Кэнники сылларга массыына ахсаана элбээн, суолга саахал тахсыыта элбээтэ. Онон, суолга алдьархай тахсыбатын туһугар, ГИБДД үлэһиттэрин ирдэбиллэрэ кытаатар. Ол курдук, суоппардарга саҥа быраабылалар киирэллэр, ыстараап үрдүүр. Саха сирин суоппардара улууска, дэриэбинэҕэ айанныылларыгар таһаҕастарын массыына үрдүгэр баар багажникка тиэнэллэр. Ол эрэн, сорох массыыналар багажнига суохтар. Ол массыыналарга багажник олордор сокуону, быраабыланы суоппардарбыт үксүлэрэ билбэттэр. Инньэ гынан, Суолга куттал суох буолуутун хонтуруоллуур судаарыстыбаннай иниспиэксийэттэн багажнигы олордооһун туһунан туоһуластым.
Бэйэ олордуу багажнигы ГИБДД-га бэлиэтэттэриллиэхтээх
Бастатан туран, Суолга куттал суох буолуутун хонтуруоллуур иниспиэксийэҕэ багажнигы массыынаҕа олордуу туһунан ыйыталастым. Онуоха, кинилэр эппиэттэрин тута электроннай аадырыспар ыыттылар. Өскөтүн, собуоттан багажнига суох тахсыбыт массыынаҕа суоппар бэйэтэ багажник иилбит буоллаҕына, хайаан даҕаны сэртипикээт оҥорторон, ГИБДД-га бэлиэтэттэриэхтээх.
Таможеннай сойуус тиэхиньиичэскэй регламенын 6-ыс пуунуттан сиэттэрэн, массыынаҕа ону-маны эбии олордуу собуокка оҥоһуллубут тутулун уларытыынан ааҕыллар. Итинник оҥоһуулар айаҥҥа кутталы үөскэтэллэрэ кистэл буолбатах. Быйыл суол быһылаана ханнык да сыллааҕар элбээбитэ бэлиэтэнэр. Саахалы үксэ дьону тиэйэн иһэр массыыналар таһаараллар. Ол иһин сокуон кытаатара оруннаах дии саныыбын.
Хас биирдии суоппар массыынатыгар тугу эмит уларытыан баҕарар буоллаҕына, хайаан да ГИБДД-тан көҥүл ылыахтаах уонна куттал суох буолуутун ирдэбилин тутуһара булгуччулаах.
Көҥүлү ылар судургу
Аныгы үйэҕэ киһи дьыалатын ситиһэригэр олус элбэх докумуон толоруон наада. Дьон араас ыспыраапкалары, көҥүллэри эккирэтиһэриттэн салҕан хаалар. Ол иһин, элбэх сүүрүүлээх-көтүүлээх докумуону оҥорторорго ыараханнык ылсар.
Оттон дьиҥэр, суоппар тимир көлөтүгэр уларытыы киллэрэр көҥүлүн ылыы икки эрэ түһүмэхтэн турар:
Бастатан туран, ГИБДД-га кэлэн сайабылыанньа суруйар. Пааспарын, массыына хаһаайына буоларын туоһулуур докумуону эбэтэр дэбиэринэһи, массыына пааспарын уонна массыына туругун туһунан түмүгү көрдөрөр. Онтон массыынаны ГИБДД үлэһиттэригэр көрдөрөр.
Иккиһинэн, суоппар сайабылыанньа декларациятын, нотариуһунан бигэргэтиллибит багажник сэртипикээтин куоппуйатын, тэхиньиичэскэй бэрэбиэркэ боротокуолун уонна массыынаны диагностикалаабыт каарталарын ылар. Ол кэннэ, суоппар 1650 солк. судаарыстыбаннай пошлина төлүүр. Массыынаҕа багажник туруоруллубута айаныгар кутталы үөскэппэтин туоһулаһаары, ГИБДД үлэһиттэрэ массыынаны хоһуттан бэрэбиэркэлииллэр.
Туох баар бэрэбиэркэни ааспыт киһи быһыытынан, суоппар бу докумуоннарын илдьэ төттөрү ГИБДД-га тиийэр. Бу докумуоннарынан массыынаҕа киллэриллибит уларытыы айаҥҥа кутталы үөскэппэтин туһунан туоһу сурук туттарыллар. Маны таһынан массыына пааспарыгар уларытыы бэлиэтэнэр. Бу докумуоннары, бэрэбиэркэлэри анал үөрэхтээх эрэ дьон оҥорор бырааптаах.
Сергей Мартынов, СӨ ГИБДД-тын тэхиньиичэскэй ирдэбил отделын иниспиэктэрэ:
— Быйыл 650 суоппар массыынатын багажнигын уонна эбии олордуутун бэлиэтэттэрдэ. Маны таһынан, 542 ирдэбил сурук туттарылынна. 41 суоппар ирдэбили толорбокко, массыынатын нүөмэрин былдьатта уонна учуоттан уһулунна. Өскөтүн суоппар ирдэбил сурукка ыйыллыбыт күҥҥэ уонна бириэмэҕэ ГИБДД-га кэлбэтэҕинэ, массыынатын нүөмэрэ былдьанар уонна учуоттан уһуллар. Суоппар багажнигы олордор ирдэбили барытын толордоҕуна эрэ саҥаттан нүөмэр ылар уонна массыынатын учуокка туруорар кыахтанар. Судаарыстыбаннай пошлина — 2850 солкуобай.
Сокуону билбэт буолуу эппиэтинэстэн
босхолообот
Бу докумуон эккирэтиһиитин ситиспит суоппар төбөтө ыалдьыбакка, баҕатын хоту таһаҕас тиэнэ-тиэнэ массыынатын сүүрдэ сылдьыаҕа. Оттон кистээн, көҥүлэ суох багажник иилиммит массыына суоппардара ыстарааптанартан атыны билиэхтэрэ суоҕа. Өскөтүн, көҥүлэ суох багажниктаах массыына хаһаайына тутулуннаҕына, Арассыыйа Административнай кодексатынан 500 солкуобайынан ыстарааптанар. “Полиция үлэһитин туһунан” үһүс нүөмэрдээх пэдэрээлинэй сокуонунан, суоппары тохтоппут иниспиэктэр докумуону, туоһу суругу ирдиир бырааптаах. Багажникка көҥүл суох буоллаҕына, ГИБДД-га тиийэр ирдэбил сурук туттарар.
Санатан эттэххэ, сокуон ирдэбилигэр эппиэттээбэт багажнигы туруорарга көҥүл бэриллибэт. Онон ньиэрбэни бараабакка, элбэх ыстараабы төлөөбөккө, багажнигы быраабыланан олордор судургу.
Бэрэбиэркэни анал кииннэр
оҥороллор
Таможеннай сойуус реестригэр киирбит уонна анал аккредитация ааспыт лабораториялар эбэтэр кииннэр эрэ массыына тэхиньиичэскэй туругун бэрэбиэркэлиир уонна массыынаҕа эбии олордуу көҥүлүн биэрэр кыахтаахтар.
Николай Попов, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru