2016 сылтан бэттэх дуоллар куурса аан бастаан бу ааспыт нэдиэлэҕэ 68 солк. тиийэ эмискэ үрдээн, бар дьону соһутта. Арассыыйа национальнай валютата солкуобай, ньиэп сыанатыттан быһаччы тутулуктаах. Уматык сыаната түһэн уонна арҕаа дойдулар Эмиэрикэни кытта киксиһэ-киксиһэ санкция биллэрэннэр, солкуобайбыт олус уйан туруктаах.
edersaas.ru
Бастакы санкция 2013 с. Украинаҕа айдааннаах Майдааҥҥа дьон былааһы утары өрө туран, хайдыһыы тахсыбытыгар уонна Крым кинилэртэн туспа баран Арассыыйа састаабыгар киирбитигэр саҕаламмыта. Хара муораҕа баар стратегическай суолталаах байыаннай базалаах тумул арыы сиппит дьаабылыка курдук Владимир Путин илиитигэр олус чэпчэкитик киирдэ диэн арҕаа дойдулар, ордук АХШ суоһурҕаммыттара.
2014 с. Сочига олимпийскай оонньуу эмиэ үрдүк таһымҥа ыытыллыбыта. Бу курортнай куорат сайдыытыгар олимпиада историятыгар саамай элбэх суумалаах харчы кутуллубута. Арассыыйа олус кыаҕыраары, акыйаан нөҥүө баар дойдуга күлүк быраҕаары гынна диэн ыксаан, тас дойдулары кытта атыы-эргиэн сыһыаннаһыыларыгар, үп-харчы эргииригэр бобуу-хаайыы, саҥаттан-саҥа хааччах киирбитэ. Дойду улахан бааннара аан дойду хапытаалыгар киирэр, 90 күнтэн уһун болдьоххо кирэдьиит ылар кыахтара быһыллыбыта.
Ол эрэн, бу кириисис олохтоох оҥорон таһаарыы күүскэ сайдарыгар олук уурбута. Билигин дьон үксэ кэлии омук аһын сиэн оннугар бэйэ алааһыгар мэччийэн улааппыт ынах-сүөһү этин, үрүҥ илгэтин талар. Аныгы киһи иһэ тотто даҕаны, онон бүтэр буолбатах. Медицинаҕа, наукаҕа үрдүкү технологиялаах омук оборудованиета наада. Олох төһө даҕаны сайдыбытын иһин, биһиги бэйэбит табаар, массыына арааһын оҥорбоппут, көмпүүтэр тиэхиньикэтин, смартфоннары, гаджеттары о.д.а дуолларга атыылаһан олоробут. Онон, күөх валюта хайа диэки халбаҥныырыттан улахан тутулуктаахпыт.
Тутулуктаах балаһыанньаҕа биһиги эрэ олорор буолбатахпыт. Атырдьах ыйын 17 күнүгэр турецкай лира – 5%, мексиканскай песо – 0,57%, бразильскай реал – 0,05% уонна солкуобай -1% дуоллар куурсугар түстүлэр.
Эмиэрикэ күөх валютата санаатаҕын аайы куурса уларыйар. Боростуой дьоҥҥо ол улаханнык дьайбат. Олорбуппут курдук олоруохпут. Арай омук сиригэр сынньана барар дьоҥҥо путевка сыаната ыарыан сөп. Ону баттаһа Японияттан киирэр массыына, смартфоннар, гаджеттар ыарыахтара. Омуктар американскай айфоннары бойкуоттаан, сорох маҕаһыыннарга атыылаабат, дьон көрөн турдаҕына сыаналаах тэрили хампы быраҕар, алдьатар түгэннэрэ баар буолбут.
Экспертэр этэллэринэн, дуоллар халбаҥныы түһэн баран, 70 солк. аһары барыа, ким эрэ урукку куурсугар төннүө дииллэр. Дуолларбыт 68 солк. диэри үрдүү сылдьан баран билигин сыыйа-баайа түһэн эрэр. Бүгүн 66 солк. 88 харчы. Сарсын туох буоларын бириэмэ көрдөрүө.
Марианна Тыртыкова, «Саха сирэ», edersaas.ru