Керчтээҕи эстиини терагынан аахпатах төрүөттэрэ (ырытыы)

Бөлөххө киир:

Алтынньы 17 күнүгэр Крым Өрөспүүбүлүкэтин Керчь куоратыгар Политехническэй колледж остолобуойугар буомба эстибитин, онтон дьону ытыалаабыттарын туһунан соһумар сурах дойдуну биир гына тилийэ көппүтэ. Ол түмүгэр сүүрбэ биир киһи суорума суолламмыта, биэс уонча киһи араас эчэйиини ылан балыыһаҕа киирбитэ. Аана суох алдьархайы таһаарбыт киһинэн колледж устудьуона буолара биллибитэ. Иллэрээ күн колледж кэтээн көрөр камераларын устуута интэриниэккэ тарҕанна.


Алтынньы 17 күнэ. Керчь

Алдьархай күнүс 12 чаас саҕана буолбут. Ити устудьуоннар, преподавателлэр остолобуойга мустар кэмнэрэ. Устууларынан көрдөххө, иккис уонна үһүс пааралар икки ардыларынааҕы тохтобул кэмигэр уорбаланааччы В.Р. үрүксээктээх, улахан суумкалаах колледж киин аанынан буолбакка, кэтэх өттүнэн киирэн эрэрэ көстөр (колледжка өрөмүөн үлэтэ ыытыллан, киирэр ааҥҥа тимир баарын, суоҕун быһаарар анал оборудование туруоруллубут). Киирэн, иккис этээскэ тахсыбыт, өрөмүөннэнэ турар туалекка киирэ сылдьыбыт. Онтон суумката суох тахсыбыт. Үрүксээктээх бастакы этээскэ түһэн, ыскамыайкаларга олоро түспүт, үрүксээгин хаһыспыт. Чочумча онно олоро түһээт, остолобуойга киирэн, үрүксээгин хаалларан тахсыбыт. Ол кэннэ тута буомба эстибит. Дьон аймана түһэр. Онон туһанан, В.Р. иккис этээскэ тахсан, утары көрсүбүт дьонун саанан ытыалыыр. Көрүөххэ дьулаан хартыына… Бу ытыалаабыт уол өлүгүн кэлин иккис этээскэ баар библиотекаттан булан ылбыттара.

Силиэстийэ быһаарар

Алдьархай тахсыбытын кэннэ теракт оҥоһуллубутун туһунан (РФ ХК 205 ыстатыйата) холуобунай дьыала тэриллибитэ. Ол эрээри Россия силиэстийэлиир кэмитиэтэ иккиттэн элбэх киһини маассабай өлөрүү тахсыбытын (РФ ХК 105 ыст. 2 ч.) туһунан иһитиннэрбитэ. Уорбаланааччы – В.Р. диэн 18 саастаах колледж төрдүс кууруһун устудьуона. Камераҕа кини хайдах колледжка кэлбитэ, саанан дьону ытыалаабыта барыта көстөр. Ону сэргэ кини өлүгүн таһыгар саа, суумкаҕа хас да ботуруон уонна оҥоһуу буомба баарын булбуттара. Билигин силиэстийэ өссө да бара турар. Билиҥҥи дааннайынан, В.Р. ханна, кимниин олорбута, сааны туттарга ханна үөрэммитэ, көҥүлү ханна ылбыта, саатын, ботуруонун ханнык маҕаһыынтан ылбыта быһаарылынна.
Ол эрээри 18 саастаах эдэр киһи тоҕо бу маннык быһыыламмыта, киниэхэ ким өй укпута дуу, бэйэтэ соҕотоҕун оҥорбута дуу, кини ханнык, туох бөлөҕү кытары сибээстээх буолуон сөбө быһаарылла илик. Манна араас санааны этэллэр. Ким эрэ бу уол төбөтүнэн ыалдьарын, ким эрэ 90-с сыллардаахха Колорада штатыгар Колумбайн оскуолатыгар буолбут ытыалаһыыны хатылаабытын кэпсиир. Ол эрээри ити барыта сабаҕалааһын эрэ.

Испииһэккэ кимнээҕий?

Алтынньы 18 күнүгэр сарсыарда бу алдьархайга сүүрбэ киһи өлбүтэ биллибитэ. Кэлин өссө биир кыыс Москваҕа көтөн иһэн тыына быстыбыта. Онон бу иэдээн 21 киһи сырдык тыынын илдьэ барда. Ол иһигэр 16 устудьуону (В.Р. ааҕан туран) уонна колледж 5 үлэһитин. Устудьуоннартан саамай эдэрдэрэ – 15 саастаах Сережа Степаненко. Улахан дьоннор испииһэктэригэр преподавателлэр, ийэлээх кыыс Светлана, Анастасия Баклановтар бааллар. Иккиэн суорума суолланнылар.
Өлүктэри алтынньы 19 күнүгэр Керчькэ уонна Ленинскэй оройуоҥҥа көмпүттэрэ. Кинилэри кытары бырастыылаһа Крым олохтоохторо эрэ буолбакка, ыаллыы сытар эрэгийиэннэртэн эмиэ кэлбиттэрэ. Социальнай ситимнэргэ Керчь дьонугар-сэргэтигэр хомолтолорун, аһыыларын биллэрэр суруктар кэмэ суох субуспуттара. Ол иһигэр Саха сирин олохтоохторуттан эмиэ. Крым Өрөспүүбүлүкэтин баһылыга Сергей Аксенов үс күннээх траур биллэрбитэ. Өлбүттээхтэргэ уонна эчэйиини ылбыт дьоҥҥо өрөспүүбүүлүкэ салалтата көмөнү оҥорор. Билиҥҥи туругунан, өлбүттээхтэр дьиэ кэргэттэригэр 1 мөл. солк. төлөөбүттэр, 23 эчэйбит киһи 500 тыһ. солк. ылбыт. Эчэйиини ылбыт дьон Керчь, Симферополь, Краснодар, Москва балыыһаларыгар эмтэнэ сыталлар.

Атын быһылааннар

Хомойуох иһин, үөрэх эбийиэктэригэр бу маннык алдьархай, буолаары буолан, оҕолор кыттыылаах, тахсыбыта бу биир эрэ түгэн буолбатах. 2014 с. олунньу 3 күнүгэр Москваҕа 10 кылаас үөрэнээччитэ учууталын, полиция үлэһитин ытан өлөрбүтэ. 2015 с. олунньу 14 күнүгэр Санкт-Петербург оскуолатын үөрэнээччитэ учууталы быһаҕынан анньыбыта. 2017 с. олунньу 11 күнүгэр Нижнекамскайга 14 саастаах үөрэнээччи табаарыһын ытан өлөрбүтэ. Ыам ыйын 12 күнүгэр Усинскайга биир уол оскуола оҕолорун ытыалаабыта, ол түмүгэр 14 саастаах кыыс эчэйбитэ. Балаҕан ыйын 5 күнүгэр Москва уобалаһын оскуолатыгар биир үөрэнээччи кылааска сүгэлээх, саалаах киирэн дьону куттаабыта, бэйэтэ оҥорбут петардатын эспитэ. Амур Комсомольскайыгар ахсынньы 22 күнүгэр 9 кылаас үөрэнээччитэ оскуола иннигэр туран бистэлиэтинэн ытыалаабыта. Оттон быйыл Перьмҥа 16 саастаах икки уол кыра кылаас оҕолоругар уонна учууталларыгар быһаҕынан түспүттэрэ. Улан Удэҕэ биир үөрэнээччи эмиэ сүгэлээх оскуолаҕа кэлбитэ, кылаас иһигэр бэйэтэ оҥорбут буомбатын бырахпыта.
Оттон Саха сиригэр аҕыйах сыллааҕыта эмиэ манныкка хабааннаах быһылаан тахсан турар. Оскуола үөрэнээччитэ ыалга сүгэлээх кэлэн эчэйиини таһаарбыта. Бу тугуй? Иитиибит, майгыбыт-сигилибит алдьанан иһэрин көстүүтэ дуу? Араас киинэни көрүү түмүгэ дуу? Үөрэх эбийиэктэригэр харабыл үлэтин мөлтөҕө дуу?

КЕРЧЕНСКЭЙДЭЭҔИ ПОЛИТЕХНИЧЕСКЭЙ КОЛЛЕДЖ историята 1930 с. саҕаланар. 1930 с. Керчькэ хайа-металлургическэй техникума арыллыбыта. Бу техникум Камыш-Бурунскай тимир уруудатын кэмбинээтин уонна Войков аатынан металлургическэй собуоту исписэлиистэринэн хааччыйыахтааҕа. Бу үөрэх тэрилтэтэ 1952 с. диэри Керчь куоратыгар соҕотох техникум уонна техническэй исписэлиистэри бэлэмниир сүрүн база этэ. 90-с сыллардаахха политехническэй хайысханы ылыммыта. 2011 с. колледж буолбута. Билигин колледж техниктэри, механиктары, технологтары, буҕаалтырдары, юристары, сварщиктары, кондитердары, слесардары, повардары, парикмахердары бэлэмниир.

Крым баһылыга Сергей Аксенов махталын биллэрэр

 Крым Өрөспүүбүлүкэтин баһылыга Сергей Аксенов Арассыыйа бар дьонугар махталын биллэрдэ. Бу туһунан кини “фейсбугар” суруйар.
— Крым бу күннэргэ биир ыарахан күнү аһарда. Ыарахан кэмҥэ норуотум биир санаалааҕыттан, биир сомоҕо буолбутуттан, бэйэ-бэйэлэригэр көмөҕө кэлбиттэриттэн долгуйдум. Керчь алдьархайа бу биһиги бүттүүн алдьархайбыт буолла. Бу күннэргэ төлөпүөнүм тохтообокко тыаһаата. Арассыыйа үгүс эрэгийиэниттэн эрийэллэр. Бу алдьархайбытыгар биһигини кытары Арассыыйа бары олохтоохторо бииргэ буолбуттарыгар махтанабын. Керчь куоратын, Крым Өрөспүүбүлүкэтин, Москва, Краснодар балыыһаларын, Оборона министиэристибэтин, Куттал суох буолуутун федеральнай сулууспатын, Росгвардия, Ис дьыала министиэристибэтин, Силиэстийэлиир кэмитиэт, Ыксаллаах быһыы-майгы министиэристибэтин үлэһиттэрэ биир киһи курдук үлэлээбиттэригэр махтанабын. РФ бэрэсидьиэнигэр, бырабыыталыстыба чилиэннэригэр махтал тылларын ыытабын.

Аграфена КУЗЬМИНА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0