Бу күннэргэ Судаарыстыбаннай Дума дьокутааттара Виталий Пашин уонна Данил Шилков, ипотека нөҥүө бастакы дьиэлэрин атыыласпыт дьону үлэлэриттэн уураппат туһунан сокуон бырайыагын оҥорон киллэрдилэр. Онон үп-харчы уонна үлэ ырыынагар тыҥааһыннаах балаһыанньа үөскээн турар кэмигэр, бу саамай табыгастаах сокуонунан буолуон сөп. Ол эрээри, бу сокуон барыла эрэ. Дьокутааттар бары тутуспутунан куоластаатахтарына биирдэ олоххо киириэҕэ. Онуоха-маныаха диэри иэскитин атын бааҥҥа көһөттөрөн аҕыйатыаххытын биитэр реструктуризацияҕа холонуоххутун сөп.
Реструктуризация
Билигин «реструктуризация» диэн тылы баан үлэһиттэриттэн үгүстүк истэр буоллубут. Араас социальнай ситимнэргэ бу тыл күүскэ тарҕанан эрэр. Ол курдук ипотекалаах дьон сарбыйыыга түбэспит, дохуоттара намтаабыт буоллаҕына, кирэдьииттэрин усулуобуйатын уларыттаран, балаһыанньаларын арыый даҕаны өрө тардыахтарын сөп. Онон бу өҥө кыаммат араҥаҕа, үпкэ-харчыга ыктарбыт дьоҥҥо төһүү күүһүнэн буолуоҕа.
Кирэдьиит усулуобуйатын уларытыы туһунан Сбербаан исписэлиистэрин кытары кэпсэппиппэр, реструктуризацияҕа хабыллар дьон ипотекаларын ставката 12% диэри намтыаҕын туһунан иһитиннэрдилэр.
Рефинансирование
Үп-харчы ырыынагар бу саҥа киирбит тиэрмин. «Тиэрмин тылдьыта. Менеджмент» тылдьыкка кирэдьиит болдьохторун тупсарыы диэн тылбаастаабыттар. Мин саныахпар, арыый да атыннык быһаарбыттар. Салгыы нууччалыы тылдьыты көрүөххэ. Википедияҕа сурулларынан: «Рефинансирование кредита» (перекредитование) – получение в банке нового займа на более выгодных условиях для полного или частичного погашения предыдущего» диэн. Ол аата баантан табыгастаах усулуобуйаҕа кирэдьиит ылан, урукку иэстэри төлөөһүн. Судургутук эттэххэ, хос кирэдьиит ылан баран атын бааҥҥа баар иэстэрин төлүүр. Билигин маннык өҥөнөн Россия үгүс бааннар оҥороллор.
Холобур, «Алмаасэргиэнбаан» «Перезагрузка» диэн ааттаан анал кирэдьиити биэрэр. Кирэдьиит болдьоҕо 3 ыйтан саҕалаан 5 сылга диэри. Хамнас кээмэйиттэн уонна үлэһит «статуһуттан» көрөн 2 мөл. солк. суумаҕа диэри иэс ылыахха сөп. Кирэдьиит бырыһыана араастаһар. 16,50%-тан саҕалаан 19,50%-ҥа диэри.
«Россельхозбаан» ставката 12,9% саҕаланар. Ол эрээри 12,9%-нан киһи эрэ барыта туһанар кыаҕа суох. Усулуобуйата уустук. Холобур, 20 тыһ. солк. хамнастаах бүддьүөт тэрилтэтин үлэһитэ 100 тыһ. солк. биир сыл болдьохтоон ыллаҕына, ыйга 9355 солк. төлүүр. Ставка 21,9% ааҕыллар. Онтон «Россельхозбаан» нөҥүө хамнастарын ылар дьоҥҥо ставка кээмэйэ намтыыр.
Анивера АКИМОВА.