Мем (англ. Meme) — информация саамай кыра чааһа. Үксүгэр күлүүлээх хаартыскалары, уруһуйдары, суруктары туһанан күлүүлээх хартыыналары оҥороллор. Ис хоһооно билигин буола турар быһыыга-майгыга сөп түбэһэр буолан, социальнай ситимнэринэн хото тарҕанар. Холобур, халлаан туругар, бэлиитикэҕэ, биллэр дьоҥҥо о.д.а. сыһыаннаах буолар. Мемэ толкуйдатар уонна күллэрэр сыаллаах. Аныгы үгэлэр, хартыынанан дьоҕус анекдоттар диэххэ сөп. Мемэлэри оҥорор анаан сайтар бааллар. Ону ааһан, маннык хартыыналары «меметика» диэн наука салаата үөрэтэр. Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр мемэ ордук «WhatsApp», «Вконтакте» бөлөхтөрүнэн тарҕанар. Биһиги Саха сиригэр саамай тарҕаммыт мемэлэри мустубут уонна ис хоһооннорунан араардыбыт.
«Хапсаҕаймен», бадарааҥҥа буккуллубут эр киһи, оҕо уонна Мандаарап. Киэҥник тарҕаммыт түөрт дьоруойу буллубут. 2013 сыллаахха атырдьах ыйыгар Өлүөнэ өрүһү туоруур паромҥа уочараты былдьаһан кавказ омуга уонна КАМАЗ суоппара — саха киһитэ айдаарсыбыттара. Сахата монтировка тимирдээх уордайбыт омугу лаппаахытыгар сытыаран уоскуппута. Бу видеота, хаартыската начаас интернеккэ тарҕанан саха уола «Супермен» курдук «Хапсаҕаймэн» диэн сүрэхтэммитэ. Манна тута мемэ оҥоһуллубута. Күүлэйдии сылдьар уолаттар хаартыскаларыттан саамай кытыы турар уолу быһан ылан, араастаан эргитэ сылдьан мемэ оҥорон тарҕаппыттара. Кэлин тиһэҕэр дьон кимин-тугун, хантан сылдьарын интэриэһиргээн барбыттара. «Мандаарап диэн хотуттан сылдьар уол» диэн иһиллибитэ. Бадараан буолбут сирэйдээх оҕо уонна эр киһи «уу кэлбэтэҕэ 10 хонно», «сытыйдым» о.д.а. диэн суруктаах тарҕаммыттара.
Биллэр дьон. Куруук норуот хараҕын далыгар дьон сыыһа саҥарбытын, алҕас туттубун күлүү-элэк оҥостоллор. Виталий Кличко тыл этэригэр алҕаска сыыһа саҥарбытын, нууччалар хаба тардан мемэ дьоруойа оҥорон кэбиспиттэрэ. Оттон Владимир Жириновскай араастаан хамсана-хамсана тыл этэ турар хаартыскаларын холбооннор, мемэ оҥорбуттара аан дойдуну биир гына тарҕаммыта. Сахалар ордук шоу-бизнес артыыстарын, бэлиитиктэри, спортсменнары «буулууллар». Холобур, Ил Дархан Егор Борисовы, Дмитрий Глушкону, стилист Василий Афанасьевы, артыыстары элбэхтэ дьээбэлээбиттэрэ.
Саха төрүт миэмэлэрэ. Сахалар бастаан утаа нууччалар оҥорбут мемэлэрин сахалыы саҥардыбыттара. Оттон кэлин бэйэлэрэ толкуйдуур буолбуттара. Саха тылыгар биир тыл хас да өйдөбүлү биэрэр тыла олус элбэх. Онон сорох дьон бу тыллары сыыһа туттар да, өйдүүр да. Холбуу өйдөбүллээх тыл ситиминнэрин хаба тардан уларыта охсубуттар. Холобур, «көбүөрдээх лэппиэскэ» – көбүөргэ сытар лэппиэскэ, «тоҥ нуучча» – тоҥмут нуучча диэн мемэ оҥортообуттар. Оттон «Иэдээн!» диэн мемэ былыргы саха билиҥҥиттэн кэлэйэ олорор диэн өйдөбүллээх. Маны таһынан, сахалыы интернет ситимигэр Ньургун Боотур «сулустаах чааһа» буолан ааспыта.
Саха тылын туһунан. Дьон сахалыы сатаан саҥарбат буолбутун күлүү гынар, сороҕор сонньуйар, «Сахалыы сөпкө саҥарыҥ» диэн ыҥырыы ис хоһоонноох мемэ эгэлэгэтэ баар. Тэрилтэ ааттара, дьон сылдьар сиригэр баар сахалыы тиэкистэр сыыһа суруллубуттарын сиилээн киэҥник тарҕаталлар.
Хаартыскаҕытын мээнэ угумаҥ. Мемэ оҥорооччулар дьон социальнай ситимҥэ тус страницатыгар таһаарбыт хаартыскаларын ылан туһаналлар. Онон оҕолоргут, доҕотторгут хаартыскаларын сэрэнэн угуҥ. Алҕас мемэ дьоруойа буолан хаалыаххыт.
Сымыйа сураҕы тарҕатымаҥ. ”WhatsApp” мөкү уонна үтүө өрүттэрин ырытыахха