Бу сайын «Таатта» баан эстибитин түмүгэр үгүс урбаанньыт эмсэҕэлээтэ. Ол сонуна сойуон иннинэ аны Уһук Илин эрэгийиэҥҥэ биир улахан АТБ баан нэһилиэнньэҕэ атын тэрилтэ — “ФТК” ХЭТ биэксэллэрин атыылаан, элбэх киһини албыннаабытын туһунан айдаан тахсыбыта. Тэрилтэ урукку иэстэрин сабынаары саҥа биэксэллэри атыылаан, үп-харчы пирамидатын оҥорбута өр буолбакка мыыла хабаҕын курдук эстэр турукка киирбитэ.
edersaas.ru
Биэксэл атыылаһарга мөлүйүөнүнэн үптэрин укпут дьон билигин хайдах гынан харчыларын төнүннэриэхтэрин билбэттэр. Уопсайа 4,3 млрд солк. суумалаах сыаналаах кумааҕы атыыламмыт. Юридическай өттүнэн ылан көрдөххө, АТБ сөбүлэһиини түһэрсээччи буолбатах, көннөрү тиксиһиннэрээччи оруолун толорбут. Онон, дьон харчытын төнүннэрэр эбээһинэһэ суох диэн Национальнай бааҥҥа этэллэр.
Эмсэҕэлээбит дьон төһө даҕаны суукка үҥсүбүттэрин иһин, дуогабарга “ФТК” ХЭТ сурулла сылдьар буолан, АТБ баантан харчыны ирдэһэн ылар кыаллыбат эбит. Атын тэрилтэ биэксэллэрин бааҥҥа атыылаабыттарын кумааҕыга дакаастыыр күчүмэҕэй.
Сокуон быһыытынан, “ФТК” ХЭТ моҥкуруут баран кини баайын-дуолун атыылаан, онтон киирбит үбүнэн дьон харчытын төнүннэриэхтэрин сөп. Киин баан бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Василий Поздышев этэринэн, биэксэл атыыласпыт дьону кытта дуогабар түһэрсэн, суукка кыайтарбыт түгэннэригэр, Киин баан төһөнү ночоотурбуттарын төнүннэриэҕэ. Оттон Киин баан сүтэрбит харчытын АТБ урукку хаһаайыннарыттан ирдэһиэҕэ.
Кэлиҥҥи кэмҥэ киһи чааһынай бааҥҥа итэҕэйиэн да саллар буолла. Маннык халбаххай кэмҥэ сарсын тугу тиэрэн таһаараллара биллибэт. Онон, хас да сыл мунньубут харчыгын угуоҥ, дуогабарга илии баттыаҥ иннинэ, болҕомтолоохтук ааҕар, өссө билэр юристаргар көрдөрөр, сүбэлэттэрэр ордук.
Баан тойоно омук сиригэр куоппут
Биир сайын иһигэр чааһынай бааннар тоҕо эһиннилэр? Онно төрүөт буолар үп-харчы кириисиһэ дойдуну тоҕо солоон ааспата, дуолларга туһаайан, солкуобай кууруһа сурулаан түспэтэ. Биллэн турар, халыҥ харчы хайа баҕарар киһи өйүн-санаатын хараҥардар күүстээх.
Ол курдук, АТБ акционердарыттан биирдэстэрэ Андрей Вдовин 13 мөл. дуоллары уорууга кыттыгастаах диэн уорбаланан, киниэхэ холуобунай дьыала тэриллибитэ. 2018 с. муус устар 25 күнүгэр Москва куорат Тверской суута банкиры кэтэхтэн тутарга сорудахтаабыта даҕаны, киһилэрэ өссө 2017 с. Арассыыйа тас өттүгэр куотан, ханна барбыта биллибэт. Онон, Вдовин федеральнай уонна аан дойдутааҕы көрдөөһүҥҥэ сылдьарын туһунан «Forbes», «Коммерсант» суруйаллар.
Бэрээдэги араҥаччылыыр уорганнар этэллэринэн, АТБ баан офшорнай хампаанньалартан икки улахан кээмэйдээх иэс ылан баран төнүннэрбэтэх. Онно Вдовин мэктиэлээччи быһыытынан сурулла сылдьар эбит.
Билиҥҥи туругунан, АТБ баан 2,5 млрд. солк. итэҕэстэнэн, Киин баан 10 млрд солк. эбии биэрэн, өрүһүйэр үлэни ыытыахтаах. Ол кэнниттэн АТБ баан хапытаала 8-9 млрд солк. тэҥнэһиэхтээх.
«Балаҕан ыйыгар АТБ бааны атыылыыр туһунан биллэриэхпит. Сокуон ирдэбилэ оннук. Мин санаабар, чааһынай бааннар уонна үп-харчы эйгэтигэр үлэлиир тэрилтэлэр Киин баантан маннык активы ыларга интэриэстээх буолуохтара. Бастатан туран, Киин бааны кытта УК ФКБС атыыланар баан активын хаачыстыбатын бэрэбиэркэлээтилэр. Иккиһинэн, быстах кэмҥэ анаммыт дьаһалта аҕыйах ый иһигэр үп-харчы эргиирин барыстаахтык үлэлэттэ», — диэн быһаарда Киин баан бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Василий Поздышев.
АТБ баан өссө муус устарга дьон уурдарыытын ылбат буолбутун кэннэ моҥкуруут барбатын туһугар Киин баан күүскэ үлэлэстэ. АТБ үлэһиттэрэ ону программнай хааччыллыы саҥардыллар, баар кыһалҕа түргэнник быһаарыллыа дии олорбуттара.
Харчыга ыктарыы туохтан саҕаламмытай?
Дьиҥэр, АТБ баан харчыга ыктарыыта 2016 с. ахсынньытыттан саҕаламмыта. Кини иһинэн тэриллибит «М2М Прайвет банк» лицензиятын былдьатан, онно АТБ 6,5 млрд солк. ыйанан хаалбыта.
Быйыл муус устарга быстах кэмҥэ үлэлиир дьаһалта быһыытынан баан секторын консолидацияҕа пуондатын салайар хампаанньа анаммыта. Онно АТБ активын кээмэйинэн Арассыыйа бааннарын кэккэлэригэр 60 миэстэҕэ турар, муус устар 1 күнүгэр актива 120 млрд солк. диэн сыаналаабыттара.
Билигин Киин баан АТБ-ны үп-харчы өттүнэн өрүһүйэн баран, балаҕан ыйыгар атыылыыр санаалаах. Ол эрэн, эбии капитализацияҕа укпут харчытыттан кыраны ылара сабаҕаланар диэн «Коммерсант» иһитиннэрэр.
Онон, «Таатта» уонна АТБ баан салалталара улахан суумалаах харчыны ханна гыммыттара биллибэт. Сурах-садьык быһыытынан, баан тойотторо сиэптэрин халыҥ харчынан хаҥатан баран омук сиригэр куоппуттар. Ону суут-сокуон үлэһиттэрэ ирдэһиэхтэрэ турдаҕа.
Марианна Тыртыкова, «Саха сирэ», edersaas.ru