Икки өрөбүл күҥҥэ анаан тэринэн Уйбаныаптар үс көлүөнэ эр дьон: 70—наах Баһылай оҕонньор, кини уола отутун ааспыт Сэргэй, 12-лээх сиэнэ Уоһук «N» алааска хоно-өрүү, сынньана бардылар.
Елена ПОТОЦКАЯ «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Аҕалара «Өйдөөх үүтээҥҥэ» эрдэттэн уочараттаан путевка ылан, Уйбаныаптар баҕа санаалара дьэ туолла. Алаастарыгар тиийбиттэрэ, үүтээнтэн саҕалаан эрэһиинэ оҥочотугар тиийэ барыта баар. Уол үүтээҥҥэ сүүрэн киирэн: «Аҕаа, интернет холбонон турар. Иэхэйбиэн! Эһэккээ, дьэ эйигин edersaas.ru сайтка киирэн сонуну барытын ааҕаргар анаан үөрэтиэм», — диэн эһэтин кууһа түһэр. Сотору буолан баран, Эбэ кытыыгар турар Сэргэй үөгүлүүр: «Уолаттаар, манна кэлиҥ эрэ, эрэһиинэ тыыбытын үрдэриэххэ!»
Ити курдук Уйбаныаптар «Өйдөөх үүтээҥҥэ» тиийэн, икки күннээх өрөбүллэрин билбэккэ атаардылар. Уоһук эһэтин көмпүүтэргэ, Баһылай сиэнин илим үтэргэ, аҕалара эрэһиинэ тыынан уста сылдьан дуоһуйа кустаан ылла…
Бу маннык остуоруйа курдук эрээри бэртээхэй бырайыагы Орто Сут нэһилиэгэр буолбут Аҕалар кэмпириэнсийэлэригэр биир хамаанда көмүскээбитэ биһирэнэн, бочуоттаах 1-кы миэстэҕэ тиксэн турар.
Дэлэҕэ да хамаандалар бырайыактарын көмүскүүр түмүктэрин биллэрэригэр:
— 45 мүнүүтэ иһигэр бырайыак суруйа охсон көмүскээтигит. Көр, горнайдар оннук сайдыылаах таһымҥа тиийбиппит, — диэн улуус баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Владимир Спиридонов этиэ дуо? Кырдьык, Горнай улууһугар бырайыагынан үлэлииргэ үөрүйэхтэрин ыалдьыттар олус сонургуу уонна кэрэхсии көрбүппүт. Баҕар, ким эмэ бу маннык тэрээһини болҕомтоҕо ылан туһанаарай диэн сиһилии кэпсиим.
Бырайыакка кыттыахтаах дьон бэйэ-бэйэлэрин билсибэттэр. Сэрэбиэйдэhэн баран нүөмэрдэринэн тустаах остуолларыгар кэлэн олороллор. Орто Суртка 70-ча аҕа кэмпириэнсийэҕэ кыттыбыт буолан, алта хамаандаҕа хайдыспыттара. Тиэмэлэрэ — «Уол оҕону дьиэ кэргэҥҥэ иитии ньымалара». Хамаандалар болдьоммут бириэмэ устата уол оҕону иитии ньымаларын толкуйдаан, дьүүллүүр сүбэ иннигэр көмүскүөхтээхтэр. Оо, онно көрүө этигит, хайдахтаах курдук санаа атастаһыыта буолбутун! Бырайыагы көмүскүүргэ биэрбит араас өҥнөөх фломастердарынан ватмаҥҥа суруйан, уруһуйдаан, чаас иһигэр бэртээхэй идиэйэлэр бэлэм буола охсубуттара. Ити үөһэ ахтан аһарбыт «Өйдөөх үүтээним» бастыҥ бырайыагынан ааттаммыта. Иккис миэстэҕэ — соҕотох ийэ уолаттарыгар аҕа сэбиэтэ интэриэстэринэн арааһынай дьарыктары тэрийэргэ этиилэр бырайыактара тиксибитэ. Үһүс миэстэҕэ «Дьөһөгөй оҕолоро» бырайыак бэлиэтэммитэ. Бу уол оҕону сылгы иитиитигэр сыһыарыы этэ. Дьүүллүүр сүбэҕэ өрөспүүбүлүкэтээҕи «Аҕалар лигалара» уопсастыбаннай тэрилтэ салайааччыта Айхал Габышев, бу тэрилтэ толорооччу дириэктэрэ Албан Стрекаловскай, улуустааҕы муниципалитет баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Владимир Спиридонов олорбуттара.
— Бастаан утаа бырайыагынан үлэни тэрийэрбэр дьон истэ да барбат этэ. Билигин үөрэнэн, хата, бэйэлэрэ араас тиэмэни ыйан биэрэ сылдьар буоллулар, — диэн кэпсиир Владимир Спиридонов. Улуус баһылыга Никита Андреев сылга түөртэ отчуоттуур эбит. Оттон дьаһалта быһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйар Владимир Спиридонов сылга иккитэ дьонун-сэргэтин кытта тоҕус нэһилиэги кэрийэ сылдьан сүбэлэһэр.
— Үксүгэр мунньахтаабакка эрэ, маннык бырайыактары көмүскээһиннэри ыытабыт, — диир Владимир Владимирович.
Эдэр киһи сэттэ сыл Англияҕа олорон үөрэммитэ салайар үлэтигэр туһалыыра чахчы. Киэҥ сиргэ үөрэммит киһи диэх курдук, билиитэ-көрүүтэ да чаҕылхай.
Онон Горнай ыччата дойдутугар төннөн, дьиэ-уот тэринэн, ыал убаастанар аҕалара буолан, аны биир дойдулаахтарын үтүөҕэ, сырдыкка, үйэлээхххэ угуйаллар.
Бу күннэргэ Бэрдьигэстээх аҕалара түмсэн, буолаары турар Аҕалар иккис сийиэстэригэр дэлэлгээттэри талар кэмпириэнсийэлэрин тэрийиэхтэрэ. Онно эмиэ сонун бырайыактары толкуйдуохтара турдаҕа.
Елена ПОТОЦКАЯ «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru