Иннокентий Татариновы умнубаттар

Бөлөххө киир:

«Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» бэстибээлгэ «Строганина-2016» күрэххэ быйыл Иннокентий Татаринов аатынан бириистээх күрэхтэһии киирэн биэрдэ/ Тоҥ балыгы кыһыыга өрөспүүбүлүкэҕэ бастакы күрэхтэһиини Иннокентий Татаринов сүрүннээбитэ. Онон «Триумф» киэҥ уораҕайыгар тоҥ балык бырааһынньыгар кэлбит, Иннокентийы чугастык билсибит дьон чугас доҕордорун туһунан санааларын үллэһиннилэр.

Надежда Егорова, «Саха сирэ» хаһыат, www.edersaas.ru

Петр Прокопьевич Афанасьев, Роскомнадзор исписэлииһэ:

Маннык бэртээхэй бырааһынньыгы биһиги доҕорбут Иннокентий Татаринов төрүттээбитэ, онон күрэхтэһиигэ кини аата иҥэриллибитэ оруннаах. Кини олоҕун тухары саҥаттан саҥа санааларынан, сонун көҕүлээһиннэринэн «умайа» сылдьара.

Мин кинини 1976-77 сыллартан билэбин. Саха судаарыстыбаннай университетыгар тыа хаһаайыстыбатын факультетын бүтэрэн баран, Булуҥ улууһугар исписэлииһинэн үлэлээн испит эдэр киһини «Таймылыыр» сопхуос дириэктэринэн анаабыт этилэр. Идэбинэн командировкаҕа тиийэн, табаһыттар, балыксыттар учаастактарыгар телевизор станциятын туруорар этибит. Ол сылдьан, Иннокентийы киһи быһыытынан үчүгэйдик билбитим, чугас доҕордуу буолбуппут. Кини Булуҥтан Бороҕон диэн сиртэн кэргэн ылбыта. Туохтан да толлубакка ылсан иһэр, туруу үлэһит, аныгылыы өйдөөх-санаалаах киһини таба көрөн, СӨ президенэ Михаил Николаев 1992 с. Ыйааҕынан тэриллибит «Балыксыт» балык хаһаайыстыбатын национальнай компаниятын салайааччытынан анаабыттара (итини сэргэ «Сахабулт» уонна «Таба» компаниялар тэриллибиттэрэ). Онно кини миигин үлэҕэ ыҥырбыта.

Саҥа саҕалааһын хаһан баҕарар туспа ыарахаттардаах буолар. Ол курдук, балыгы аҕалыы-таһыы, переработкалааһын, харайыы судургута суох үлэ. Элбэҕи бултаатаххына кыайан да сиэбэккин, нэһилиэнньэҕэ тириэрдибэккин, онтон аҕыйаҕы бултуур барыһа суох. Ол иһин, переработка боппуруоһугар «дириҥник тоҥоруу» технологиятын, а.э. убаҕас азотунан тоҥорууну үөрэппиппит, научнай өттүнэн баһылыырга кыһаллыбыппыт. Балык 20-30 кыраадыска тоҥуохтаах. Иннокентийдыын үлэлиир эрдэхпитинэ, суднолары арендалыыр этибит. Аҥаардас арендатын сыаната тэбэн тахсара. Билигин балыгы сайыҥҥы да кэмҥэ харайыы технологиятын баһылаатылар. Билигин өрөспүүбүлүкэбит 600 туонна ыйааһыннаах балыгы бэйэтигэр тоҥорор, тиэйэр-таһар икки суднону атыыласта.

Иннокентий билэр да, билбэт да дьонугар үтүө санаалаах киһи, доҕор быһыытынан чулууттан чулуулара этэ. Дьиэтигэр ким да ыалдьыттыы кэллин, сайын да кыһын да буоллун, улахан бэйэлээх холодильныгын арыйан тоҥ балыгын үрдүгэр түһэрэ. Балыгын кыһарыгар, ыраастыырыгар, ыалдьыкка уурарыгар хайаан да сахалыы сиэри-туому тутуһара. Оннооҕор собону хайдах сиирим туһунан ыйытан соһутааччы. Онно эмиэ туспа көрүүлээх буолара.

«Тоҥ балык» бэстибээли Василий Сорокоумовы, Борис Николаевы кытары көҕүлээн ыыппыттара. Кинилэр билигин бу бэстибээллэргэ судьуйалыыллар. Миигиттэн балык кыһар мас, төгүрүк тэриэлкэлэри уларсыбыта. Кэлин бэйэтэ оннук тэриэлкэлэри элбэҕи оҥорторбута.

Доҕорбут, ахтар-саныыр киһибит үс сыллааҕыта Бүлүүгэ бултуу сылдьан сураҕа суох сүтэн, барыбыт сүрэҕин аймаабыта. Кини хай дахтаах да тайҕаҕа муммат, бэйэтин иннин сатаан солонор, мындыр толкуйдаах киһи этэ.

Кини олоҕун билигин икки уола, сиэннэрэ салгыыллар.

Владимир Яковлевич Горохов, «Якутия» үп-агропромышленнай корпорация Булуҥнааҕы салаатыгар үлэлээбитэ:

— Мин Иннокентий Иннокентьевиһы 1977 сылтан билэбин. Кэнники сылларга Иннокентий өрөспүүбүлүкэ араас тэрилтэлэригэр салайааччынан тахсыылаахтык үлэлээбитэ. Иннокентий албыны-көлдьүнү сөбүлээбэт, ханнык да итэҕэһи-быһаҕаһы көрө-көрө көрбөтөҕө, истэ-истэ истибэтэҕэ буолбат көнө сүрүннээх этэ. Кинини дьон тута олус ытыктыыра.

Доҕорум барахсан хас эмит уонунан көс ыраах, биир кэлим хаар анныгар муората да, туундарата да биллибэт сирдэргэ эбэтэр хараҥа халлааҥҥа харбаспыт хайалар быыстарыгар турар таба ыстаадаларыгар буурҕаны буурҕа, түүнү түүн диэбэккэ, соҕотоҕун табанан айаннаан хайдах тиийэрин өйүм хоппот.

Иннокентий олорон кэлбит олоҕун, киһи быһыытынан дьиҥ хаачыстыбаларын чугастык билбэт үгүс дьон кинини көннөрү киирбит-тахсыбыт, кэпсээннээх-ипсээннээх, көрүдьүөс киһи курдук көрөрө. Оттон биһиэхэ, олох эдэр сааспытыттан бииргэ үлэлээн, олорон кэлбит дьоҥҥо, Иннокентий үтүө санаа хаһан да сөҕүрүйбэт хаачыстыбатынан буоларын туоһулуур киһи этэ. Кини: «Туругур»! диэн баран илиитигэр сибэкки дьөрбөлөөх дуу, хотуттан кэлбит кэһиилээх дуу киирэн кэллэҕинэ, ханнык баҕарар ыалга баар үөрүү икки төгүл үллэрэ, оттон ыар баттык хомолото икки төгүл чэпчиирэ.

Доҕорбут Иннокентий Иннокентьевич аатынан бириистээх күрэхтэһии сыл аайы үгэскэ кубулуйан ыытылларыгар туох кыалларын барытын оҥоруохпут. 

Надежда ЕГОРОВА

Хаартыскалар ЯСИА уонна И.Татаринов дьиэтээҕи альбомуттан ылылыннылар

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0