Саха сиригэр чөл олоҕу тарҕатыыга үлэлэһэр дьон аҕыйаҕа суохтар. Олортон саамай чулуулара уонна бэйэтин олоҕун устата ити боппуруоһу дириҥник, сиһилии үөрэппит учуонай, медицина билимин дуоктара, профессор, ХИФУ медицина институтун патология анатомиятын кафедратын сэбиэдиссэйэ, Чөл олох аан дойдутааҕы академиятын академига Карл Георгиевич Башарин буолар. Кини Арассыыйа үрдүнэн бастакынан доруобуйа уонна чөл олох сокуонун суруйбут.
Карл Георгиевич чөл олоҕу маннык быһаарар: «Арыгыта суох чөл олох диэн киһи арыгыттан, табахтан, наркотиктан уонна араас cүһүрдүүттэн көҥүл олоҕо. Киһи олоҕун уонна олоххо буолар түгэннэрин сөпкө ырыҥалыыр үөрэҕэ, дьиҥнээх, айылҕаттан бэриллибит, айар-тутар дьоҕура, өй-санаа туруга. Ити турук кэһилиннэҕинэ, киһи өлөр, ону тэҥэ кинини кытта кэскилэ кэхтэр уонна бүтүн норуот симэлийэр».
«Хас биирдии киһи арыгы, табах, наркотик содулун өйдүөхтээх уонна ити дьааттартан аккаастаныахтаах».
Кини сүбэлииринэн: «Киһи чөл туруктаах, доруобай буоларыгар арыгыттан, табахтан, наркотиктан, киһи өйүн-санаатын сүһүрдэр психотропнай эттиктэртэн аккаастаныахтаах. Оччоҕуна кини этэ-сиинэ, уорганнара сөптөөхтүк үлэлииллэр, ис туруга бөҕө буолар. Киһи күн аайы дьарыктаах буолуохтаах, айыахтаах-тутуохтаах, үтүө дьыалалары оҥоруохтаах. Киһи дьарыга суох буоллаҕына, эрдэ кырдьар, ыарыыга ылларар, инбэлиит да буолуон сөп, тиһэҕэр тиийэн, өлүөн да сөп».
«Арыгыта суох чөл олох уонна чөл турук сокуона тарҕаныахтаах, киһи барыта ити сокуоннары билиэхтээх», — диир Карл Башарин.
Карл Георгиевич бэйэтэ да билбэтинэн, аҕатын Г.П. Башарины удьуордаан норуот инники дьылҕатын туруулаһар дьикти аналлаах киһи буолар.
Кини улахан учуонай буолан, элбэх кинигэни ааҕан, араас омук дьонун үлэлэрин үөрэтэн, өйдөрүн-санааларын сайыннаран, итинник сокуоннары айбыта саарбаҕа суох. Биһиги, хас биирдии Саха сирин олохтооҕо, ити ыйыллыбыт сокуоннары тутуһан, ыччаттарбытыгар тиэрдии ытык иэспит буолар.
Арыгы дьаат, дьааты иһимэҥ!
Матвей Лыткин,
СӨ Арыгы атыытын сүрүннүүр управлениетын салайааччы.