Иркутскай-Дьокуускай почта трага төрүттэммитэ 275 сылыгар анаммыт күөн күрэс

Бүгүн А.Е.Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр «Лети звон бубенцов» регионнар икки ардыларынааҕы IV фестиваль саҕаланна. Быйылгы тэрээһин Иркутскай—Дьокуускай почта трага атаҕар туруутун 275 сылыгар ананар.

Тэрээһин түһүлгэтигэр ырыа, үҥкүү народнай ансаамбыллара, самодеятельнай кэлэктииптэр, биирдиилээн толорооччулар, нуучча народнай инструменнарыгар оонньооччулар, хоһоон ааҕааччылар Хаҥаластан, Амматтан, Мэҥэ Хаҥаластан, Дьокуускайтан  түмүстүлэр.  Маныаха бу тэрээһиҥҥэ улахан дьону сэргэ, кэнчээри ыччат, кырачаан оҕолор  кытары  сүргэлэрэ көтөҕүллэн кытыннылар. Күөн күрэскэ быйыл Иркутскай уобалаһын Киренскэй куоратыттан «Оберег» диэн фольклор дуэта анаан-минээн, ааттаан-суоллаан кэлбит.

СӨ Тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар миниистири бастакы солбуйааччы Владимир Васильев тэрээһиҥҥэ быйыл 300-тэн тахса киһи кыттара бу фестиваль кэскиллээҕин, дьон-сэргэ болҕомтотун тардарын туоһулуурун бэлиэтээтэ. Төгүрүк остуолга уопсастыбаннай түмсүүлэр, тэрийээччилэр үгэһи, фольклору харыстаан илдьэ сылдьарга, тарҕатарга араас хабааннаах үлэлэр тиһиктээхтик ыытыллалларын, тэрээһин туһатын ыйбыттарын эттэ, үөрүүлээх күнүнэн саалаҕа мустубут дьону истиҥник эҕэрдэлээтэ.

Сахалыы, нууччалыы тылларынан көҥүллүк саҥарар «Реченька» народнай кэлэктиип Хаҥалас улууһун Сиинэ нэһилиэгиттэн кэлбит. Кэлэктииби быйылгыттан саҥа салайар Василий Копырин:

—Тумулбун, Уус Алдан. Дьокуускайга култуура кэллиэһин бүтэрбитим. Өктөмҥө үс сыл үлэлээтим. Сиинэҕэ быйыл ананан тиийбитим. Мин инньибинэ бу кэлэктииби Октябрина Егоровна Ефремова сатабыллаахтык салайбыт. Манна бары ырыаһыт ааттаахтара сылдьаллар. Онон сүбэ-ама биэрэн көмөлөһөллөр. Октябрина Егоровна куруук өйүүр. Киниттэн ыйытарым элбэх. Үлэбин сайыннараары маннык тэрээһиннэри, куонкурустары көтүппэппин, — диэтэ.

Бу ааттаах-суоллаах дьоһун кэлэктиип тэриллибитэ 25 сыл буолбут.  «Быйыл саас бэлиэтиэхтээхпит»—  диэн, адьас, ох курдук оҥосто, кустук курдук куоһана сылдьаллара тылларыгар-өстөрүгэр иһиллэр. Сылга хаста да куонкурустарга, тэрээһиннэргэ кытталларын, онон үөрүйэхтэнэллэрин, народнай кэлэктиип аатын сыралара сыаналанан ылбыттарын этэллэр. Кэлэктииби Галина Николаевна, Валерий Иннокентьевич Киселевтар тэрийбиттэр. Валерий Иннокентьевич нэһилиэгин оскуолатыгар муусука учууталынан үлэлээбит. Байааҥҥа, гармошкаҕа ааттаах үчүгэйдик оонньуур буолан, ырыаны таптааччылар үөрүүнэн мустубуттарын истиҥник саныыллар. «Кини үлэлээбит оскуолатын, тапталлаах Сиинэтин туһунан, о.д.а. наһаа үчүгэй ырыалардаах», — диэн киэн тутта этэллэр.  Ансаамбылларын өр сылларга салайбыт Галина Николаевналара билигин Дьокуускайга «Раздолье» ансаамбылга кыттарын үөрэн, астынан туран кэпсииллэр. Ытык салайааччыларын уоллара Андрей Валерьевич ансаамбыл тутаах киһитэ буоларын бэлиэтииллэр.  Кэпсэтэ туран ырыаһыттар Коля Нечаев диэн эдэр уолларын көрдөрөллөр. «Ити биһиги уолбут билигин ыллаата. Иһиттигит, норуот ырыатын хайдах курдук холкутук, ис дууһатыттан бэркэ толорбутун?», — диэн оҕолуу үөрэллэр. Бу эдэр уолчаан суолларын-иистэрин булуммут уопуттаах ырыаһыттарга кэлиэн иннинэ, «Родничок» диэн оҕо ансаамбылыгар дьарыктаммыт. Билигин манна кэлэн аҕа саастаахтарын кытары тэҥҥэ алтыһарыттан, элбэххэ үөрэнэриттэн долгуйа үөрэрин, астынарын этэр. Ансаамбыл дьоно салгыы бэлэмнэммитинэн бардылар. Маныаха аҕа саастаахтары кытары эдэрдэр бааллара харахха тута быраҕыллар. Бу ансаамбыл кэскилин туоһулуур.

Бүгүн ырыа-тойук, үҥкүү-битии хойукка диэри дуорайар. Ол кэнниттэн дьүүллүүр сүбэ  хайысхаларынан бастыҥнары ааттыахтаах.

Тэрийээччилэр: СӨ Тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар министерство, А.Е.Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтэ, «Судаарыстыбаннай дьаамсыктар удьуордара» республикатааҕы түмсүүлэрэ.

Сардаана БАСНАЕВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

Айталина АРГУНОВА хаартыскаларга түһэриитэ