Аҕа дойдуну көмүскээччилэр күннэрин көрсө, олунньу 17 күнүгэр «Куруһаала» эргиэн эрээттэригэр буолар, үгэскэ кубулуйбут «ДАРХАН УУС» Саха сирин тимир уустарын IX сүрүн быыстапкатыгар, саха дьиҥнээх эр дьонун уонна кинилэр дьүөгэлэрин ыҥырабыт.
«Дархан» диэн бүрээт-монгол тыллаахтар тимир ууһун ааттыыллар. Онтон былыргы түүрдэргэ «дархан», «тархан» диэн солону нолуоктан, түһээнтэн уонна тоҕуска тиийэ буруйтан босхоломмут, ыраахтааҕыларга чугас турар аристократтар сүгэллэрэ. Өбүгэлэрбит урааҥхай сахалар муҥур баһылыктарын, Эллэй Боотур удьуордарын «дархан» диэн даххаһыталлар эбит…
Саха уустара уһаарбыт, эллээбит тимирдэрэ, дарханнар дьаһалларынан, ат ындыытыгар, таба туркутугар, устар аалга тиэллэн Енисей өрүстэн Камчатка тумул арыытыгар, Муус байҕал модьоҕотуттан Амыр өрүс тардыытыгар диэри тарҕаммыта. Нуучча айанньыттара саха тимирин «ньиэмэс ыстаалыттан да ордук» диэн үрдүктүк сыаналаабыттара биллэр.
«ДАРХАН УУС» быыстапка дьүүллүүр сүбэтин СӨ Тимир уустарын сойууһун бэрэссэдээтэлэ, духуобунас академига Борис Неустроев-Мандар Уус, кини солбуйааччыта, биллиилээх уус Роман Готовцев-Мындыр Уус, үгүс норуоттар икки ардыларынааҕы күрэстэр кыайыылаахтара Сарыал Билюкин, саха аһын-үөлүн «маэстротынан» сүрэхтэммит Иннокентий Тарбахов, Россия худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ Дьулустаан Бойтунов, о.д.а. иилиэхтэрэ-саҕалыахтара.
Дьоһун састааптаах дьүүллүүр сүбэ «Дэгиттэр быһах», «Бастыҥ ас быһаҕа», «Бастыҥ уус-уран оҥоһуулаах быһах» хайысхаларга бастыҥтан бастыҥнары талыаҕа. Кыайыылаахтар өрүү буоларыныы, уустар «оскардарынан» бэлиэтэниэхтэрэ. Барыллаан ааҕыынан, быйыл 60-ча тимир ууһа, өрөспүүбүлүкэ 15 улууһуттан кытталлара күүтүллэр.
Санатар буоллахха, «ДАРХАН УУС» тимир уустарын сүрүн быыстапкатын сыалынан-соругунан төрүт үгэһи сайыннарыыны, удьуор утуму салҕааһыны сэргэ, маастардар таһымнарын үрдэтии уонна айымньылаах үлэлэрин тупсарыы буолар.
«ДАРХАН УУС» Саха сирин тимир уустарын IX сүрүн быыстапкатын СӨ Тимир уустарын сойууһа уонна бу тэрээһини аан бастаан саҕалаабыт С.В. Попов доҕотторо, СӨ Культураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистиэристибэтин уонна Дьокуускай куораттааҕы «Таатта» түмсүү өйөбүллэринэн, тэрийэллэр. Тэрийэр бөлөҕү СӨ Тимир уустарын сойууһун толорооччу дириэктэрэ Николай Акимов салайар.
Гаврил АНДРОСОВ, «ДАРХАН УУС» Саха сирин тимир уустарын сүрүн быыстапкатын пресс-сэкирэтээрэ.