Федеральнай граннарынан инклюзивнай үөрэхтээһини ситистилэр

Бөлөххө киир:

“Инбэлиит-устудьуоннар уонна исписэлиистэр өрөспүүбүлүкэтээҕи ассоциациялара” уопсастыбаннай тэрилтэ гражданскай уопсастыбаны сайыннарыыга 2017 сыллаахха РФ Президенин гранын хаһаайынынан буолбута. Онон, Саха Өрөспүүбүлүкэтэ инклюзивнай үөрэхтээһиҥҥэ федеральнай Граны аан бастаан ылбыта.

edersaas.ru

“Инклюзивнай үөрэхтээһин – аныгылыы сайдыылаах уопсастыбаны ситиһии” диэн ааттаах бырайыак мөлтөхтүк көрөр үөрэнээччилэргэ инклюзивнай үөрэххэ Брайль систиэмэтин уонна адаптивнай компьютернай технологиялары туһанан, анал усулуобуйаны тэрийэр соруктаах.

Граны ылан баран туох-ханнык үлэ барбытын туһунан педагог уонна учуонай Пантелеймон Егоров кэпсиир:

— Мөлтөхтүк көрөр үөрэнээччилэри уонна устудьуоннары үөрэтэргэ мин туһанар Брайль систиэмэм уонна адаптивнай компьютернай технологиялар кинилэр визуальнай хонтуруола суох компьютерга үлэлииллэригэр итиэннэ хаачыстыбалаах уопсай уонна анал үөрэҕи ылалларыгар көмөлөһөр. Муус устар 7 күнүгэр Дьокуускай куоракка “Тоҕоостоох эйгэ” (“Доступный мир”) өрөспүүбүлүкэтээҕи аһымал аахсыйа ыытыллыбыта. Аахсыйа кэмигэр чэгиэн доруобуйалаах устудьуоннар уонна преподавателлар аныгы уопсастыбаҕа үөрэххэ ураты ирдэбили эрэйэр (ООП) устудьуоннар көрсөр ыарахаттарын бэйэлэринэн билбиттэрэ уонна түмүк оҥорбуттара. Бу тэрээһин  доруобуйатынан хааччахтаах киһи көрсөр уустуктарыгар уопсастыба, дьокутааттар, олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарын бэрэстэбиитэллэрэ уонна судаарыстыбаннай былаас болҕомтотун тардар соруктаах. Ону сэргэ, норуоттар сомоҕолоһууларын, уопсастыба бары чилиэннэрэ биир тэҥ бырааптаах буолалларын уонна киһи сыаннаһын өрө тутууну көҕүлүүр.
Аһымал аахсыйа кыттыылаахтара аҕыйах чаас иһигэр харахтарын баанан, кулгаахтарын бүөлэнэн, кэлээскэҕэ олорон көрбүттэрэ. Ол  кэнниттэн буолбут пресс-конференцияҕа кинилэр эттэринэн-хааннарынан тугу билбиттэрин үллэстибиттэрэ уонна маннык дьон социальнай балаһыанньаларын тупсарарга  этиилэрин киллэрбиттэрэ.

Ыам ыйын 19 күнүгэр “Сыл устудьуона” куонкурус тэриллибитэ. Манна ХИФУ үөрэххэ ураты ирдэбили эрэйэр ыччатын ортотугар бастыҥ устудьуоннары, үөрэх туйгуннарын, спортсменнары уонна уопсастыбаннай актыбыыстары талбыттара.

Сэтинньи 8 күнүгэр “Үрүҥ торуоска” ыйдааҕы тэрээһиннэр чэрчилэринэн, мөлтөхтүк көрөр үөрэнээччилэр уонна устудьуоннар ортолоругар Брайль систиэмэтинэн түргэнник ааҕарга уонна суруйарга куонкурус ыытыллыбыта. Түөрт бөлөххө үс бастакы миэстэни ылбыт 12 кыттааччы дипломнарынан уонна сыаналаах бириистэринэн наҕараадаламмыта.
Мөлтөхтүк көрөр 25 устудьуоҥҥа үөрэх матырыйааллара улахан шириибинэн, аудио-форматынан бэлэмнэммиттэрэ, үөрэх матырыйааллара Брайль систиэмэтинэн бэчээттэммиттэрэ. Мөлтөхтүк көрөр 40 үөрэнээччи персональнай компьютерга бэйэтэ үлэлииргэ үөрэммитэ.
ХИФУ 100 преподавателигэр уонна 117 иитээччигэ, өрөспүүбүлүкэ куораттарын уонна улуустарын учууталларыгар инклюзивнай үөрэхтээһиҥҥэ идэни үрдэтэр босхо куурустар ыытылыннылар.
Бу барыта Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр инклюзивнай үөрэхтээһини  ситиһиилээхтик олоххо киллэрэргэ көмөлөһүөҕэ.
Уопсайынан, РФ бырабыыталыстыбата дьэ, инклюзивнай үөрэхтээһини уонна регионнааҕы сэбиэттэри тэрийиини субъектартан ирдиир буолла. Дьокуускай куоракка үгүс сыллаах үлэ түмүгүнэн инклюзивнай үөрэхтээһиҥҥэ сүрүннүүр сэбиэт тэриллибитэ. Сэбиэти уокуруктааҕы дьаһалта баһылыга Сардаана Авксентьева салайар.

Кырдьыга да, инклюзивнай үөрэхтээһин диэн тугун билбит уонна туһаммыт ыччаттар махталлара Пантелеймон Романович биир санаалаахтарын кытары үлэлиир бырайыактара чахчы туһалыырын уонна өссө да сайдыахтааҕын көрдөрөр:

Марианна Семёновна Устинова, Горнай улууһа:

Толору ис хоһоонноох уонна интэриэһинэй дьарыктар ыытыллаллар. Үөрэтии хаачыстыбата үрдүк. Маннык куурустарга сылдьан олус элбэҕи биллим. Пантелеймон Романович уонна Дмитрий Матвеевич билиилэрин уонна үөрүйэхтэрин үллэһиннилэр. Улахан махтал.

Нюргуяна Егоровна Гаврильева, Амма улууһа:
Кылгас кэмҥэ үөрэнэр кэммитигэр биһиги Брайль систиэмэтинэн суруйарга уонна ааҕарга, адаптивнай компьютернай технологиялары туһанарга үөрэниини саҕалаатыбыт. Куурус теоретическай матырыйааллара быраактыканы кытары бииргэ холбоммуттарын сөбүлээтим. Тоҕо диэтэххэ, ыарыһах оҕолоох  төрөппүт буоларым быһыытынан, маннык дьарыктар олус наадалаахтар. Араас хайысханан  маннык куурустар өссө элбэхтик ыытыллыахтарын баҕарабын. Эһиги өрөспүүбүлүкэҕэ инклюзивнай үөрэхтээһин сайдарыгар кыһалларгыт иһин улахан махтал.

Надежда ЕГОРОВА, “Саха сирэ”, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0