Арыгы дьайыыта

Бөлөххө киир:

Арассыыйа үрдүнэн биир улахан киһиэхэ 14-15 лиитирэ арыгы тиксэр. Бу көрдөрүү Аан дойдутааҕы доруобуйа харыстабылын тэрилтэтэ (ВОЗ) иһитиннэрэринэн, улахан куттала суох кэрдииһи икки төгүл баһыйар. Ортотунан 8 лиитирэ арыгы биир киһиэхэ тиксиэхтээх эбит.

Суол саахалыгар итирик сылдьан уруулга олорбут дьон буруйунан 3,8 тыһ. киһи тыына быстыбыт. Бу Европа дойдуларыгар тэҥнээтэххэ, 3 төгүл үрдүк.  Оттон Арассыыйа Ис дьыалаҕа министиэристибэтэ иһитиннэрэринэн, 90-95% ыар буруйу оҥоруу арыгы иһэн баран оҥоһуллар.

Арыгы дьиэ кэргэн тутулун алдьатар. Дьиэ кэргэҥҥэ биир иһэр киһи баар буоллаҕына, араас баттал, иирсээн, бэйэ-бэйэни атаҕастаһыы үөскүүр. Уонна, биллэн турар, арахсыы саамай киэҥник тарҕаммыт биричиинэтинэн буолар.

Арыгынан үлүһүйүү – оҕо тулаайах хаалыытын, ийэ уонна аҕа быраабын быһыы төрүөтэ буолар. Оҕону быраҕан барыыга, ийэ, аҕа бырааба быһыллыытыгар Арассыыйа бастакы миэстэҕэ турарын билэбит.

Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр уонна Арассыыйаҕа арыгы ырыынагын сүрүннүүр биир бэлиитикэлээхпит. Сорох дьон өйдүүллэринэн, бу бэлиитикэ арыгынан эргинэр атыыһыттары өйөөһүнүнэн дьарыктанар диэн. Оннук буолбатах. Ыытыллар үлэ-хамнас, бастатан туран, дьон доруобуйатын уонна олоҕун харыстабылыгар ананар. Манна даҕатан эттэххэ, бүтэһик 3 сылга Саха сирин нэһэлиэнньэтин ахсаана кыралаан элбиир. Итирэн баран буруйу оҥоруу 6%, арыгы иһиититтэн өлбүт дьон ахсаана  20% намтаабыт. Бу көрдөрүүлэр хаачыстыбалара маҕаһыыннарга арыгы атыыта намтааһыныттан, сокуонунан бобуулар баар буолбуттарыттан тутулуктааҕа саарбаҕа суох.

Матвей Лыткин. 

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0