Халлаан тымныйа илигинэ, халтарааны да аахсыбакка, үнүр биир дойдулаахпар дьиэтигэр ыалдьыттаан кэллим.
Ол сылдьан көрдөхпүнэ, кийиитэ биһиги аһаан бүппүппүт кэнниттэн бэрэски оҥордо, салаакка диэн ааттаан оҕуруот аһын арааһын кырбаата. Ону көрө олорон: «Хайа, доҕоор, мин кутуруктаах ыалдьыппын дуу, мантан киэһэ өссө эмиэ ким эрэ кэлэр буолла дуо?» — диэн ыйытан баран төннөр киһи буоллум. Онуоха үөлээннээҕим: «Суох доҕор, ама да биһиги куорат киинигэр олорбуппут иһин, мантан киэһэ ким кэлэр үһүө? Ити оҕолоро оскуолаҕа өйүө гынан илдьэ барар астарын астыыр», – дии-дии кийиитин хайҕаабыт хараҕынан одуулуу олордо.
Салгыы мин сиэннэрим оскуолаларын буфетыгар аһыылларын, эбии өйүөлэммэттэрин туһунан кэпсээтим. «Кийиитим барахсан оҕо бырааһа дии. Онон оҕо тугу аһыахтааҕын билэн эрдэҕэ», – диэтэ оҕонньорум.
Киэһэ дьиэбэр тиийэн, ыалларым сонуннарыттан итини тоһоҕолоон туран сэһэргээбиппэр кыыһым эмиэ соһуччу кэпсээннээх буолан биэрдэ. Кыыһым эппитинэн, РФ дьокутааттара оскуола медицинатын сайыннарыы туһунан сокуоҥҥа көҕүлээһини киллэрэр санаалаахтар үһү. Онно оскуолаҕа аһылыгы тэрийиигэ, менюну оҥорууга сүрүн болҕомто ууруллуохтаах эбит. Дьэ, хата бу бэрт буолаарай? Кырдьыга да, оҕолорбутун оскуолаҕа ыытан баран, тугу аһыылларын, төһө аччыктыылларын улаханнык ыйыталаспат эбиппит. Үгүс төрөппүттэр аһыыргар диэн харчы туттаран ыыталлар. Ол харчыны туһалаахтык туттар оҕо аҕыйах быһыылаах. Көрдөххө, бары араас чипсы, хаппыт аһылык уонна кока-кола курдуктары атыыласпыт буолаллар. Онон, аһыыр баҕаларын хаҕыннарар буолан, бэйэлэрин албыннана сырыттахтара. Ити ыалым кийиитин курдук оҕотун аһылыгар кыһаллар ийэ төһө элбэҕэ буолла?
Оҕолорбут барахсаттар сыыһа, хаачыстыбата суох аһылыгы аһыылларыттан уонна түргэн-тарҕан бэйэлээхтик хабыалаан кэбиһэллэриттэн доруобуйалара айгырыырын дьокутааттарбыт дьэ, долоҕойдоругар тохтотоору гыммыт курдуктар. Роспотребнадзор чахчытынан, 7-9 саастаах оҕолор улахан аҥаардара, оттон үөһээ кылаас оҕолоро 60-тан тахса бырыһыаннара номнуо ааһан араҕан биэрбэт ыарыылаахтар үһү. Ол түмүгэр оскуоланы бүтэрэригэр оҕо доруобуйата номнуо айгыраан тахсар. Оҕолор оскуолаҕа сыыһа аһыылларыттан сылтаан, уойуу, саахар диабеттаах уонна сүрэх ыарыылаахтар ахсааннара элбии турар.
Онон, Доруобуйа уонна Тыа хаһаайыстыбаларын министиэристибэлэрэ оскуолаларга доруобай аһылыгы киллэрэргэ бииргэ үлэлээн эрэллэр эбит. Дьэ, бу оҕолорбут доруобай, чэгиэн буола улааталларыгар көмөлөөх дьаһал буолуох этэ.