Быыбар: Ленскэйгэ сытыы киирсии күүтүллэр

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Бу ыйга үс сиргэ быыбар ыытыллыаҕа. Сэтинньи 19 күнүгэр Анаабыр улууһун Сааскылаах нэһилиэгин баһылыга, сэтинньи 26 күнүгэр Бүлүү Тааһаҕарыгар нэһилиэк дьокутааттара итиэннэ Ленскэйгэ оройуон баһылыга талыллыахтара.

edersaas.ru

Иккитэ кыайтарбатах быһаарыы

Ленскэй оройуонун баһылыгынан Сергей Высоких 2013 сыл балаҕан ыйыттан талыллан үлэлээбитэ. Ити эрээри, хомойуох иһин, быыбардааччыларын ­итэҕэлин толорботоҕо, сулууспатын балаһыанньатынан туһанан, бөдөҥ кээмэйдээх үбү хорон сиэһиҥҥэ буруйданан, 2014 сыл сэтинньититтэн дуоһунаһыттан босхоломмута. Ити кэмтэн оройуон баһылыгын эбээһинэһин баһылык бастакы солбуйааччыта Василий Лукьянов толорбута. Кини эмиэ быыбарга турда. Экспертэр бэлиэтииллэринэн, кыайыан сөп эрээри, киниэхэ буруйдаммыт Высоких хамаандатын киһитэ буолара мэһэйдиир.

Сирэй баһылыга суох олоруу күннээҕи үлэҕэ-хамнаска охсуулааҕа өйдөнөр. Ол иһин, оройуон дьокутааттарын Сэбиэтэ баһылык быыбарын тэрийэргэ этии киллэрбитин, чахчы буруйдааҕа суутунан дакаастана илигинэ Высокихтан баһылык боломуочуйата устуллуо суохтаах диэн уопсастыбаннас күүскэ утарсан тохтоппута.

Икки аҥаар сыл устата ыытыллыбыт силиэстийэ түмүгүнэн, урукку баһылык буруйдааҕа дакаастанан, 2017 сыл кулун тутарга буолбут суутунан уопсай эрэсиимнээх холуонньаҕа үс сылга бириигэбэрдэммитэ. Уураах күүһүгэр киирбитин кэнниттэн, оройуон дьокутааттарын сэбиэтин сааскы сиэссийэтигэр баһылык быыбарын муниципальнай быыбардар күннэригэр, ол эбэтэр балаҕан ыйын 10 күнүгэр, ыытарга диэн киирбит этии эмиэ кыайан ылыныллыбатаҕа. “Туох ханнык үһүстээх” дэнэринии, атырдьах ыйын 31 күнүгэр ыытыллыбыт сиэссийэҕэ эрэ быыбар сэтинньи 26 күнүгэр ыытыллара быһаарыллыбыта.

Хандьыдааттар

Онон, хаһыакка биллэрии тахсан, быыбар иннинээҕи үлэ саҕаламмыта. Оройуоннааҕы быыбардыыр хамыыһыйаҕа докумуонун уон киһи биэрбитэ. Кинилэртэн үс хандьыдаат регистрацияны ааспатаҕа. Холобур, Владимир Ю докумуонугар 22 киһи илии баттааһына дьиҥэ суоҕунан ааҕыллыбыта. Инньэ гынан, сэттэ хандьыдаат регистрацияланан, алтынньы 28 күнүттэн аҕытаассыйалыыр үлэлэрин саҕалаабыттара. Ол эрээри соторутааҕыта Валерий Тетерин диэн «Арассыыйа чөлүгэр түһүүтүн баартыйата» туруорбут хандьыдаата куолаһын устуммутун туһунан иһитиннэрии кэллэ. Онон, күрэстэһээччилэр алтыа буолан хааллылар. Кинилэр кимнээхтэрий?

  1. Абильманов Жумарт Жаксылович — 1962 с. Казахстаҥҥа Павлодар уобалаһын Железинскэй оройуонугар төрөөбүт. Ленскэй к. олорор, үрдүк үөрэхтээх, 2005 с. Москватааҕы Быраап уонна салалта академиятын бүтэрбит. Тиэйэр-таһар үлэҕэ уонна суолу өрөмүөннээһиҥҥэ идэтийэр «Арман» ХЭУо генеральнай дириэктэрэ. Бэйэтэ туруоруммут.
  2. Буторин Андрей Михайлович – 1971 с. Ленскэйгэ төрөөбүт, 1993 с. Санкт-Петербурдааҕы Ойуур техническэй академиятын бүтэрбит, идэтинэн юрист. «Сиэрдээх Арассыыйа» политическай баартыйа Саха сиринээҕи салаата туруорбут.
  3. Колотюк Елизавета Андреевна — 1986 с. Иркутскайга төрөөбүт. Эргиэн-урбаан эйгэтигэр консультациянан дьарыктанар «Риф» дьоҕус тэрилтэ дириэктэрэ. ЛДПР-тан турбут.
  4. Лукьянцев Василий Иванович — 1956 с. Енисейскэйгэ төрөөбүт, 1990 с. Хабаровскайдааҕы Үрдүкү партийнай оскуоланы бүтэрбит. Оройуон дьаһалтатын баайга-дуолга сыһыаннаһыыга кэмитиэтин салайааччынан, оройуон баһылыгын бастакы солбуйааччынан үлэлээбит, билигин баһылык эбээһинэһин толорор. «Биир ньыгыл Арассыыйа» туруорбут.
  5. Ханхасаев Виталий Вячеславович — 1968 с. Иркутскай уобалас Эх-Булугатскай оройуонун Баяндай сэл. төрөөбүт, Ленскэйгэ олорор. Мирнэй оройуонун дьаһалтатын баайга-дуолга сыһыаннаһыы кэмитиэтигэр отдел салайааччыта. Бэйэтэ туруоруммут.
  6. Хорунов Александр Александрович — 1970 с. Бүлүүгэ төрөөбүт. 2004 с. Уһук Илиннээҕи Судаарыстыбаннай сулууспа академиятын бүтэрбит. Бэйэтэ туруоруммут. Быйыл балаҕан ыйын 10 күнүгэр ыытыллыбыт Ленскэй куорат баһылыгын быыбарыгар эмиэ бэйэтэ туруорунан, алта хандьыдааттан быыбардааччылар 40,6 % куоластарын ылан, иккис болдьоҕун талыллыбыта. Ол иннинэ (2007-2012 сс.) Сылгы Күөлүн нэһилиэгин баһылыгынан үлэлээбит.

Көрөрбүт курдук, тус-туһунан дьарыктаах дьоннор, араас омук бэрэстэбиитэллэрэ (саха, казах, бүрээт, украинка уонна икки нуучча) быыбарга киирсэ сылдьаллар.

Ким баҕарар чорбос гына түһүөн сөп

Галина Мыреева, Ленскэй куорат олохтооҕо:

— Оройуон баһылыгын быыбарыгар сэттэ киһи туран, ааспыт нэдиэлэттэн саҕалаан аҕытаассыйаларын ыыта сылдьаллар. Оройуон киинин тэрилтэлэригэр көрсүһүүлэри тэрийэллэр, нэһилиэктэринэн сылдьаллар, баннер бөҕөтүн онно-манна ыйаатылар.

Ити сэттэ киһиттэн, дьон санаата үс хандьыдаакка ордук охтор. Василий Лукьянцев оройуоҥҥа хомсомуол саҕаттан үлэлээбит, дьоҥҥо-сэргэҕэ биллэр киһи. Киниэхэ, чуолаан, дьаһалта үлэһиттэрэ уонна сулууспалаахтар чугастар. Александр Хорунов бастаан нэһилиэк, онтон оройуон киинин баһылыгынан куһаҕана суохтук үлэлээн, бэйэтин балачча көрдөрбүт, уопуттаах салайааччы. Мин кинини Лукьянцевка дьоһун утарсааччы быһыытынан сыаналыыбын. Үһүс күүстээх хандьыдаат Жумарт Абильманов буолар, “ыалдьааччылара”, сүрүннээн, биирдэм урбаанньыттар. Оттон атыттар оччо-бачча биллибэт-көстүбэт дьон.

Урукку өттүгэр быыбарга оройуон киинин олохтоохторо уонна нэһилиэктэр көхтөөхтүк кыттааччылар, оробуочай бөһүөлэк­тэр бэрт көһүүн буолааччылар. Ол гынан баран, туох билиэ баарай, баҕар, бу дьоммут турунан кэбистэхтэринэ, киһи үөйбэтэх-ахтыбатах хандьыдаата чорбос гына түһүөн эмиэ сөп. Быыбар диэн быыбар буоллаҕа.

Ыспыраапка

Ленскэй, былыргынан Мухтуйа, оройуона Саха сирин аартыгынан биллэр, тоҕо диэтэххэ, өрөспүүбүлүкэҕэ кэлэр уу суола мантан саҕаланар. Ленскэй диэн куораттаах, куораттыы тииптээх икки бөһүөлэктээх, аҕыс нэһилиэктээх оройуоҥҥа 37 тыһ. киһи олорор. Пеледуйга «Өлүөнэтээҕи холбоһуктаах өрүс пароходствота» ААУо салаата, уу аалларын өрөмүөннүүр собуот, Витимҥэ навигацияны хааччыйар техучаастак, маһы таҥастыыр собуот итиэннэ “Сургутнефтегаз” хампаанньа базата бааллар. «АЛРОСА» уу суолунан аҕалтарбыт таһаҕаһа мантан кыһыҥҥы суолунан Мирнэйгэ, Удачнайга таһыллар буолан, Ленскэйгэ аламаас хампаанньатын «Алмаздортранс» управлениета үлэлиир. Оройуоҥҥа ньиэби-гааһы хостуур промышленность күүскэ сайдар.

Стратегическай чинчийии өрөспүүбүлүкэтээҕи киинэ олохтоох дьаһалтаны кытары 2030 с. диэри оройуон социальнай-экономическай сайдыытын стратегиятын барылын оҥордулар. Онно көстөрүнэн, Мухтуйа сирин кэскилэ ньиэп-гаас комплексын сайдыытын кытары ситимнэнэр: ньиэби-гааһы хостооһуну сэргэ нэһилиэнньэлээх пууннары гаастааһын күүһүрүөхтээх, суол-иис инфраструктурата сайдыахтаах, Өлүөнэттэн Ленскэйгэ диэри тимир суол тутуллуохтаах, олорор дьиэни-уоту, социальнай эбийиэктэри тутуу, олохтоох оҥорон таһаарыы, туризм кэҥэтиллиэхтээхтэр, нэһилиэнньэ ахсаана түөрт төгүл элбиэхтээх, биэс тыһыынча саҥа үлэ миэстэтэ тахсыахтаах. Дьэ буолаары турар быыбарга хоппут хандьыдаат баһылык муоһатын тутан, оройуоҥҥа маннык улахан үлэни-хамнаһы иилиэхтээх-саҕалыахтаах.

Раиса Сибирякова, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0