Биһиги ийэбит Хобороос

Бөлөххө киир:

Соторутааҕыта Хаҥалас улууһун Кыһыл-Үрүйэ с. элбэх оҕолоох, үлэ, тыыл бэтэрээнэ, Кыһыл-Үрүйэ ытык кырдьаҕаһа, «Ийэ албан аата» I, II, III истиэпэннээх мэтээлин кавалера Февронья Соловьева туһунан «Ийэбит баар буолан» диэн ахтыы-кинигэ сүрэхтэннэ.

edersaas.ru

Кинигэ сүрэхтэниитигэр Февронья Павловнаны кытары алтыспыт, кинини убаастыыр-ытыктыыр биир дойдулаахтара, чугас ыаллара, аймахтара, оҕолоро, сиэннэрэ кэлэн ийэлэрин, эбээлэрин үтүө тылларынан аҕыннылар. Ытык киһи сырдыгынан сыдьаайар кэрэ мөссүөнэ хаһан да умнуллубатын курдук үйэлээх өйдөбүнньүгү оҥорбуттарыгар оҕолоругар (чуолаан, хомуйан оҥорбут уолугар, Өрөспүүбүлүкэтээҕи 2 №-дээх балыыһа үрдүк категориялаах оториноларинголог-бырааһыгар, СӨ доруобуйа харыстабылын туйгунугар, үлэ бэтэрээнигэр Павел Ермолаевка) махтал тылларын анаатылар.

х х х

Кинигэ Павел Николаевич ийэтигэр анаабыт хоһоонунан саҕаланар. Кинигэ ис тутула олус сиэдэрэй оҥоһуулааҕа, дьоһуннаахтык таҥыллан киэргэтиллибитэ, хаачыстыбалаах кумааҕы туһаныллыбыта оҕолор ийэлэригэр улахан тапталларын кэрэһилиир.

Хас биирдии түһүмэх иннигэр «Кыһыл-Үрүйэҕэ түөрт саханы төрүттээбит», «оҕолор олохторун тапталынан симээбит», «чугас ыалларын эрэлэ», «киһи киэнэ кэрэмэһэ» – Февронья Соловьеваҕа анаммыт истиҥ-иһирэх хоһооннор киллэриллибиттэр. Кини оҕо сааһа ааспыт Өлүөнэ Эбэ Хотун очуос таас хайалара, сүүрүгүрэ субуллар дьэҥкир ыраас уулаах Буотама үрэҕи кыйа сытар Майаҕастаах сирэ-уота, Хаҥалас улууһун 3-с Малдьаҕара уо.д.а. кэрэ көстүүлээх айылҕа чаҕылхай хаартыскаларынан көрдөрүллүбүттэр. Ону сэргэ илиитигэр талааннаах иистэнньэҥ Февронья Соловьева түҥэ таҥастара Ем. Ярославскай аатынан кыраайы үөрэтэр мусуойга харалла сыталларын көрдөрөр хаартыскалар ураты иэйиини  саҕаллар.

Кинигэни араас таһаарыылары бэчээккэ бэлэмнииргэ үгүс үөрүйэхтээх Зинаида Ивановна Игнатьева эрэдээксийэлээбит.

Муҥура суох  махтал

«Ийэм иистэнэр буолан, мин араас тыс унтуулары кэтэрим. Ол саҕана ынах, таба, тайах тыһынан унтууну тигэр буоллахтарына, ийэм барахсан оннооҕор наһаа үчүгэй маҥан ыт тыһынан, хара түүнэн билэлээн унтуу тикпитэ. Ону дьоннор туохтан тигиллибитин олох билбэтэхтэрэ. Тоҕо диэтэххэ, наһаа сымнаҕас, үп-үрүҥ мааны унтуу тахсыбыта…».

Улахан кыыһа Любовь Митрофанова (Ермолаева).

«Ийэм эбии өлүү ылаары олох кырабыттан улахан муҥхаҕа илдьэ сылдьара. Кэлин улаатан баран ийэбэр: «Ийээ, эн баар буолаҥҥын мин булчут буоллум», – диэн этээччибин. Онон күндү ийэбэр махталым муҥура суох…».

Улахан уола Владимир Ермолаев, кадровай булчут.

«1982 с. аҕабыт Николай Васильевич Ермолаев суох буолбута. Ийэбит соҕотох хаалан, биһигиттэн кыра бырааттарбын бэйэтэ ииппитэ, олох кыһалҕатын элбэхтик билбитэ…».

Орто кыыһа Лариса Ермолаева.

«Мин киһини өйдүөхпүттэн биһиэхэ наар туора дьон дьиэлэнэр этилэр. Бэйэм элбэх оҕолордоохпун диэн санаммакка, ийэбит итиччэ элбэх киһиэхэ ас астаан, дьиэ-уот дьаһайан сылдьара…».

Кыра кыыһа Анна Ермолаева.

«Мин аармыйаҕа сылдьан икки сылы быһа сурук суруйа сатаан баран, кыайан ыыппатаҕым. Тоҕо иэтэххэ, кэмбиэрим таһыгар Хобороос диэн нууччалыы хайдах сурулларын билбэккэ эрэйдэммитим. Хайдах да «Красный-Ручей Хобороосу» диэбэт буоллаҕым дии. Кэлин билбитим, Февронья диэн эбит. Мин киһини өйдүөхпүттэн Хобороос да Хобороос. Хобороос уу сахалыы уус-ураннык саҥарара. Маҕаһыынтан кэллэҕинэ, уулуссаҕа кими көрсүбүтүн аатын эппэккэ, өҥнөөн-дьүһүннээн кэпсээтэҕинэ, биһиги кими көрсүбүтүн тутатына таайааччыбыт».

Ииппит уола Аркадий Харитонов.

«… Ийэм барахсан бэйэтэ үөрэҕэ суох буолан, биһиги үөрэх ыларбытыгар наһаа охтубатаҕа, онон ким бэйэтэ баҕалаах, дьоҕурдаах баран үөрэнэр этибит. Ону кини туппат, утарыласпат этэ, туох баарынан көмөлөһөн, алҕаан ыытара. Куоракка үөрэнэр сылларбар үөрэнэ-үөрэнэ үлэлиир уонна ийэм көмөлөһөр буолан, кыһалҕа диэни билбэтэҕим. Быраас идэтин ылбыппар ийэм: «Дипломҥун дойдугар тахсан ыкса ыалларбытын, аймахтарбытын түмэн бэлиэтиэххэ», – диэбитин быһа гыммакка, дойдубар тахсан үчүгэй баҕайытык бэлиэтээбиппит. Элбэх алгыс тылы истэн олус астыммытым…».

Орто уола Павел Ермолаев.

«Кэлин дэриэбинэбэр кэлэн олохсуйан, ийэбин кытары олорбутум. Ийэм бу саҥа дьиэбит киирэригэр сүҥкэн улахан оруоллаах, кини дьаһайан сүүрэн-көтөн туттарбыта. Онон, махталым улахан. Ийэм сүөһүтүн олох хойукка диэри туппута, окко мэлдьи сылдьыһара. Кини бэйэтэ сырыттаҕына эрэ астынара, ол иһин, төһө да кырыйдар, киирэн эбиэт да буһарбыта буолан оттуур сирбитигэр барса турааччы. Кэлин ыарытыйан киирсибэт да буолбутун иһин, «гос.хонтуруола» кытаанах этэ. Ийэм киһи астынар олоҕун олорон ааста. «Ийэм баара буоллар ньии», – диэн билигин да саныыбын.

Кыра уола Семен Ермолаев.

Ити курдук, Февронья Павловна Соловьеваҕа анаммыт  махтал тыллар, амарах  ахтыылар ханнык баҕарар ааҕааччы сүрэҕин  сылаас тыынынан угуттууллар, иһирэх иэйиини иҥэрэллэр.

Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0