Куорат эрэстэрээннэрин уопута — тыа сиригэр

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Горнай улууһун Бэрдьигэстээҕэр буолбут урбаанньыттар «Үлэ — ситиһии олуга» диэн зонатааҕы форумнарыгар ыҥырыылаах ыалдьыт быһыытынан өрөспүүбүлүкэ ресторатордарын ассоциациятын салайааччыта Татьяна Тымырова кыттыыны ылла.

Уопуттаах ресторатор бэйэлэрин суолларын тобулан, хайы-үйэ атахтарыгар турбут  «Дикая утка» уонна «Хантер» паб-кулууптар дириэктэрдэрэ Екатерина Романованы, «Атласовтар уһаайбалара» туристскай этно-комплекс салайааччыта Николай Атласовы, Горнай урбаанньыта, Сиинэ үрэх устун туризмы сайыннарар Вера Кесерованы, Кэбээйи улууһуттан «Чолбон-тур» туркомплексы төрүттээччи Петр Соловьевы билиһиннэрдэ. Атахтарыгар чиҥник турбут предпринимателлэр бастакы хардыыларын кэпсээн, олохторугар көрсүбүт уустуктарын холобурдаан, бүгүҥҥү ситиһиилэрин бэрт итэҕэтиилээхтик кэпсээбиттэрин, мустубут дьон олус интэриэһиргээн иһиттилэр.

Урбаанньыттар хас биирдиилэрэ дьоҕус бизнескэ хайдах үктэммиттэрин кэпсээбиттэрин истэ олорон, киһи кинилэр тустарынан кинигэ суруйуох курдук. Элбэх оҕо ийэтэ Екатерина Романова омук сириттэн табаар аҕалан, атыыһыттаан, араас оҥоһугу оҥорон, батаран, атыылаан көрбүтүн кэпсээтэ. Онтон паб-кулуубу тэрийиигэ таба тайанан, билигин, этэргэ дылы, бэйэтэ дьиэтигэр олорон «кунуопка»  эрэ баттыыр. Кулууптарыгар эппиэттээх салайааччылар киниэхэ отчуоттууллар эрэ. Екатерина Вячеславовна бэйэтин тэрилтэтин туһунан бэркэ эттэ:

Биһиги кулууптарбытыгар дьон аһаары уонна кэпсэтээри эрэ кэлбэттэр. Манна кинилэр сынньанар усулуобуйаларын тэрийэн, астаах-үөллээх сонун тиэмэлээх тэрээһиннэри ыытабыт. «Хантерга» саҥа тахсан эрэр ырыаһыттары, саха эстрадатын сулустарын, булчуттар түмсүүлэрин уо. д. а.  интэриэстээх дьону түмэн, араас ис хоһоонноох анал киэһэлэри ыытабыт.

Кырдьык да, киһи саҥатын иһитиннэрбэт улахан баҕайы муусукулаах эрэстэрээҥҥэ олорон, сылайарыҥ баар суол. Уонна наар биир халыып киэһэлэргэ дьону сырыы аайы муспатыҥ чахчы. Онтон араас тэрээһиннэри истэ-көрө сылдьан, киһи манна иккистээн-үһүстээн кэлэригэр, хаһаайын интэриэстээх буоллаҕа.

Екатерина Романова салайар «Хантер» кулууба бу кыһын буолбут «Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» диэн кыһыҥҥы туризм бэстибээлин «Саха сирин амтана» диэн тэрээһинигэр дьүүллүүр сүбэ болҕомтотун тарпыта. Екатерина Вячеславовна «Хантер» кулуубугар булчуттарга аналлаах туспа хостоох.

Кини өссө манна өрөспүүбүлүкэ кадровай булчуттарын хаартыскатын мунньан, галерея оҥорор санаалаах. Онон, түгэнинэн туһанан, кадровай булчут аҕалардаах, эһээлэрдээх дьон бу этиини болҕомтоҕо ылан, «Хантер» хотунун кытта сибээстэһиэххитин сөп.

Оттон «Атласовтар уһаайбалара» этно-култуурунай комплекс салайааччыта Николай Атласов, бастатан туран, төрөппүттэригэр Василий Николаевичка уонна Валентина Николаевнаҕа махтанна. Кини дьоно туризм сайдыытын өтө көрөн, оҕолорун дьоҕус бизнескэ уһуйан, билигин аны сиэннэрэ урбаанньыт идэтигэр сыстан эрэллэрин туһунан киэн тутта кэпсээтэ.

