Быйыл саас Дьокуускайга ыытыллыбыт Россия табаһыттарын сийиэһигэр Ил Түмэн бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев дойду табаһыттарын национальнай сойуустарын бэрэсидьиэнинэн талыллан турар. Анатолий Анатольевич Москваҕа үгэскэ кубулуйбут “Көмүс күһүн” Бүтүн Россиятааҕы тыа хаһаайыстыбатын быыстапкатыгар тиийэ сылдьан, РФ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин кытта бииргэ үлэлээһин туһунан сөбүлэһиигэ илии баттаста.
Баҕар, “табаны иитии салаатынан тустаах министиэристибэ дьарыктаммат баҕайыта дуу” диэн соһуйуоххут. Кырдьык, хомойуох иһин, оннугар тахсар. Урут министиэристибэ иһинэн дьиэ табатын иитии салаатыгар бүтүн кэмитиэт үлэлиир эбит буоллаҕына, билигин соҕотох исписэлиис сыһыарыллан сылдьар. Федеральнай министиэристибэ өттүттэн сөбүлэһиигэ илии баттаабыт миниистири солбуйааччы Евгений Непоклонов: “Табаһыттар судаарыстыбаҕа эрэнэллэр. Кинилэр үлэлэрин өйүүр инниттэн үбүлээһиҥҥэ, сырьену ылыыга, бэтэринээрийэ өҥөтүнэн хааччыйыыга, оҥорон таһаарар бородууксуйаларын таска батарыы тиһигин сайыннарыыга төһө кыалларынан көмөлөһүөхпүт”,– диэн эрэннэрдэ.
Оттон Анатолий Добрянцев сөбүлэһии сойуус үлэтигэр дьоһун суолталааҕын бэлиэтээтэ. “Кэлиҥҥи сылларга табаһыттар туундара киэҥ киэлитигэр бэйэлэрин кыһалҕаларын кытта соҕотоҕун туран хаалбыттыы сананар буолбуттара, – диир Россия табаһыттарын национальнай сойуустарын саҥа бэрэсидьиэнэ. – Бу докумуон таба иитэр хаһаайыстыбалар наука-тиэхиньикэ ситиһиилэрин олохторугар-дьаһахтарыгар, үлэлэригэр-хамнастарыгар киллэрэн туһаналларыгар, чуолаан, бородууксуйаны астааһыҥҥа-таҥастааһыҥҥа, селекция, бэтэринээрийэ үлэлэригэр хамсааһын тахсарыгар саҥа кыахтары арыйыа. Өссө биир быһаарылла илик сүрүн кыһалҕа баар: ол – таба мэччирэҥин босхо биэрии. Табаһыттар дойдубут хоту эҥээрин бүтүннүү көрөн-истэн олороллор, сыччах ол иһин даҕаны судаарыстыба кинилэри боччумнаахтык өйүөх тустаах”.
Санатан эттэххэ, Россия сирин-уотун 30 бырыһыаныгар 1 мөл. 600 тыһ. дьиэ табата уонна 1 мөл. кэриҥэ кыыл таба мэччийэр. Дьиэ табатыгар Ямал-Ненец уокуруга бастыҥ – 730 тыһ. төбө табалаах. Иккис миэстэҕэ 177 тыһ. табалаах Ненец автономнай уокуруга, үһүскэ 156-лыы тыһ. табалаах Саха Өрөспүүбүлүкэтэ уонна Чукотка автономнай уокуруга иһэллэр. Дойду үрдүнэн табаны иитиинэн 6 өрөспүүбүлүкэ, 3 кыраай, 10 уобалас уонна 8 автономнай уокурук дьарыктаналлар.
Василий НИКИФОРОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru