«Идэбин олус сөбүлүүбүн», — диир геолог Степанов

Бөлөххө киир:

Бүгүн   геологтар идэлээх күннэрэ.  Геологтар  диэн,  быһаччы этэр буоллахха, сир ньуурун, быһыытын-таһаатын уонна сир баайа суоҕун-баарын  быһаарааччылар диэтэхпитинэ, арааһа, улаханнык сыыстарбаппыт буолуо.  Хастыы да ый устата тайҕаны уһаты-туора кээмэйдииллэр. Түгэнинэн туһанан, “Прогноз» АУо геолога Владимир Степановтыын кэпсэттибит.

Александр ТАРАСОВ, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru

– Үтүө күнүнэн, бастатан туран, хантан хааннааххын, кимтэн кииннээххин, хаһааҥҥыттан геологынан үлэлииргин билиһиннэр эрэ.

Кэбээйи улууһун Сэбээн Күөлүттэн төрүттээхпин. 1987 сыллаахха  Дьокуускайдааҕы лицейгэ үөрэнэ киирбитим, –  диэн  Владимир Афанасьевич кэпсиир.  – 2006 сыллаахха лицейи бүтэрэн, салгыы СГУ геологическэй факультетыгар үөрэнэ киирбитим. Геолог буолар баҕа санаа кыра эрдэхпиттэн баара.

  Үөрэнэ сылдьан,   Кэбээйи улууһун сиригэр-уотугар  үрүҥ көмүһү хостуурунан дьарыктаныахтаах «Прогноз» АУо-ҕа элбэхтик быраактыкабын ааспытым.  Онон үөрэхпин бүтэрээт, тута геологынан бу тэрилтэҕэ үлэлээн барбытым. 

— «Прогноз» тэрилтэ туһунан кэпсээ эрэ. Инвестордара канадалар дииллэр.

–  Үрүҥ көмүһү хостуурунан дьарыктанар. Сэбээн Күөлүттэн 70 км кэриҥэ ыраах сытар  Хогин диэн учаастакка үрүҥ көмүс саппааһа быдан элбэх. Онон сүрүн болҕомто итиннэ ууруллар. «Прогноз» АУо 2004 сылтан тэриллэн үлэлиир. Канадаҕа офистаах аан дойдутаа5ы «SilverBearResources» хампаанньа инвестордыыр.  Учаастакка геологическэй чинчийиини 10 сыл   ыытан, хостуур түһүмэххэ тиийэн, анал фабриканы тутан эрэллэр. Билигин фабрика матырыйаалын, оборудованиетын  тиэйии барар. 

– Идэҥ туһунан кэпсээ эрэ. Сүрүн эбээһинэһиҥ?

Идэм инженер геолог  диэн. Промышленнай эбийиэктэр  туруохтаах миэстэлэрин  бэрэбиэркэлээн,  сир хайдаҕын-тугун быһаарабын. Итини тэҥэ, ирбэт тоҥу эмиэ үөрэтэбин.

     Геология диэн сир ньуурун, үрдүн-аннын туругун үөрэтии. Итини сэргэ, төһө сир баайа баарын быһаарыы эмиэ киирэр. 

–  Идэҕин төһө сөбүлүүгүн?

—Идэбин олус сөбүлүүбүн, ол иһин бу идэни баһылаатаҕым дии. Үксүн тайҕаҕа сылдьабыт. Бары өттүнэн интэриэһинэй, ураты умсугутуулаах үлэ.  Күн аайы учаастактарынан сылдьан үлэлиибит.  Ол курдук, сири дьөлө буурдаан, онтон боруобалары ылан, анаалыска ыытабыт. Ыраах сытар учаастактарга  вездеходтарынан тиийэбит, чугас эргин сатыы сылдьабыт.

Быраактыкабын ааһарбар   омук геологтарын кытта үлэлээбитим. Бастаан утаа  тылбаасчыт көмөтүнэн быһаарсарбыт. Английскай тылы үчүгэйдик үөрэтэн,  билигин   төһө баҕарар наадабытынан кэпсэтэбит-ипсэтэбин,  номнуо алтыс сылбын үлэлиибин.

Геологическэй чинчийиини оҥорууга кинилэртэн элбэххэ үөрэнним.   Аныгы бырагыраамаларынан үлэлиири биллим-көрдүм.   3D моделирование  диэни  туһанан сир баайдаах сиргэ, анал бырагыраама көмөтүнэн, төһө  сир баайа баарын  эргитэ  сылдьан көрөбүт-истэбит.

– Салгыы туох былаан?

Үлэлээбитим  курдук үлэлиэм. Билигин биир учаастагы эбии арыйдыбыт. Быйыл сайын  саҥа  учаастагы  үөрэтиэхпит, чинчийиэхпит.

– Сотору көмүс  хостоон,  дойдуҥ сирин-уотун   сүргүйүөхтэрэ. Ону туох дии саныыгын? Сэбээн Күөлэ айылҕата адьас ураты, тыытыллыбакка турар сир буолар.

—Оннук айылаах кэбилиэхтэрэ суоҕа. Промышленность сайдыахтаах дии саныыбын.  Эдэр ыччат, төһө кыалларынан, кытта сатыахтаах.   Омук хампаанньалара  экология ирдэбиллэрин кытаанахтык тутуһаллар. Барытын стандарка эппиэттиир  гына үлэлииллэр. Канадаҕа ирбэт тоҥ баар буолан, тымныы  усулуобуйаҕа үлэлииргэ үөрүйэхтээхтэр. Промышленность сайыннаҕына саҥа инфраструктура тутуллар, суол-иис оҥоһуллар.   Билигин  «Прогноз» АУо бэйэтин күүһүнэн  Батамай – Сэбээн Күөл суолу оҥорон саҕалаата.

Уопсастыбаннай истиилэр ыытыллыбыттарыгар, утарааччылар да,  кэлэн үлэлээтиннэр да диэччилэр бааллара. Олохтоохтортон бу тэрилтэҕэ үлэлии сылдьар дьон баарбыт.  Ааспыт сезоҥҥа уонтан тахса киһи үлэлээн, хамнас аахсыбыта.

Ыспыраапка

Геолог күнэ 1966 сыл кулун тутар 31 күнүгэр  ССРС Президиумун Ыйааҕынан ылыллыбыта.   Бу күн түбэһиэх  бэлиэтэммэт, ол курдук, бу кэмтэн геологтар  үлэлиир сезоннара саҕаланар.

Александр Тарасов, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0