдүк таһымнаахтык ыыттылар.

edersaas.ru


Мин чуолаан Дмитрий Федосеевич айымньыларынан буолан ааспыт театральнай көрүүнү сырдатыахпын баҕарабын. Сэтинньи ый 23-24 күннэригэр Амма нэһилиэгэр Ф.Ф.Потапов аатынан Култуура киинигэр түөрт улуустан норуот тыйаатырдара мустаннар, бука бары Миитэрэй Наумов айымньыларыгар испэктээк көрдөрөннөр, ааптар биир дойдулаахтарыгар олус сэргэх күннэри бэлэхтээтилэр.


2013 сыллаахха бастакы аһаҕас өрөспүүбүлүкэтээҕи кэтэхтэн көрүү, күөн-күрэс ыытыллыбыта. Манна Амматтан Абаҕа уонна Алтан, Бүлүүттэн Тааһаҕар, Үөһээ Бүлүүттэн, Кэбээйи Мукучутуттан, Намтан, Мэҥэ Хаҥалас Аллараа Бэстээҕиттэн, Чурапчыттан Мындаҕаайы, Төлөй, Дириҥ, Сунтаартан, Орто Халыматтан уонна Хатастан норуот тыйаатырдара кыттыыны ылбыттара. Кыайыылаахтар Дьокуускай куорат Үүнэр көлүөнэ тыйаатырыгар мустаннар, испэктээктэрин көрөөччү дьүүлүгэр таһаарбыттара, анал бириистэри туппуттара. Быйыл ыытыллыбыт күөн күрэстэн атына диэн испэктээги таһынан литературнай ааҕыы эмиэ баара. Ол көрүү түмүгүнэн Гран-при үрдүк аатын В.С. Николаев аатынан Сунтаар наруодунай тыйаатыра ылан, 100 000 солкуобайынан наҕараадаламмыта. 1 миэстэни — Орто Халыма, 2 миэстэни — Алтан, 3 миэстэни Хатас норуодунай тыйаатырдара ылбыттара.


Аны биэс сыл буолан баран, Аммаҕа, Д. Наумов улууһугар ыытылынна. Быйыл барыта 14 тыйаатыр кытынна: уон биир норуодунай, үс самодеятельнай театральнай кэлэктиип. Киһи үөрэрэ диэн баар, үксүлэрэ инсценировканы көрдөрдүлэр. Бу аата режиссердар Миитэрэй Наумов айымньыларын ааҕан, ырытан, бэйэлэрин кэлэктииптэригэр сөрү-сөп гына оҥорон туруордулар. Хайҕаллаах дьыала! Быйылгы күөн күрэс олус үрдүк таһымҥа ыытылынна, суол-иис сабыылаах да буоллар, Үөһээ Бүлүүттэн тиийэ кэллиллэр.
Дьүүллүүр сүбэҕэ бэрэссэдээтэлинэн Норуот айымньытын дьиэтин театральнай хайысхатын исписэлииһэ А.К. Захаров, чилиэннэринэн СӨ үтүөлээх артыыһа П.Е.Андреев уонна СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ С.С. Адамова үлэлээтилэр.

Д. Наумов “Тыын”, “Эр киһи хараҕа кырдьыбат”, “Сөтүө”, “Концерт”, “Суорат уонна Кэрэмэс”, “Дэриэбинэм барахсан, төрөөбүт төрүт буорум”, “Сөдүөт”, “Үчүгэй баҕайытык кэпсэттибит”, “Түүҥҥү түрүлүөн”, “Уочарат”, “Кэргэн кэпсэтии”, “Соргулаах суорумньу”, “Оҕустар забастовкалара”, “Таптал хампаанньата”, “Колхуос мунньаҕа”, “Иччилээх түүл” уо.д.а. айымньыларыттан икки күнү быһа араас таһымнаах, араас жанрга кыттааччылар испэктээк көрдөрдүлэр. Быйыл Амматтан Абаҕа, Алтан, Эмис, Амма уонна Бөтүҥ, МэҥэХаҥаластан Төҥүлү уонна Аллараа Бэстээх, Чурапчыттан Дириҥ уонна Чурапчы, Үөһээ Бүлүүттэн Балаҕаннаах, Орто Халыма (кэтэхтэн) нэһилиэктэрэ кытыннылар.
Бастакы күөн күрэһи кытта тэҥнээтэххэ, айымньыны талыы, туруоруу, тириэрдии таһыма үрдүк. Амма улууһугар Наумов айымньыларын туруоруу эрдэттэн ыытыллыбыта харахха быраҕыллар. Көрөөччүнү кытта үлэ эмиэ барбыта көстөр. Ол курдук, оскуола оҕолоро икки күнү быһа кэлэн көрдүлэр, сэргээтилэр.

Нуучча норуотугар Василий Шукшин баар эбит буоллаҕына, биһиэхэ сахаларга, Миитэрэй Наумовтаахпыт. “Куоракка нэһилиэнньэ, дэриэбинэҕэ норуот олорор” диэн Расул Гамзатов этиитэ бу күннэргэ элбэхтэ ахтылынна. Кыракый дэриэбинэттэн улуу учуонайдар, суруйааччылар, артыыстар тахсаллар. Ол курдук, быйылгы күөн күрэс “Дэриэбинэм барахсан” диэн ааттаммыта оруннаах буолла. Нууччалыы эттэххэ, “Наумовские театральные подмостки” элбэх норуот тыйаатырын артыыстарын, худуоһунньуктарын, режиссердарын муста. Саамай элбэх кыттааччылаах, 50-тэн тахса киһилээх, Мэҥэттэн Төҥүлү нэһилиэгин “Эйгэ” Култуура киинин иһинэн үлэлиир драма кэлэктиибэ “Иччилээх түүл” диэн “театрализованнай концерт” дьүһүйүүнү көрдөрдө. Атыттар: Аллараа Бэстээх “Сыккыс” норуодунай театра “Таптал хампаанньата”, Амма норуодунай тыйаатыра алта кэпсээнтэн “Кыракый дэриэбинэм барахсан”, эмистэр “Өлөҥнөөх суоната” диэн музыкальнай испэктээк, бөтүҥнэр “Оҕустар забастовкалара”, Алтан норуодунай тыйаатыра биэс кэпсээни хомуйан, “Дэриэбинэм барахсан”, Абаҕатааҕы норуодунай тыйаатыр иһинэн “АйТал” көр-күлүү бөлөҕө “Чараҥнаах олоҕо”, Үөһээ Бүлүүттэн “Балаҕаннаах бэтиэхэлэрэ” –“Соргулаах суорумньу”, Чурапчы улууһун Дириҥ норуодунай тыйаатыра “Колхуос мунньаҕа”, П.М.Решетников аатынан Чурапчы норуодунай тыйаатыра “Дэриэбинэ” испэктээкиллэринэн күөн күрэскэ кыттыыны ыллылар.

Норуодунай тыйаатырдар ортолоругар: 1 лауреат — П.Решетников аатынан Чурапчы норуодунай тыйаатыра (режиссер И.Бушков); 2 лауреат — Абаҕа норуодунай тыйаатыра (режиссер Е.Попова); 3 лауреат — Амма норуодунай тыйаатыра (режиссер Е.Николаев).
Анал ааттар: “Дьахтар бастыҥ оруола” – М. Владимирова (Аллараа Бэстээх) ; “Эр киһи бастыҥ оруола”- И. Бушков (Чурапчы); “Дьахталларга иккис былааннаах оруолга бастыҥ” – Н. Устинова (Абаҕа); “Эр дьоҥҥо иккис былааннаах оруолга бастыҥ” – М. Жендринскай (Балаҕаннаах).

Самодеятельнай тыйаатырдар ортолоругар: “Бастыҥ испэктээк” анал ааты дьүүллүүр сүбэ кимиэхэ да анаабата. 1 лауреат — Төҥүлүттэн “Иччилээх түүл” (режиссер Л.Яковлева); 2 лауреат — Эмистэн “Өлөҥнөөх суоната” (режиссер М.Ефимова); 3 лауреат — Бөтүҥтэн “Оҕустар забастовкалара” (режиссер М.Кырбасова) . Анал ааттар: “Дьахтар бастыҥ оруола” –С. Неустроева (Бөтүҥ); “Эр киһи бастыҥ оруола”- А. Скрябин (Төҥүлү); “Дьахталларга иккис былааннаах оруолга бастыҥ” — М.Тимофеева (Эмис); “Эр дьоҥҥо иккис былааннаах оруолга бастыҥ”- С. Нестерев (Бөтүҥ).
Уопсай анал ааттар: “Бастыҥ сценография”- Абаҕа, “Бастыҥ көстүүм” — Дириҥ, “Бастыҥ уот-күөс” — Төҥүлү, “Муусуканан киэргэтиигэ бастыҥ” — Эмис, “Худуоһунньук үлэтигэр бастыҥ” – Орто Халыма (кэтэхтэн), “Бастыҥ исценировка” — Амма.

Күөн-күрэс түмүгүнэн: Гран-при үрдүк аатын ылан, 70.000 солкуобайынан Алтаннааҕы норуодунай тыйаатыр (режиссер В.Лобанов) наҕараадаланна.
Ааптар Миитэрэй Наумов режиссердары кытта көрсүһүүтүгэр: “Эһиил, Тыйаатыр сылыгар, биир айымньыбар анаан “Режиссердар күөн-күрэстэрин” тэрийиэххэ баар эбит”, — диэн санаатын режиссердар үөрүүнэн көрүстүлэр. Онон, Амма сиригэр-уотугар эһиил Тыйаатыр сылын көрсө эмиэ биир улахан түмсүү, режиссердар түһүлгэлэрэ ыытыллыа диэн эрэллээх Амматтан айаннаатыбыт.

Саргылана АДАМОВА-АЛТАН КЫЫС, “Саха сирэ” хаһыат,  edersaas.ru саайтыгар анаан

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0