Маннык ыйытыы элбэх ыалга тириирэ илэ. Өскөтүн иҥэн-тоҥон билбэт буоллахха, хараҥа хоско хара куосканы көрдүүргэ тэҥнээх эрэйгэ кубулуйар. Хамнаабат баай-дуол эйгэтигэр сыһыаннаах үлэһиттэр баччаларга, Саҥа дьыл иннинэ, олорор дьиэ ырыынагар хамсааһын тахсарын бэлиэтииллэр. Ол төрүөтэ биллэр: ырыынак үйэтигэр үктэниэхтэн аска-таҥаска сыана саҥа сылга үрдүүр адьынаттааҕыттан дьон сэрэхэдийэн, сүүйтэрбэт гына өрүсүһэн дьаһана сатыыр үгэстэннэ.
Итинник дьаахханыыга быйыл өссө биир сылтах эбилиннэ. Ол — дойдубут баһылыгын Владимир Путин дьаһалынан үүнэр сылтан ипотека кирэдьиитин бырыһыана лаппа намтатыллар буолбута. Итиэннэ саҥа сокуон аны сайын олоххо киирдэҕинэ, тутуу хампаанньаларын ахсаана лаппа аҕыйаары турара эмиэ сыана өрө тахсарыгар тириэрдиэн сөбүн сорох экспердэр билгэлииллэрин туора хаһыйар табыллыбат.
Биһиги көрдөһүүбүтүнэн, “Хамнаабат баай-дуол өрөспүүбүлүкэтээҕи агентствота” ХЭУо исписэлиистэрэ олорор дьиэ 2-с ырыынагар кыбартыыралар б. дь. сэтинньи ыйга атыыга барбыт сыаналарын түмэн, ырытан, сааһылаан биэрбиттэрин туһанан, «Саха сирэ» хаһыат сарсыҥҥы нүөмэригэр инфографика оҥорон таһааран эрэбит. Агентство үлэһиттэрэ Саҥа дьыл иннинэ уонна кэнниттэн ити ыйыллыбыттан сыана улаханнык халбаҥныа суоҕа диэн сабаҕалыыллар. Үгэс курдук, атыылааччы этэр сыанатыттан кыбартыыра дьиҥ атыыга барар сыаната 2-5% намыһах буолар итиэннэ кыбартыыра сыанатыгар дьиэ хайдах тииптээҕэ, былааннааҕа, ханна турара, хаһан тутуллубута, инфраструктурата, этээһэ, төһө иэннээҕэ, ис туруга, о.д.а. сабыдыаллыыллар.
Биллэн турар, сыана халбаҥнааһыныгар дьон дохуота эмиэ дьайар. Кэлиҥҥи сылларга атыыга, сүрүннээн, 1-2 хостоох кыбартыыра хамаҕатык барар буолбут. Кыбартыыра сыаната муҥутуур үрдүү сылдьыбыт кэмин кытта тэҥнээтэххэ, билигин 15-20% түһэн турар. Холобур, 2014 с. алтынньыга куорат киинигэр 112-с сериялаах дьиэҕэ 1 хостоох кыбартыыра 3900-4200 тыһ. солк. атыыланара, билигин 3500-3700 тыһ. солк., оттон КПД дьиэҕэ 3400-3600 тыһ. солк. эбит буоллаҕына, 2800-3000 тыһ. солк. тиийэ чэпчээбит.
Күндү ааҕааччыларбыт, киин куорат түөлбэлэринэн, дьиэлэр көрүҥнэринэн, кыбартыыра хас хостооҕунан сыананы чопчу билиэххитин баҕарар буоллаххытына, «Саха сирэ» хаһыат сарсыҥҥы, ол эбэтэр б. дь. ахсынньы 6 күнүнээҕи нүөмэригэр бүтэһик балаһаҕа «Дьокуускайга кыбартыыра сыаната» инфографиканы хайаан даҕаны булан ааҕаргытыгар сүбэлиибин.
Василий НИКИФОРОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru.