Биэс сыллааҕыта Өймөкөөн улууһун ытыктанар киһитэ, улуус Бочуоттаах гражданина, кыраайы үөрэтээччи суруналыыс Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй 60 сылын туолар үбүлүөйдээх тэрээһинигэр кыраайы үөрэтээччилэр «төгүрүк остуолга» мустан бииргэ үлэлээн, туох-ханнык тэрээһиннэри ыытары торумнаабыттара.
edersaas.ru
Оччолорго улуус баһылыгынан саҥа талыллыбыт Михаил Захаров:
— Мин Өймөкөөҥҥө саҥа үлэлээн эрэр киһи улууһу үөрэтиибэр Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй суруйан хаалларбыт үлэлэригэр тирэҕирдим. Өймөкөөн улууһугар, кырдьык да, дьиҥнээх чаҕылхай патриот киһи олорон ааспыт эбит. Онон мин үлэлиирим тухары Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй олохторун үөрэтэн хаалларбыт Өймөкөөн биллиилээх дьонун үйэтитиигэ ылсыам. Өссө биир, нууччалыы эттэххэ, конструктивнай үлэ Сергей Егоров төрүттээбит хаһыатыгар сыл аайы кыраайы үөрэтиигэ бэйэлэрин кылааттарын киллэрбит дьону бэлиэтиир баһылык гранын олохтуохха наада. Кыраайы үөрэтээччилэр төрөөбүт Өймөкөөннөрүгэр сыһыаннаах кинигэлэри хото суруйаллара буоллар. Үбүлээһиҥҥэ көмөлөһүөхпүт, — диэн эппитэ.
Баһылыктаабытын биэс сыл устата Михаил Захаров бу эппитин барытын олоххо киллэрбит эбит! Ол курдук, Өймөкөөн орто оскуолатыгар Өймөкөөн аатырбыт меценат-атыыһыта Ньукулай Кырбаһааҥкын 175 үбүлүөйдээх сыла туолуутугар Өймөкөөн нэһилиэгин орто оскуолатыгар меценат-атыыһыт аата иҥэриллибитэ. Сордоҥноох орто оскуолатыгар үөрэх туйгуна, педагог Татьяна Скрыбыкина, Төрүт кулуубугар поэт Пантелеймон Тулааһынап, Томтордооҕу Оҕо искусствотын оскуолатыгар сэбиэт бэрэссэдээтэлэ Власий Кривошапкин ааттара иҥэриллибитэ. Сэбиэскэй-партийнай салайааччы Валерий Красноштановка уонна спортсмен Борис Петряковка памятнай плиталар, Дьокуускай куорат 5 №-дээх оскуолатыгар Ньукулай Кырбаһааҥкыҥҥа бюст, айанньыт, чинчийээччи геолог Сергей Обручевка пааматынньык туруоруллубуттара.
Сергей Егоров—Кэрэспэдьиэн Сэргэй төрүттээбит «Хотугу сардаҥа» хаһыатыгар сыл аайы айар үлэҕэ ситиһиилээх дьон ааттара сыл түмүгүнэн баһылык анал бириэмийэтинэн – гранынан бэлиэтэнэллэр. Биллэн турар, Сергей Егоров аатын үйэтитэр биир сүрүн бириэмийэ – «Бастыҥ кыраайы үөрэтээччи». Бу наҕараада бастакы хаһаайката – Өймөкөөн нэһилиэгин кыраайы үөрэтээччитэ Тамара Васильева (2014 с.). 2015 с. бу бэлиэ аат хаһаайыннарынан Төрүттэн Зоя Оконешникова, 2016 с. Томтор нэһилиэгиттэн биологическай наука кандидата, Өймөкөөн улууһунааҕы төрүт аҕыйах ахсааннаах норуоттар ассоциацияларын чилиэнэ, хаартыскаҕа түһэрэчи, блогер Спиридон Слепцов, 2017 с. Томтордооҕу кыраайы үөрэтэр музей дириэктэригэр Розалия Дягилева, Ыччат сылыгар «Эдэр кыраайы үөрэтээччи» номинацияҕа Томтортон Айаал Сивцев буолбуттара.
Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй ылсыбыт дьыалатын салҕааччыларынан уопсастыбаннай кэрэспэдьиэннэр буолаллар. Аан бастаан «Бастыҥ общественнай корреспондент» бочуоттаах ааты Томтортон Елена Дьячкова (2014 с.) сүкпүтэ. Онтон Өймөкөөнтөн Татьяна Итегелова (2015 с.) бу бириэмийэнэн бэлиэтэммитэ. Бу дьон иккиэн «Хотугу сардаҥа» хаһыат төрүттэниитигэр бастакы уопсастыбаннай кэрэспэдьиэннэрэ этэ. 2016 сыллааҕы бириэмийэ Өймөкөөн орто оскуолатын алын сүһүөх кылааһын учуутала Агафья Готовцеваҕа иҥэриллибитэ. Агафья Степановна «хаһыат» диэн баран муннукка ытаабыт киһи. Кини улуус хаһыаттарыгар сурутарга бэйэлэрин биир идэлээхтэрин, үөрэнээччилэрин төрөппүттэрин өрүү көҕүлүүр. Оскуолатын уонна үөрэтэр оҕолорун ситиһилэрин «Хотугу сардаҥа» хаһыакка өрүү сырдатааччы кини. 2017 сыл түмүгүнэн Төрүттэн Елена Черемкина бастыҥ уопсастыбаннай кэрэспэндьиэнинэн буолбута. Елена Гаврильевна араас тэрээһиннэри бэрт түргэнник «буруолатан» суруйан сырдатар улуус сахалыы тыллаах хаһыатын эрэллээх доҕоро.
Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй Төрүтүгэр ыытыллар «Егоровскай ааҕыылар» төһөлөөх элбэх оҕоҕо төрөөбүт дойдуга тапталы иҥэрэллэрэ буолуой? Бу ыччаты духуобунай иитиигэ олус суолталаах, дириҥ ис хоһоонноох тэрээһини Мария Николаева салайар Дьоруой Дьарааһын аатынан Төрүт орто оскуолатын кэлэктиибэ уонна үөрэнээччилэрэ, суруналыыс огдообото Светлана Егорова, бииргэ төрөөбүттэрэ, оҕолоро, чугас хаан-уруу аймахтара, улуустааҕы «Северная заря»-«Хотугу сардаҥа» хаһыаттар холбоһуктаах эрэдээксийэлэрин эрэдээктэр-дириэктэрэ Анна Галузо бииргэ холбоһон ыыталлар. Бу ааҕыыларга 2016 сыллаахха Сергей Егоров айымньыларыгар киинэ устуутун куонкуруһугар Ньукулай Чысхаан аатынан Томтор орто оскуолатын үөрэнээччитэ Харысхан Бурнашов кыттыбыта. Билигин кини киинэ режиссера буолар идэни баһылыыр үрдүк үөрэххэ биир тус сыаллаах миэстэҕэ республикаҕа үс киһиттэн биир миэстэ иһин эрэллээхтик киирсэн, Арассыыйа кинематографиятын үрдүк үөрэҕин кыһатыгар туттарсар чиэскэ тигистэ. Харысхан Бурнашов: «Мин айар үлэм кыыма кыраайы үөрэтээччи Сергей Егоровка-Кэрэспэдьиэн Сэргэйгэ анаммыт «Егоровскай ааҕыылартан» саҕыллыбыта», — диэн киэн тутта кэпсиирин истэ-истэ биһиги, Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй иитэн таһаарбыт суруналыыстара, олуһун үөрэбит.
Бу күннэргэ Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй төрөөбүт Төрүт нэһилиэгэр кыраайы үөрэтээччи суруналыыс, суруйааччы 65 үбүлүөйдээх сылын бэрт далааһыннаахтык бэлиэтээтилэр. Кэрэхсэбиллээҕэ, суруйааччы кэпсээннэригэр оҕолор киинэ устан көрдөрүү, төрөөбүт дойду туһунан уруһуй курдук айар номинацияларга оҕолор үөрүүнэн кытталлар. Ол курдук, 11-с кылаас үөрэнээччитэ Аня Стручкова бэркэ уруһуйдуур талаана арыллан, үбүлүөйдээх тэрээһиҥҥэ кыыс бастыҥнарга аата ааттанна. Бу уруһуйга кыыс кылааһынньыгын кытта учуутал аҕатынаан тураллар.
Оттон «Байаҕантай» фольклорнай бөлөх уһуйааччыта, учуутал Елена Слепцова «Баараҕай Баатыр Бухатыыр» диэн олоҥхотугар оҥорбут Аня Стручкова иллюстрацията эмиэ дьүүллүүр бөлөх биһирэбилин ылла.
Лирик-бэйиэт Пантелеймон Тулааһынап аатынан Култуура киинигэр нэһилиэк олохтоохторо Сергей Егоров-Кэрэспэндиэн Сэргэй суруйбут айымньыларынан инсценировкалары туруоран көрдөрбүттэрин көрөөччүлэр олус биһирии ылыннылар.
Бу учуутал Елена Черемкина суруйааччы Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй «Кистэлэҥ» уонна «Полковник» кэпсээннэригэр аан бастакы режиссерскай холонуутунан буолар. Онон талааннаах педагог, кыраайы үөрэтээччи, 2017 сыл түмүгүнэн «Бастыҥ уопсастыбаннай кэрэспэндьиэн» номинация хаһаайына Елена Черемкина режиссер быһыытынан «сулустаах чааһа» буолла.
Бу театрализованнай көстүүлэргэ хаһан да сценаҕа тахсыбатах үөрэнээччилэр, оҕо саадын үлэһиттэрэ, эмчиттэр, ыччаттар кыттыыны ылбыттара олус сонуннук көһүннэ.
Кулуупка кэнсиэр кэмигэр «Төрөөбүт Өймөкөөнүгэр анаммыт сүрэх» диэн доукментальнай киинэ көрдөрүлүннэ.
Биллэн турар, тэрээһин саамай бэлиэ түгэнинэн үгэс быһыытынан ыытыллар «төгүрүк остуол» буолла. Онно кэккэ сонун бырайыактары дьүүллэстилэр.
Ити курдук, Төрүт нэһилиэгин олохтоохторо эдэриттэн эмэнигэр тиийэ биир дойдулаахтарыгар, суруйааччы, кыраайы үөрэтээччи суруналыыс Сергей Егоров-Кэрэспэдьиэн Сэргэй 65 сыллаах үбүлүөйүн олус дириҥ ис хоһоонноохтук тэрийэн ыыттылар.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru