Мин дойдубар, Ленин уордьаннаах “Элгээйи” сопхуоска, биэс сыл мелиораторынан үлэлээн баран, Бүлүү оройуонугар ыстаарсай мелиоратор инженеринэн ананан тиийбитим. edersaas.ru
Ити күһүн, лоп курдук үйэ аҥарын анараа өттүгэр этэ. Оччолорго саҥардыы тэриллибит Бүлүүтээҕи ММС (массыына-мелиорация ыстаансыйата) начаалынньыгынан Павел Луданов диэн чуваш киһитэ, сүрүн инженеринэн Тааттаттан ыҥырыллан кэлбит, бүлүүлэр бэйэлэрин уоллара Анатолий Протопопов үлэлииллэрэ. Тиийэрбин кытта аҕыйах хоноот, тыа хаһаайыстыбатын управлениетын начаалынньыга Афанасий Николаев ходуһа уонна мэччирэҥ сирдэри туһаҕа таһаарыыга оройуон бырагырааматын билиһиннэрэн баран, үс исписэлииһин – кылаабынай агроном Карл Попову, землеустроитель Гаврил Иванову уонна миигин Мастаахха ыыппыта. “Мастаах” сопхуостан биһиэхэ тутуу исписэлииһэ Семен Егоров уонна мелиоратор Анатолий Петров холбоспуттара. Бастаан “ДТ-75” тыраахтарынан, салгыы атынан, кэлин сатыы сылдьан, сирбитин-уоппутун кэрийбиппит, нивелиринэн кэмнээбиппит. Экскваторщиктары, бульдозеристары көрсөн, үлэлэрин тутан-хонтуруоллаан, салгыы хайдах үлэлиэхтээхтэрин ыйан-кэрдэн биэрбиппит. Балаҕаччыттан “Бахымат” уу ситимэ ырааҕа суоҕа, онно атын сирдэри холбоон, сүрүн хорууларбыт усталарын 1,5 көскө тиэрдэргэ быһаарбыппыт.
Оччолорго Мастаах Эбэ тула сытар үс нэһилиэк – Балаҕаччы, Кыргыдай уонна Хаҕын үгүс сирдэрэ ууга ылларан сыталлара. Олохтоохтор: “Бэл, баҕа батыллар бадарааннаах мастаахтарбыт”, — дэһэллэрэ. Бу киэҥ-куоҥ алаас диэн суох, аарыма күөллэрдээх, киһини курданарынан дулҕалардаах дойду этэ! Сопхуос отделениеларын управляющайдара оройуоҥҥа отчуоттуулларыгар: “Барбах оттоох да буолларбыт, кыһыны этэҥҥэ туоруур инибит…” — дэһээхтииллэрэ. Ыраахтарыгар эбии мөлтөх суоллаах-иистээх нэһилиэктэртэн киирэн, үүтүн тохпут оҕо курдук туттар эрэйдээхтэри биһиги бэркэ аһынарбыт. 1967 сылтан 1972 сылга диэри хоруу хастаран, күөллэр ууларын түһэрэн, дулҕалары-талахтары солотон, ходуһа уонна мэччирэҥ сирдэрин кэҥэтиигэ баһархай үлэ ыытыллыбыта. Ол түмүгэр, “Мастаах” сопхуос сыллата өлгөм оту баһар буолбута, көрдөрүүлэрин тупсаран, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн аатырбыта. 1980-1995 сс. курааннаабыт илин эҥээр улуустары тыһыынчанан туонна отунан хааччыйбыта! Манна сүрүн өҥөлөөх киһинэн Мастаах патриота, РФ үтүөлээх мелиоратора Анатолий Егорович Петров буолар. Дьон-сэргэ кинини дэлэҕэ “Уу Туолата — Уу Уола” диэн аатынан билиниэ дуо? Кини иннигэр икки-үс сыл үлэлээбит кыыстарын, Мария Колтовскаяны, “мелиоратор” диэн тылы сатаан саҥарбат Мастаах кырдьаҕастара “Уу Кыыһа” диэн сүрэхтээбит этилэр. Бу күннэргэ Балаҕаччы олохтоохторо “Бахымат” уу ситимин 50 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтээтилэр, оччолорго үлэлээбит-хамсаабыт дьону ыҥыран чиэстээтилэр, маанылаатылар. Бахымат быйаҥа барамматын, өссө да өр сылларга дьонун-сэргэтин абырыы туруохтун!
Исидор Иванов, тыа хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, мелиорация бэтэрээнэ.
“Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru сайтка анаан