Ааспыт нэдиэлэ саҕаланыытыгар Нам улууһун Хамаҕатта нэһилиэгин аннынан Саҥа Арыыга киирэн баран, устунан «суола сойбут» диэбит сур бөрөбүтүн бэҕэһээ, өрөбүл күн, Хамаҕатта таһынааҕы бөх тоҕор сиртэн бэйэтин «сойуттулар».
Нам улууһунааҕы айылҕа харыстабылын иниспиэксийэтин ыстаарсай иниспиэктэрэ Семен Иванович Эверстовтан туоһуласпыппар: «Ити бөрө 3-4 сылтан бэттэх кыһын баччаҕа хочоҕо наар биллэр. Кырдьан хаалан, бэйэтэ кыайан бултанан аһаабат буолан, аллара киирэн, балыксыттар күһүн хаалларбыт астарын тобоҕун булан уонна бөҕү-саҕы кэрийэн аһыыр. Хаамар-сүүрэр икки ардынан сылдьар. Үнүрүүн Саҥа Арыыга көрбүттэрин кэннэ өрүскэ киирэн көрдөөбүппүт даҕаны булбатахпыт, онтубут үөһэ тахсан барбыт эбит. Бөрө – өйдөөх кыыл, сүгүн булларбат. Атыыр бөрө кырыйдаҕына, эдэрдэр үөртэн үүрэн кэбиһэллэр. Биһиги улууспутугар Таастаах, Салбаҥ диэки Горнай өттүттэн уонна өрүс уҥуор II Хомустаах, Фрунзе эҥээригэр Найахыттан бөрөлөр киирэллэр-тахсаллар. Соторутааҕыта Салбаҥҥа сылгылары бэлиэтээн барбыттара. 5-тии, 6-лыы бөрөлөөх үөргэ соҕотох бөрө киирбэт, тутан кэбиһэр буоллахтара. Үөһэ мырааҥҥа икки оҕолоох тыһы бөрө баарын, ийэлэрин күһүн салбаҥнар өлөрбүттэр быһыылаах. Ити бөрө биллибитигэр сэрэхэдийэн, чугастааҕы нэһилиэктэр булчуттарыгар лицензия биэртэлээбитим», – диэн кэпсээтэ.
Оттон атыыр бөрө аарыматын бултуйбут Хамаҕатта олохтооҕун, Ис дьыала уорганын бэтэрээнэ Степан Иванович Колмогоровтыын төлөпүөнүнэн кэпсэппиппэр маннык иһитиннэрдэ: «Былырыын эмиэ биллибитигэр лицензия ылан сонордоһон көрбүтүм. Быйыл дьэ түбэстим. Куораттан өрөбүллэригэр тахсыбыт икки эдэр уолу кытта массыынанан кэрийбиппит. Сыбаалка диэкиттэн утары уонча ыт кэлэн ааспыта. Бука, бөрө сытын ылан дьаадьыйдахтара. Ыттар өлөрдүү куттаналлар, төһө даҕаны элбэхтэрин иһин, адьырҕа кыылга саба түспэттэр. Баҕар, төрүт бүппүтүн биллэхтэринэ, хайыахтара эбитэ буолла. Онтон сотору буолаат, аны сыбаалка суолугар утары бөрө иһэрин көрбүппүт. Суолтан туораан, аһаҕас сиргэ бааһынаҕа турунан кэбистэ, соруйан харайтараары сылдьыбыт дии саныыбын. Куоппута буоллар, эккирэтиэхтээх этибит. Нэдиэлэ анараа өттүгэр бөрө киирбит сураҕын истээт, кэрийтэлээбитим даҕаны, көстүбэтэҕэ. Бука, үөһэ мырааныгар тахса сылдьан эбэтэр Никольскай эҥин диэкинэн кэринэн баран, кэллэ быһыылаах. Наар массыына-тыраахтар суолунан сылдьар эбит. Ол иһин киирбитэ-тахсыбыта хаарга көстүбэт».
Степан Ивановичтаах бултаабыт кыылларын хайдах гыналларын быһаара иликтэр эбит. Баҕар, бырааттар чуучала оҥорторуохтара эбэтэр 20 тыһ. солкуобайга «Сахабулт» концерҥҥа туттарыахпыт диир. Милииссийэ бэтэрээнэ этэринэн, кырдьыбыт адьырҕа төһө даҕаны уопсастыбаҕа улахан куттала суох курдугун иһин, бөһүөлэктэн чугас сылдьарынан, сарсыарда-киэһэ хараҥаҕа оскуола үөрэнээччилэригэр саба түһүөн сөп. Таҥара сэрэҕи таптыыр. Намнар ытырыык ыттарынан аатыран баран, аны сур бөрөнөн сураҕыраллара итэҕэс буоллаҕай. Атыыр бөрө аарымата тииһэ барыта бүтүн, тириитигэр үүтэ-бааһа суох үһү. Чахчы кырдьан бытааран, буорайан сылдьара дьүдэх көрүҥнээҕиттэн көстөр диир Степан Колмогоров.
Василий НИКИФОРОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскалар: WhatsApp ситимиттэн уонна интэриниэттэн туһанылыннылар