Ыраах Өймөкөөн улууһун Томтор нэһилиэгин үөрэнээччитэ Сеня Атласов улууһуттан аан маҥнайгынан СӨ Бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев анал истипиэндьийэтин тутта. Тэрээһин кэнниттэн истипиэндьийэ туһунан санаатын ыйыталаспыппар, улахан эппиэтинэс сүктэрилиннэ диэн бэлиэтээбитэ.
edersaas.ru
Хоһоон ааҕыытыттан сиэттэрэн
Сеня Атласов Томтор оскуолатыгар үөрэнэ тиийээтин кытта тута, уопуттаах учууталлар бары эйгэҕэ барытыгар дьоҕурдаах оҕону бэлиэтии көрбүттэрэ. Ол курдук, РФ үөрэҕириитин үтүөлээх, норуот үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ Мария Поликарповна Боярова оскуола түмэлин иһинэн үлэлэтэр “Поиск” диэн кыраайы үөрэтэр куруһуокка дьарыктаан саҕалаабыта. “Хоһоон ааҕыытынан 2012 сылтан дьарыктанабын. Маҥнай көннөрү бириэмэ эрэ атаарыыта диэх курдук санаалааҕым. Сыыйа үлүһүйэн, интэриэһиргээн, улуус таһымнаах куонкурустартан саҕалаан, Саха сиринээҕи, Бүтүн Арассыыйатааҕы куонкурустарга тиийэ кытынныбыт. Куруһуокпутугар сэттиэбит, бары уолаттарбыт. “Литературная Россия” диэн үөрэнээччилэр научнай-чинчийэр уонна айар үлэлэрин Бүтүн Арассыыйатааҕы куонкуруһугар дипломант буолбуппут. Эһиил эмиэ кыттаары сылдьабыт. Хоһоон суруйбаппын эрээри, ааҕарбын сөбүлүүбүн. Сүрүннээн, ГУЛАГ лааҕырдарыгар утаарыллыбыт нуучча суруйааччыларын олохторугар, айар үлэлэригэр аналлаах куруһуок. Тус бэйэм Борис Ручьев, Варлам Шаламов айымньыларын ордоробун. Быйыл сайын Шаламов төрөөбүтэ 110 сылыгар Вологдаҕа баран кэлбиппит, Москваҕа тиийэн Өймөкөөҥҥө сытан суруйбут хоһооннорун аахпыппыт”, — диэн бэрт боччумнаахтык кэпсиир.
Эдэр тиэхиньик
Хас биирдии куонкуруска кыттыы оҕоҕо туох эрэ билиини иҥэрэр. Ол курдук, черчение учуутала Яна Семеновна Попова салалтатынан “Акупунктурнай точкалар” диэн тиэмэҕэ чинчийии оҥорон, өрөспүүбүлүкэтээҕи “Инникигэ хардыы” научнай-практическай кэмпириэнсийэ региональнай түһүмэҕэр доҕорунуун Никита Протопоповы кытта 3-с истиэпэннээх дипломант аатын ылбыттар, салгыы ити үлэлэринэн өрөспүүбүлүкэҕэ кыттыбыттар. “Киһи этэ-сиинэ хас биирдии туочукалартан турар эбит. Ити туочукалары баттаан ыарыыны үмүрүтүөххэ эбэтэр букатын аһардыахха сөп. Ону чинчийии оҥорорбутугар бэйэбитинэн билбиппит. Холобура, киһи төбөтө ыарыйдаҕына чэчэгэйин, мунна бүөлэннэҕинэ мурун аттынан баар туочукалары баттыахха наада. Онон киһи эмп испэккэ, кыра ыарыылары аһардыан сөп”, — диэн бэйэтин уопутун үллэстэр. Ол эрээри, эдэр чинчийээччилэр медицинэ хайысхатыгар буолбакка, тэхиньиичэскэй өттүгэр кыттыбыттар. ДВП-тан киһи макетын оҥорон, онно эргэ оонньуурдартан аччыгый лаампалары устан иилбиттэр, итиэннэ кыра аккумуляторы холбообуттар. Онон ыарыы чопчу туочукаларын баттаатахха, бу лаампалар умайан кэлэллэр.
“Куонкуруска кыттыым миэхэ дьон иннигэр саҥара-иҥэрэ үөрэнэрбэр туһалаах. Уонна чинчийии оҥорон элбэҕи биллибит-көрдүбүт”, — диэн санаатын үллэстэр.
Ырыа, спорт, олимпиада…
Ону таһынан, Сеня иллэҥ кэмигэр Оксана Федоровна Суздалова салайыытынан ырыанан, итиэннэ кыралаан спордунан дьарыктанар. Ырыаҕа улуустааҕы куонкуруска бастыыр, өрүү миэстэлэһэр. “Кыһын Саха сириттэн саҕаланар” куонкуруска Гран-при үрдүк ааты ылбыттар. Былырыын “Юные летописцы” норуоттар икки ардыларынааҕы дистанционнай блиц-турнирга “Арассыыйа историята” секцияҕа 3-с истиэпэннээх дипломант буолбута. Технология, химия, английскай, география биридимиэттэригэр Бүтүн Арассыыйатааҕы олимпиада муниципальнай түһүмэхтэригэр өрүү миэстэлэһэр.
Сахалыы хоһоон ааҕыытыттан саҕалаан, “Уолан ааҕыылара” өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкуруска саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала, СӨ үтүөлээх учуутала Светлана Титовна Неустроева салайыытынан дипломант буолары ситиспит. Кэскиллээх оҕо кэккэ ситиһиилэрин бэлиэтии көрөн, былырыын Өймөкөөн улууһун баһылыгын Гранынан наҕараадалаабыттар. “Океан” кииҥҥэ, “Бэс Чагда” оҕо сынньалаҥ уонна доруобуйаны бөҕөргөтөр кииҥҥэ, “Кэскил” лааҕырга хаста даҕаны сынньанан турар.
Түмүк
Сеня быйыл 10-с кылааска үөрэнэр. Дьокуускайтан Томторго диэри 1000 кэриҥэ килэмиэтир. Сөмөлүөт сыаната ыарахан буолан, төрөппүттэр үксүгэр оҕолорун Дьокуускайга ыытар кыахтара суох. “Билигин бензин сыаната үрдээн, массыынанан да кэлии-барыы аҕыйаата”,— диэн, оннооҕор онус кылаас оҕото, хоту улуус кыһалҕатын, түгэн көстүбүччэ, этэн хаалла. Итиэннэ саҥа оскуола тутуута түргэнник бүтэн, үлэҕэ киирэрэ буоллар диэн кэпсиир.
Ыал улахан оҕото буолан, дьиэ ис-тас үлэтигэр сыстаҕас. Улахан быраата үһүгэр барбыт, муруннарын бүөтэ аҕыйах ыйдаах. Ыал ийэтэ Марина Семеновна нуучча тылын учуутала. Билигин оҕолонон олорор. Аҕалара Андрей Прокопьевич Өймөкөөннөөҕү уот станциятын кылаабынай инженерэ. Сеня гуманитарнай хайысхаларга Арассыыйатааҕы, норуоттар икки ардыларынааҕы тэрээһиннэргэ улахан ситиһиилэрдээх эрээри, математика, физика биридимиэттэрин ордоробун диэн этэр. Онон букатын кыра эрдэҕиттэн ыра санаа оҥостубут баҕатын толорон, инженернэй үөрэххэ туттарсар санаалаах.“Баҕар, тутуу өттүгэр барыам, баҕар, аҕам суолун батыһыам”, — диэн инники былааннарын үллэстэр.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru