ЭЛБЭҔИ ЭРЭННЭРБИТ «ЧЖОДА» тоҕо сииктии симэлийдэ?

Бөлөххө киир:

Үс сыл анараа өттүгэр куорат 17 кыбартаалын эргэ дьиэлэрин көтүрэн, саҥа микро-оройуон тутан таһаарыах буолбут «Чжода» кытай хампаанньата 2016 с. Якутскай уулуссаҕа сыбаайа түһэрэн баран суола-ииһэ сүтэн-оһон хаалла. Быйыл бастакы дьиэ тутуллан, күлүүс туттарыллыахтаах этэ даҕаны, кураанах сыбаайалар оҥоһо сыталлар. Олохтоохтор кураанаҕы кууһан, иҥнэччи-хаҥначчы барбыт, харааран-бороорон, хомойбуттуу сукуһан турар дьиэлэригэр олорбуттарын курдук олороохтууллар.

edersaas.ru

Манна сылы сыллаан дьапталлана сытар бөх-сах амырыын сыта ыраахтан саба биэрэр, ол быыһыгар оҕолор сырсыакалаһа оонньууллар. Дьиэҕэ киирээри гыннахха, подъезка уу халыйа сытар, далаһаҕа сыыһа-халты үктэнэн, аан холуодатыгар төбөҕүнэн кэтиллимээри төҥкөйөн, иһирдьэ ааһаҕын.

Бастакы ааны тоҥсуйан, дьиэлээхтэри кытта кэпсэтэбит. Якутскай уулусса 63-гэр үс оҕолоох эдэр ыал Юшковтар 1981 с. тутуллубут дьиэҕэ олорбуттара сэттис сылыгар барбыт. Урукку өттүгэр ким эрэ турба тардан, кирдээх убаҕаһы таһырдьа сүөкүүллэр эбит. Онтуларын турбата бастакы подъезка аһаҕас оҥойо сытар, сыта-сымара, тахсан киирбиттэрэ онно бычыахтыыр.

Дьиэ сиигирэн, хамсаан, муостата, истиэнэтэ онон-манан үллэн тахсыбыт, аны түннүк аннынааҕы истиэнэ атан хаалан, таһырдьа көстөн турар. Ыал аҕата ону монтажнай күүгэни ыһан бүөлээбит. Кыһын муостаттан, быыстан-хайаҕастан барытыттан үрэн, оҕолуун, улахан киһилиин сыыстарыы элбэх. Түннүктэрин пластиковайга уларыппыттар даҕаны, сайын итиигэ арыйдахха, ханньары баран, ситэри сабыллыбат, аны сытыйа-ымыйа турар помуойа сыта, сахсырҕа киирэн эрэйдиир эбит.

Умайбыт дьиэ аҥаарыгар олороллор  

«Дьиэни саахалланар туруктаах диэн суруттарарга олохтоохтор бэйэлэрэ харчы төлүөхтэрин наада. Биһиги отут тыһыынча хомуйан, тутулуга суох хамыыһыйа ыҥыран көрдөрбүппүтүн, саахалланар туруктаах диэн түмүк таһаарбыттара. Дьокуускай куорат уокуругун Дьиэ-уот сыһыаныгар департаменын үлэһиттэрин кытта кэпсэппиппитин: “Хаарбах дьиэни көтүрэн, саҥаны биэриэхтэригэр диэри кырата биэс сыл күүтүөххүт, уочаракка туруоххут”, — диэбиттэрэ. Кыһын турба тэстэн, саас хаар ууллан, дьиэ анна барыта уу, сотору-сотору биэдэрэнэн баһабыт. Таһырдьа тахсар ааммытын хаста да көтүрдүбүт, сабыллан баран сатаан аһыллыбат, дьиэ хамсыы турар. СЭС-тэр кэлэн көрөн, киһи олорор усулуобуйата суоҕун туоһулаан, аак оҥорбуттара. 2012 с. диэри хаарбах туруктаахтара докумуоннаммыт дьиэлэри көһөртөөбүттэрэ, аны дьонтон иһиттэххэ, билигин дьиэнэн буолбакка, харчынан биэрэллэр үһү. Онон, сороҕун бэйэҥ харчыгынан эбинэн, ханна буларгынан дьиэлэнэҕин. «Чжодалар» кэлэн сыбаайа түһэрэн барбыттара. Быыбар иннинэ салалта кэлэн көрсөр, арааһы бары эрэннэрэр. Быыбар кэнниттэн уу-чуумпу. Бэл аттынааҕы дьиэ умайбытыгар, аҥаарын быһан баран дьон кыһалҕаттан онно олороллор”, — диэн ыал ийэтэ Света кэпсээтэ.

«Путиҥҥа кытта суруйбуппут”….

Вячеслав Воловода Якутскай уулусса 63-гэр «Чжода» быраҕыллыбыт тутуутун кытта сэргэстэһэ олорор. Саас аайы подъезтарыгар киһи тобугар диэри уу киирэн моһуоктуур, ону носуоһунан оботтороллор даҕаны, ааспыт үйэ 60-ус сылларыгар тутуллубут дьиэ сол да көһөрүллэр испииһэккэ киирэ илик. «Харчы кыттыһан, хамыыһыйа ыҥырыахпытын, кыттыһар киһи суох. Кыахтаах өттө ипотекаҕа киирэн, мантан көспүттэрэ, ким эрэ аймахтарыгар олорор. Биһиги куорат уокуругун дьаһалтатыгар, борокуратуураҕа, Путиҥҥа барыларыгар суруйбуппут, ролик устан, «ютубка» укпуппут даҕаны, туһа суох”, — диэн кылгастык эттэ.

Кураанах эрэннэрии…

Салгыы Пионерскай уулусса 10-гар тиийэн ааны тоҥсуйбуппун, 78-с хаарын уулларбыт нуучча эмээхсинэ ыалдьыт кэлбитигэр үөрэн, сэргэхсийэ түстэ. Людмила Михайловна ГРЭС-кэ үлэлии сырыттаҕына, манна дьиэ биэрэннэр, 1966 сылтан харыс да халбарыйбакка олорор.

Сыл аайы дьиэтин анныгар уу киирэн, муостатын өрө көтөҕөн, түннүгү төҥкөйөн көрөҕүн, ол да буоллар, дьиэ иһэ ыраас, уурбут-туппут курдук өрөмүөннээх. Ону хамыыһыйа кэлэн көрөн, өссө да олорор кыахтааххыт, хаарбах диэн билиммэттэр эбит.

Дьиэлээх хаһаайка: “Истиэнэ хайа бардаҕына хайдах сыбаабакка, оҥостубакка олоруохпунуй, хайаҕас төһө улаатарын кэтэһэн олоруом да. Мин үйэбэр мантан саҥа дьиэҕэ көһөрүөхтэрэ диэн итэҕэйбэппин, кураанах эрэннэриилэрин кэтэһэн кэлтэгэй буоллубут. Урут биһиги палисадникка сибэкки, оҕуруот аһа олордор этибит, билигин төһө да буор куппутуҥ иһин, дьон кирдээх уутун, убаҕаһын, хойуутун сыта сиртэн өтөн тахса турар. Бу диэки 17 кыбартаал диэн бутуйаллар да, дьиҥэ 3, 4, 5 кыбартаал бары ситэтэ суох хааччыллыылаах дьиэлэр, таһырдьа тахсан киирэр сир аанын тулуппаттар, тоҕута тэбэн иһэллэр, хаптаһын истиэнэ көҥдөй турар, быыһынан ким кэлбитэ-барбыта барыта көстөр. Ол иһин ыаллар биэдэрэҕэ тахсан киирбиттэрин тиэргэҥҥэ таһааран тоҕоллоро ити үйэ аҥаара дьапталҕалана сытар. Иккилии миэтэрэ дириҥнээх дьаама хаһаллар да, начаас туолан иһэр”, — диэн этэр.

Уу ылар, сатаан сабыллыбат ааннаах дьиэни хаарбах диэн билиммэттэр 

1968 с. тутуллубут Пионерскай уулусса 12/1-рин, Жорницкай уулусса 25-һин таһырдьа табахтыы турар олохтоохторун кытта кэпсэппиппэр:

“Саас аайы подъезд тула киһи сототунан уу ылар, дьиэ анна сытыйан бүттэ, кыһын уу турбата хам тоҥон хаалар, истиэнэ, муоста хамсыы турар, обуойу хайытан, үллэн тахсар, аан сатаан сабыллыбат, күлүүспүтүн сылга хаста да уларытабыт. Ол тухары хаарбах дьиэнэн билиммэттэр, хаһан сытыйан, сууллан түһэрин күүтэллэр быһыылаах», — диэн олохтоохтор кыһалҕаларын кэпсээтилэр.

Ити курдук, кэпсэтэн көрдөххө, ханна да барар сирдэрэ суох кырдьаҕастар, элбэх оҕолоох ыаллар, хамнастара ипотекаҕа хапсыбат дьон хаалбыттар. Тиэргэн аайы дьиэттэн таҕыстыҥ да өрөһөлөнө сытар бөххө, кирдээх ууга кэтиллэ түһэҕин, оҕо оонньуур, эрчиллэр сирэ суох. XXI үйэҕэ дьон помуойа быыһыгар бараакка олороллор. Бу сытыы боппуруос хаһан быһаарыллыан сөптөөҕүн Дьокуускай куорат уокуругун дьаһалтатыттан ыйыталастыбыт.

Дьиэ-уот сыһыаныгар департамент дириэктэрэ Игорь Ткаченко этэринэн, 2018 сыл муус устар 16 күнүнээҕи туругунан, Дьокуускайга 1200 тахса мас дьиэ баарыттан 291-рэ хаарбах туруктааҕынан ааҕыллан, көһөрүллүөхтээх.

РФ Бырабыыталыстыбатын  47 №-дээх  2006 с. тохсунньу 28 күнүгэр тахсыбыт балаһыанньатын ирдэбилигэр олоҕуран, эргэрбит мас дьиэни хаарбах диэн билинэн, көтүрэллэр.

Куорат уокуругун дьаһалтата туох диэн быһаарарый?

Юрий Левин, куорат тутууга бэлиитикэтин департаменын салайааччыта:

— Дьокуускай 2, 4 уонна 17 кыбартаалын тутарга үптэрин-харчыларын угар кыахтаах уонна куорат дьаһалтатын ирдэбилигэр толору эппиэттэһэр инвестордары балай эмэ өр көрдөөбүппүт. Оччолорго «Чжодаттан» атын ким да көстүбэтэҕэ. 2015 с. ити кытай хампаанньатын кытта үөһэ этиллибит кыбартааллары тутарга дуогабар түһэрсибиппит.  Инженернэй коммуникацияҕа холбонорго куорат уокуругун дьаһалтата бары ирдэбили толорбута эрээри, «Чжода» дуогабар усулуобу­йатын толорботоҕунан сибээстээн, дуогабары көтүрүөхпүт уонна тутууну атын бэдэрээтчиттэргэ биэриэхпит. Олохтоох тутуу тэрилтэлэрэ кыбартаалга саҥа эбийиэги ылары интэриэһиргээн эрэллэр. Аукцион түмүгүнэн ким тутара чуолкайданыаҕа.

Түмүк санаа 

Кыбартаал олохтоохторо кураанах эрэннэрииттэн, үчүгэй олоҕу күүтүүттэн сылайбыттар, туохха да итэҕэйбэт буолбуттар. Алмаастаах, сир баайдаах дойдуга олоробут эрээри, XXI үйэҕэ дьон помуойа быыһыгар олорор. Оттон куорат атын оройуоннарыгар саҥа дьиэ сыл аайы тутуллар да, атыылаһааччы суох буолан, аҥаардара кураанах тураллар. Ый ахсын 35-45 000 солк. ипотека кирэдьиитин төлүүргэ дьон хамнаһа эппиэт­тэспэт. “Ипотека ылар кыахтаах өттө ылан бүппүтэ, онон дьиэ-уот ырыынагар атыы  бытаан” — диэн риэлтордар этэллэр. Ити саҥа кыбартыыраларга 17 кыбартаалтан дьону көһөрөргө дьиҥэ миэстэ баар эрээри, тутааччылар атыылаан, мөлүйүөнүнэн дохуот киллэринээри, хаһан атыылаһааччы кэлиэр диэри тутуллан бүппүт дьиэни кураанах туруораллар.

Марианна Тыртыкова, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0