Биһиэхэ, сахаларга, «Уу чугаһа, уруу ырааҕа ордук» диэн олус дириҥ суолталаах өс хоһооно баар. Өбүгэлэрбит чахчы да муударай дьон эбиттэр. Ити бэргэн тылларынан кинилэр урууну ыраахтан булар уонна тэрийэр ордугун кэс тыл курдук эттэхтэрэ. Кинилэр уруу буоларга хайаан да саҥа сүүрээн киирэн, хаан тупсуохтааҕар, кэнчээри ыччаттара эт-хаан, өй-санаа өттүнэн доруобай, чөл, чэгиэн буолуохтаахтарыгар, оччоҕо эрэ утум дьоһуннаахтык салҕаныахтааҕар ураты суолта биэрэллэрэ, ону ситиһэргэ дьулуһаллара.
edersaas.ru
Эбэн эттэххэ, кэргэннии буолуохтаах эдэр дьон төрүттэрин-уустарын сэттис көлүөнэҕэ тиийэ үчүгэйдик бары өттүнэн сураһаллара, чахчытын быһаараллара, ол эрэ кэнниттэн сөбүлүүр, сөбүлэһэр туһунан бүтэһиктээх илии тутуһуу буолара. Бу үгэс үтүө түмүктэрин олоххо баар чахчыларынан бигэргэтэбин.
Ааспыт үйэ 20-с сылларын бүтэһигэр, 30-с сыллар саҥаларыгар Таатта дьоно Слепцов Дмитрий Васильевич, Неустроев Петр Андреевич, Туласынов Петр Яковлевич хоту Абый оройуонугар тиийэн олохсуйбуттара, олохтоох кыргыттары кэргэн ылбыттара.
Кыра кээмэйгэ бу үс ыал олохторун-дьаһахтарын сиһилии суруйар кыаллыбат, оннук сыал-сорук туруоруммаппын даҕаны. Онон, кинилэр ыччаттарыттан ханнык биллэр-көстөр дьон тахсыбыттарын кылгастык, билиһиннэрии бэрээдэгинэн суруйабын.
Слепцов Дмитрий Васильевич кэргэнинээн Евдокия Николаевналыын тоҕус оҕоҕо күн сирин көрдөрбүттэрэ, оҕолоро бары үөрэхтээх, үлэһит, ситиһиилээх дьон буолбуттара. Кинилэр ортолоругар РСФСР тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Николай Дмитриевич, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, педагогическай наука доктора Александра Дмитриевна, РСФСР үтүөлээх учуутала Анна Дмитриевна, культурология наукатын кандидата Любовь Дмитриевна бааллар.
Неустроев Петр Андреевич бастаан Муома, салгыы Абый оройуонугар олохсуйбута. Бастакы кэргэниттэн – Владимир, иккис кэргэниттэн Абый төрүт олохтооҕо Жиркова Мотрена Христофоровнаттан Петр, Николай төрөөбүттэрэ.
Владимир Петрович Неустроев – Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, эргиччи сайдыылаах бэртээхэй спортсмен, ССРС спордун маастарга кандидата. Петр Петрович Неустроев – СӨ үөрэхтээһинин үтүөлээх үлэһитэ, көҥүл, греко-римскэй тустууларга, хапсаҕайга, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр бөҕөс, ССРС спордун маастарга кандидата. Николай Петрович Неустроев – норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара, көҥүл тустууга ССРС, РСФСР чемпиона, РСФСР уонна Саха АССР үтүөлээх тренерэ. Бырааттыы Неустроевтар эт-хаан, өй-санаа эргиччи сайдыытын бэртээхэй холобура, туоһута буолаллар.
Туласынов Петр Яковлевич кэргэнинээн Абый төрүт олохтооҕо Чиркова Ольга Ивановналыын тоҕус оҕоҕо күн сирин көрдөрөн, үөрэхтээх, үлэһит дьон оҥорбуттара. Кинилэртэн Галина Петровна – Саха АССР үтүөлээх бырааһа, Розалия Петровна – Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, Юрий Петрович-II СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ үрдүк ааттарга тиксибиттэрэ.
Дьэ, мантан дьоҕус түмүк оҥоруоҕуҥ. Бу үс ыалга үөрэхтээх, үлэһит, ситиһиилээх, биллэр-көстөр, ааттаах-суоллаах дьон тахсалларыгар бары үтүө төрүттэри, сабыдыаллары сэргэ, кинилэр ууһаан-төрөөн күн сирин көрөллөрүгэр күүстээх, чэгиэн хаан булкуһуута бөҕө акылаат буолбутугар саарбахтаабаппын.
Үс ыал оҕолорун туһунан билиһиннэрэн суруйуум аатын, сүрүн ис хоһоонун итэҕэтиилээхтик арыйар, дакаастыыр дии саныыбын. Өбүгэлэрбит дириҥ ис хоһоонноох үтүө үгэстэрэ, өс хоһоонугар этиллибитинии, аналын, суолтатын хаһан да сүтэриэ суоҕа, омукпутугар, кэнчээри ыччаппытыгар кэлэр да кэмнэргэ эркээйи буолуоҕа. Ол үйэлээҕи уонна кэскиллээҕи эрэ мэктиэлиэҕэ.
Николай РЕБРОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru