Багдарыын Сүлбэ: «Суруйбут биир да тылбыттан аккаастаммаппын»

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Бүгүн Михаил Спиридонович Иванов-Багдарыын Сүлбэ төрөөбүтэ 90 сыла. Кини топонимист, антропонимист, публицист, фольклорист быһыытынан киэҥник биллэр.

edersaas.ru


Бүгүн Саха сиригэр ономастикаҕа чинчийиини төрүттээччи бэлиэ күнүнэн сибээстээн, “Имя. Язык. Этнос” диэн Бүтүн Арассыыйатааҕы кэмпириэнсийэ буолла. М.С.Иванов-Багдарыын Сүлбэ олорбут дьиэтигэр мемориальнай дуосканы арыйдылар.

Тэрээһин аһыллыытыгар кини төрөппүт уола, топонимист, филология наукатын кандидата Ньургун Иванов Бүтүн Арассыыйатааҕы кэмпириэнсийэни тэрийиэххэ диэн этиитин өйдөөбүт, өйөөбүт салалтатыгар, бииргэ үлэлиир дьонугар махталын биллэрдэ. Итиэннэ аҕатын Багдарыын Сүлбэ олоҕун, айар үлэтин туһунан кэпсээтэ. “1952 сыллаахха, үөрэҕин бүтэрээри сырыттаҕына, бэлиитикэҕэ буруйу сүктэрэн хаайбыттара. Кинилэр үһүө этилэр. Ол туһунан устуоруйаҕа балай эмэ суруллан турар. Бу биһиги дьиэ кэргэҥҥэ киэҥник кэпсэммэт, ырытыллыбат дьыала. Киһитэ кини буолан, күүстээх санаатынан норуотугар туһаттан атыны аҕалбакка бу дойдуттан төннүбүтэ”, — диэн аҕатын туһунан ахтар.

Гуманитарнай чинчийии институтун научнай салайааччыта Анатолий Алексеев:Ааҕааччыга тиийимтиэ, дэбигис өйдөнөр тылынан суруйара. Инньэ гынан, норуот сэҥээриитин ылбыта. Топонимиканан Бүлүүгэ үлэлиир сылларыгар дьарыктанан саҕалаабыта. Кэрэхсэбиллээҕэ диэн, оччотооҕу Бүлүү педагогическай  училищетыгар үөрэнэр устудьуоннары сыһыарбыта. Сайыҥҥы сынньалаҥнарыгар сирдэрин-уоттарын туһунан суруйан кэлэллэригэр сорудах биэртэлиирэ, баай картотекатын ити сылларга оҥостор”, — диэн бэлиэтиир. Оттон институкка наука үлэһитинэн үлэлиир сылыгар өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыгар уһун кэмнээх командировкаларга, эспэдииссийэлэргэ сылдьан матырыйааллары, сибидиэнньэлэри анаан-минээн хомуйара диэн этэр.

Итини таһынан Михаил Спиридонович сахалыы ааттар туһунан кинигэтэ тахсыбытын кэннэ, сахалыы аат үксээбит, онон кини кылаата итиннэ улаханын ыйар.

М.К.Аммосов аатынан РФ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын үөрэтэр институт дириэктэрэ, филология наукатын кандидата Гаврил Торотоев икки түгэни чорботон бэлиэтээтэ. Ол курдук, бастакытынан, Багдарыын Сүлбэ көрдөөн, хасыһан булбутун барытын дьон дьүүлүгэр таһааран иһэр идэлээҕэ диэн ыйар. Иккиһинэн, кини чинчийиитин үксүн сахалыы суруйар этэ диир. “Итинник учуонай, хомойуох иһин, биһиги ортобутугар бэрт аҕыйах. Биһиги тугу билбиппитин-көрбүппүтүн норуоппутугар, дьоммутугар-сэргэбитигэр ситэ тиэрпэппит диэн көрөбүн. Нууччалыы суруйабыт. Аны кэлиҥҥи кэмҥэ омуктуу суруйар идэлэннибит. Биллэн турар, ити үчүгэй. Ол гынан баран, идэтиттэн тутулуга суох ким баҕарар ааҕыан, өйдүөн баҕарар эбит буоллахпытына, сахалыы суруйуохтаахпыт, ханнык баҕарар эйгэҕэ. Ол тиэхиньикэ, спорт да буоллун. Бүгүҥҥү күҥҥэ тыл, устуоруйа эйгэтигэр үлэлиир дьонтон ураты, итини суолталаабакка сылдьаллар”, — диэн ыйда.

М.С.Иванов-Багдарыын Сүлбэ үлэлээбит Бүлүүтээҕи педагогическай кэллиэһин дириэктэрэ Семен Иванов тустаах үөрэх кыһата тэриллиэҕиттэн 14 киһи дириэктэрдээн ааспытын, олортон саамай уһуннук үлэлээбит киһинэн Михаил Спиридонович буоларын ахтан туран, кини оҕону иитиигэ киллэрбит кылаатын, үлэлиир сылларыгар оҥорбут өҥөтүн, кэллиэс бүгүҥҥү үлэтин-хамнаһын туһунан билиһиннэрдэ.

Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0