Сотоҕо сылдьан оонньуу курдук ылынан, ыалдьыттар иннилэригэр дьиэнэн кэнсиэрдиир этибит. Сарсыарда утуйа сыттахпытына, биһиги сытар хоспутугар кытта туристары киллэрэн, аҕабыт үлэтин-хамнаһын кэпсиирэ. Аны санаатахха, сарсыарда олох  эрдэттэн кэлэллэр эбит. Онно утуйа сытар киһиэхэ миэхэ кэлэн, суорҕаммын аһа баттаат: «Оттон оҕом бу сытар», — диэҕэр диэри үлүһүйэн кэпсиирэ. Дьон интэриэһиргииллэрэ да сүрдээх быһылааҕа. Саас убайбар куораттан мороженай үлэһэн, дьоҥҥо атыылыырым. Онтум түргэн баҕайытык бүтэн хааллаҕына: «Ээ, бизнестэрэ диэн үчүгэй баҕайы эбит дии», — диэн толкуйдуурум, сыыйа оннук санааҕа киирэр буолбутум. 

Николай Атласов асчыт буолбута эмиэ биир туһунан устуоруйа эбит.

Бу туһунан кини бу курдук кэпсээтэ:

Эрэстэрээммитигэр анал пуобардаах этибит. Ол киһи дьиэтиттэн кэлэ-бара үлэлиирэ. Туризм хайысхата олох атын буоллаҕа — бүгүн киһи суох, сарсын эмискэ кутулла түһүөхтэрэ. Дьэ, онно анал кыраапыктаах киһини ааттаһыы-көрдөһүү бөҕө буоларбыт: «Кытаат, эбии үлэлээ, хамнаскын төлүөхпүт», — диэн. Дьэ, онно толкуйдуур буолбутум: «Бэйи, арай, мин бэйэм астаан көрдөхпүнэ?». Онтон аатырбыт Иннокентий Тарбаахапка тиийэн: «Үөрэт», — диэн көрдөспүппэр, бэрт улгумнук сөбүлэһэн үөрэтэн-такайан барбыта. Билигин: «Хайдах эрдэттэн пуобардаабатахпыный?» диэхпэр диэри бу идэбэр ыллардым.

Кырдьык, эдэр ыал аҕа баһылыга, «Атласовтар дуо?» дэтэр этно-комплекс салайааччыта Николай Атласов «Саха сирин амтана» ас-үөл бэстибээлигэр тэҥнээҕин булбатаҕа. Аны олохтоох астан араас бүлүүдэни толкуйдуурун санаа. Кини лабыктаттан кэмпиэтэ, күндүөпкэттэн, чыыртан, атын араас балыгы холбоон оҥорбут «Индигирка» диэн саҥа тоҥ балык бүлүүдэтэ дьүүллүүр сүбэни соһуппута. Лабыктаттан оҥорбут кэмпиэтэ билигин да уос номоҕо буолан кэпсэлгэ сылдьар.

Ити ханна да, кимиэхэ да суох уонна уратытык толкуйдаммыт бүлүүдэлэрэ эбиитин олус уустук үлэлээхтэрин быһыытынан  үрдүк сыанабылы ыланнар, Николай Атласовы кыайыыга — Гран-прига кынаттаабыттара.

Дьэ, ити курдук, өрөспүүбүлүкэ биир биллэр-көстөр уопуттаах салайааччыта Татьяна Тымырова өйүүр ресторатордара үлэҕэ үөрүйэхтээх дьон буолан, зонатааҕы форумҥа урбаанньыттар болҕомтолорун олуһун тартылар.

Ас-үөл эйгэтигэр үлэлиир ресторатордары таһынан, экстремальнай туризмы сайыннара сылдьар Горнай урбаанньыта, Сиинэ үрэх устун туризмы сайыннарар Вера Кесерова, Кэбээйи улууһуттан «Чолбон-тур» туркомплексы төрүттээччи Петр Соловьев бэйэлэрин дьоҕус бизнескэ кэлиилэрин эмиэ бэрт интэриэһинэйдик кэпсээтилэр.

Ол да иһин буолуо, икки өттүттэн олус туһалаах кэпсэтии таҕыста. Сэргээн, сэҥээрэн ыйытыы да биэрээччи элбэх.

Ресторатордар ассоциацияларын салайааччыта Татьяна Тымырова бэйэтин тэрилтэтин холобурдаан, бэрт интэриэһинэй сүбэни-аманы биэрдэ, докумуону хайдах толорору экраҥҥа көрдөрө-көрдөрө кэпсээтэ.

Кини сүрүннээн: «Кэлэктиипкитигэр болҕомтолоох буолуҥ, оччоҕо кинилэр таһаарыылаахтык үлэлиэхтэрэ», — диэтэ. Ол курдук, Татьяна Тымырова соторутааҕыта биир  үлэһитин дьиэ кэргэнин кытта ыҥыран эрэстэрээҥҥэ анаан күндүлээбитин уонна киниэхэ кэлэктиибин ортотугар салалта аатыттан Махтал суругу туттарбытын кэпсээтэ. Биллэн турар, бу үлэһит төһөлөөх үөрбүтэ буолуой?

Өрөспүүбүлүкэ ресторатордарын ассоциациятын салайааччыта Татьяна Тымырова тэрээһин түмүгүнэн ыытыллыбыт пленарнай мунньахха Горнай улууһун предпринимателлэригэр туһаайан санаатын бу курдук тиэртэ:

Биллэн турар, билигин кириисис уустук кэмигэр предринимателлэр ыарахаттары көрсөллөрө баар суол. Дьоҕус бизнес атыылаһааччы кыаҕыттан тутулуктаах буоллаҕа. Мин Горнай улууһун урбаанньыттара атахтарыгар турбут,  улахан салайааччыга тиийэ үүммүт дьон үлэлэрин үөрүйэҕин үллэстибиттэрин олус интэриэһиргээбиттэриттэн, сэргээбиттэриттэн улаханнык үөрдүм. Эһиги салалтаҕытын кытта кэпсэтэн, хас биирдии тэрээһини “событийнай” гына оҥоруҥ. Ол эбэтэр бэйэҕит бородууксуйаҕытын батарар былаһаакката тэрийиҥ. Хас биирдии нэһилиэккэ күһүн муҥха буолар дии. Муҥхаҕа кэлбит дьон – бэйэлэрэ бэлэм туристар. Кинилэргэ биир култуурунай киэһэни анааҥ уонна “Бэйэ бородууксуйатын дьаарбаҥка-быыстапката” диэн ааттаан араас оҥоһуктаргытын, иискитин батарыҥ. Холобур, мин манна кэлэн сэлээппэ атыыластым. Ол аата, биир урбаанньыкка харчы киирдэ. Нэһилиэктэринэн бэйэ-бэйэҕитин кытта уопут атастаһар тэрээһиннэрдэ тэрийиҥ. Онно хайаан да хардарыта өйөһүү чэрчитинэн икки өттүттэн барыстаах кэпсэтиилэр тахсыахтара. Манна туалетнай кумааҕыны оҥорор урбаанньыты булан ыллым. Кинини кытта кэпсэтэн баран, мантан инньэ мин бэйэм салайар эрэстэрээннэрбин дойду куораттарыттан кэлэр бородууксуйанан буолбакка, олохтоох предприниматель табаарынан хааччыйыам диэн санааҕа кэллим. Ити курдук, бииртэн биир сонун идиэйэ тахсан иһиэҕэ, өскөтүн улуус салайааччылара бары тэрээһиннэригэр олохтоох дьоҕус бизнес урбаанньыттарын кытыннардахтарына.

Горнайга буолбут урбаанньыттар зонатааҕы форумнара бэрт үрдүк таһымнаахтык ааста. «Горнай улууһа» МТ баһылыга Никита Андреев түмүк тылыгар бу курдук бэлиэтээтэ:

«Үлэ — ситиһии олуга» диэн Горнай улууһугар ыытыллыбыт зонатааҕы форум кыттааччылара маннык тэрээһиннэр бэйэ дьыалатын тэриммит дьоҥҥо олус туһалаахтарын ыйдылар уонна дьоҕус бизнес сайдыытыгар дьоһуннаах хардыы оҥоһулларыгар кынаттыырын бигэргэттилэр. Быйылгыттан СӨ Инвестиционнай сайдыытын уонна предпринимательство дьыалатын министиэристибэтэ зоналарга арааран, предпринимателлэр форумнарын ыытара олус наадалаах дьыала. Улуустарынан сылдьан,  киин куорат уопуттаах бизнесменнэрэ тыа сирин предпринимателлэрин кытта үлэ үөрүйэҕин атастаһан, дьоҕус бизнес сайдыытыгар дьоһуннаах өйөбүлү оҥороллор. Онон биһиги кинилэргэ барҕа махталбытын тиэрдэбит.

Билиилэригэр билии эбинэн, уопут атастаһан, дьоҕус  биисинэс бэрэстэбиитэллэрэ сотору кэминэн Аммаҕа, онтон Мэҥэҕэ буолар урбаанньыттар форумнарыгар көрсүһүөх буолан тарҕастылар.

Кырдьык да, киһи олус сэргиир, элбэҕи билэр тэрээһинэ эбит — урбаанньыттар форумнара диэн. Онон дьоҕус биисинэс бэрэстэбиитэллэрэ бэйэлэрин миниистирдэригэр Антон Сафроновка махтаныахтарын махтаналлар. Саҥа сүүрээни урбаанньыт ылынна, сэргээтэ. 

Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

Хаартыскаҕа ааптар түһэриитэ.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0