Бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэ үс үрдүк үөрэҕин кыһатын преподавателлэрэ уонна устудьуоннара ректордарын кытта «Халыма» федеральнай суол ааһар улуустарынан «Үөрэхтээһин уонна Култуура» диэн социальнай үөрэхтээһин бырайыагын олоххо киллэрэ сылдьаллар.
edersaas.ru
Бырайыак кыттыылаахтара айаннарын Өймөкөөн улууһуттан — Тымныы Полюһуттан саҕалаатылар. Онно, бэҕэһээ, «Өймөкөөнү — Арктикаҕа!» диэн флешмобу тэрийэн, биир сүрүн соруктарын ситистилэр. Бу социальнай аахсыйа АГИКИ профессора, социологическай наука доктора Ульяна Винокурова көҕүлээһининэн ыытыллар. Суолталаах тэрээһини «Өймөкөөн улууһа» МТ баһылыга Михаил Захаров тэрийдэ.
Аахсыйа сүрүн сыалынан былаас уорганнара Өймөкөөҥҥө болҕотомтолорун ууруулара буолар. Төһө да тымныытынан аан дойдуга аатырдар, Өймөкөөн Арктика улуустарыгар киирсибэт. Онон, тыйыс усулуобуйаҕа олорор олохтоохтор туруорсууларынан, кэлиҥҥи сылларга муниципалитет салалтата бу боппуруоска күүскэ үлэлэһэр. Былырыын балаҕан ыйыгар, Томтор нэһилиэгэр ыытыллыбыт аатырбыт чинчийээччи-геолог Сергей Обручев 125 сылыгар аналлаах «Өймөкөөн- Тымныы полюһа» диэн Бүтүн Арассыыйатааҕы научнай-практическай кэмпириэнсийэҕэ, Өймөкөөнү Арктика улуустарыгар киллэрии туһунан кэпсэтии ыытыллыбыта. Оттон сэтинньигэ Өймөкөөн нэһилиэгэр буолбут «төгүрүк остуолга» Арассыыйатааҕы географическай уопсастыба салалтата уонна Арктика криологиятын, социальнай кыһалҕатын үөрэтэр дойду таһымнаах учуонайдара Өймөкөөн улууһун Арктика зонатыгар киллэрэр сөптөөҕүн туһунан быһаарыы ылыммыттара. Ити кэнниттэн, аҕыйах хонон баран, ахсынньыга Москваҕа Саха сирин күннэригэр сокуону бэлэмниир эппиэттээх дьокутааттар, учуонайдар уонна уопсастыбаннас кыттыылаах «Тымныы уонна Цивилизация» диэн «төгүрүк остуол» ыытыллыбыта. Тэрээһини Ил Түмэн дьокутаата Ольга Балабкина уонна Арктическай государственнай институт ректора Саргылаана Игнатьева көҕүлээн ыыппыттара. Онон муниципалитет баһылыга Михаил Захаров кэлиҥҥи сылларга араас инстанцияларынан туруорсар боппуруоһа «силистэнэн-мутуктанан» иһэрэ хайҕаллаах суол.
Ол кэннэ, АГИКИ устудьуоннара, преподаватель, режиссер Карл Сергучев туруорбут «Ытыс сылааһа» диэн Тымныы Полюһун Өймөкөөнү Арктика улуустарын ахсааныгар киллэрэр наадатын туһунан дириҥ ис хоһоонноох театрализованнай көстүүнү көрдөрдүлэр. Бу барыта биэс уонча кыраадыс тымныыга аһаҕас халлаан анныгар буолла.
Быйыл тохсунньу ыйы быһа 60-тан тахса кыраадыс тымныы түһэн, Өймөкөөн улууһа аан дойдуга тиийэ аатырда. Бу маннык тымныы тыйыс усулуобуйаҕа олорор Өймөкөөн оройуонун олохтоохторо хайдах олороллорун билсээри омук сирдэриттэн, Арассыыйаттан телевидениеҕэ устан көрдөрдүлэр, хаһыаттарга, интэриниэт-таһаарыыларга кэпсээтилэр. Онон тохсунньуга аан дойду барыта Өймөкөөн тымныытынан эрэ «саатаан» олордулар диэтэхпинэ, сыыспатым буолуо. Оттон олохтоохторго ол тугу да биэрбэт. Көннөрү киинэ дьоруойдарын курдук оруол толорооччуларынан эрэ сылдьаллар. Ону да аҕыйах киһи.
Дэлэҕэ да, отучча кыраадыс буолбутугар Өймөкөөн дьоно: «Ураа, — 35 кыраадыс тымныы буолан, «сылыйда»! Үөрдэхпитиэн!» диэн бэйэ-бэйэлэригэр суруйбуттарын, социальнай ситимнэр эмиэ иилэ хабан ыллылар. Тыйыс усулуобуйаҕа олорор дьон үөрүүлэрэ кыл түгэнигэр эрэ буолла. Бу күннэргэ Өймөкөөҥҥө эмиэ тымныы күннэр тураллар. Олунньу бүтэһигэр диэри хам ытарчалыы ылбыт тымныы ааһа охсубата чахчы. Онон флешмобка кыттыбыт дьон Өймөкөөн улууһун Арктическай улуустарга киллэрэр туһунан суругунан ыҥырыы ылынан Ил Дархан Егор Борисовка, Ил Түмэн дьокутааттарыгар, өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатыгар аадырыстаан ыыттылар.
«Өймөкөөнү — Арктикаҕа!» социальнай аахсыйа кыттыылаахтарын ыҥырыылара өрөспүүбүлүкэ таһымыгар тиийэн, суолталаах боппурос оннуттан хамсыаҕа диэн эрэнэбит.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Күннэй Сивцева хаартыскалара.