Ил Дархан бырабыыталыстыба 2016 с. үлэтин отчуоттаата

Бөлөххө киир:

Ил Дархан Егор Борисов Ил Түмэн бүгүҥҥү сессиятыгар норуот дьокутааттарыгар толорор былаас 2016 сыллааҕы үлэтин отчуоттаата. Кини дакылаатыгар өрөспүүбүлүкэҕэ былырыын Нэһилиэнньэлээх пууну тупсаран оҥоруу сыла биллэриллэн күргүөмнээх үлэ барбытын бэлиэтээн туран, тыа сирин сайыннарыыга туһуламмыт биэс сыллаах бырагыраама сыалын-соругун ситиһэн эрэрин эттэ.

Аграфена КУЗЬМИНА,“Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru


Кэмиттэн кэмигэр, түгэнин сөп түбэһиннэрэн, былааһы кириитикэлиир дьоннор бааллар. Кинилэр тыа хаһаайыстыбатыгар кыра субсидияны биэрэҕит, дэриэбинэлэри көрбөккүт дииллэр этэ. Итинтэн биһиги тэйэн эрэбит, доҕоттоор. Россия атын регионнарынааҕар биһиэхэ ханнык да дэриэбинэ сабыллыбата, төттөрүтүн, сайдыы суолугар баран иһэбит”, — диэн бэлиэтиир тыа сирин сайыннарыыга туһулаан Егор Афанасьевич.
Кини итиннэ икки пууну бэлиэтээн этэр. Бастакытынан, тыа хаһаайыстыбата аны, ууну кумахха кутар курдук буолбакка, көдьүүстээх өйөбүлү, үбүлээһини ылыахтаах. Иккиһинэн, тыа хаһаайыстыбата уонна тыа сирэ тэҥҥэ сайдан иһиэхтээхтэр. “Тыа хаһаайыстыбата уонна тыа сирэ бэйэ-бэйэлэрин кытары ыкса сибээстээхтэр. Ол эрээри тус-туһунан өйдөбүллэр буолаллар. Биһиги оҥорон таһаарыыны үрдэтэр сыалтан нэһилиэнньэлээх пууннары тупсаран биэриэхтээхпит. Оччоҕо эрэ эдэр дьон тыа сиригэр тардыһыа этилэр”, — диэн этэр кини.
Санатан эттэххэ, 2013 сыллаахха өрөспүүбүлүкэбитигэр Тыа сирин сыла биллэриллибитэ. Бу кэмтэн саҕалаан биэс сыллаах былаан ылыныллыбыта. Ону сэргэ, былырыын, эппитим курдук, Нэһилиэнньэлээх пууну тупсаран оҥоруу сыла биллэриллибитэ. Бу тэрээһиннэр бары тыа сирин сайдыытыгар улахан оруолу ыллылар.
Биирдиилээн хайысханы ылан көрдөххө, “пятилетка” биллэриллибититтэн саҕалаан барыта 145 оскуола, оҕо саада, култуура уонна спорт эбийиэктэрэ тутулуннулар. 450 тыһ. кв м иэннээх олорор дьиэ үлэҕэ киирдэ, 162 км усталаах уу ситимэ тардылынна, 248 км саҥа суол оҥоһулунна. Ону сэргэ, дьиэлэри киин ититэр систиэмэҕэ холбооһун күргүөмнээхтик барар. Холобур, 2015 с. саҕалаан 178 муниципальнай тэриллии 600 мөл. солк. ылан нэһилиэнньэни киин ититэр систиэмэнэн хааччыйда. Ити түмүгэр, Россия үрдүнэн тыа сирин сайыннарыыга төрдүс миэстэҕэ тахсыбыппыт.
Сибээс өттүн ыллахха, былырыын оптоволокно ситимин тардыыга эмиэ күүстээх үлэ баран, быйыл түмүгэ дьэ көстүөхтээх. Бу сыл бүтүүтэ, былаан быһыытынан, 474 нэһилиэнньэлээх пууҥҥа суотабай сибээс тупсуохтаах, 572 пууҥҥа интэриниэт түргэтиэхтээх.
Оттон тыа хаһаайыстыбатын туһунан эттэххэ, нэһилиэнньэ үүккэ субсидия үрдээбитэ харахха быраҕыллар буолбутун бэлиэтиир. Санатан эттэххэ, былырыын тыа хаһаайыстыбатын сокуона тахсыбыта, бу чэрчитинэн былааннаах үлэ барар. Ону сэргэ, эмиэ былырыын Ил Дархан сылгыны үөрдээн иитиигэ, “төрүт гектарга” анал ыйаахтары таһааран турар. 2012-2016 сс. тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга 50 млрд солк. барбыт эбит. Ол иһигэр 46 млрд солк. өрөспүүбүлүкэ хааһынатыттан.
Билигин тыа сиригэр сайдыы барбат диэн этэр кыахпыт суох. Сайдыы барар. Бу 25 сыллаах уопуппутун ылан көрдөххө, дьон-сэргэ да кэпсэтиитэ чыҥха атын буолла. Норуот судаарыстыбаттан аҥардастыы көрдүү эрэ олорорун умнан, бэйэ сайдыытыгар өйүн-санаатын туһулуур буолла, ырыынак кэмигэр олорорбутун дьэ өйдөөтүбүт. Ити олус үчүгэй”, — диэн этэр түмүккэ Егор Афанасьевич.

Аграфена КУЗЬМИНА,“Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0