Курбуһахха «Мин ырыам матыыба, көт, күөрэй ыраахха» күөн күрэс ыытылынна
Уус Алдан улууһун Курбуһах нэһилиэгиттэн төрүттээх ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, «Бочуот Знага» орден кавалера, лирик-бэйиэт Гавриил Григорьевич Вешников—Баал Хабырыыс төрөөбүтэ 100 сылыгар аналлаах тэрээһин сыл устата өрө көтөҕүллүүлээхтик, тиһиктээхтик уонна киэҥ далааһыннаахтык ыытылынна. Дьону-сэргэни көҕүлээбит тэрээһин Уус Күөлгэ «Сандалы» култуура киинигэр «Мин ырыам матыыба, көт, күөрэй ыраахха» диэн өрөспүүбүлүкэ таһымнаах күөн күрэһинэн түмүктэннэ.
Баал Хабырыыс хоһооннорун дьоҥҥо-сэргэҕэ, эдэр көлүөнэҕэ тарҕатар, үйэтитэр, ырыа айар дьону көҕүлүүр, саҥа талааннары арыйар, ырыа толорооччулар репертуардарын байытар, сайыннарар сыаллаах күөн күрэһи «Кэнчээри» ырыа-үҥкүү народнай ансаамбылын төрүттээбит уус-уран салайааччы, хормейстер, РФ уонна СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, ССРС култууратын туйгуна Василий Парников, Василий Васильевич Никифоров-Күлүмнүүр аатынан Тойон Мүрүтээҕи култуура киинин маассабай үлэни тэрийэр отделын сэбиэдиссэйэ, Мүрү нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо Валентина Варламова, СӨ култууратын туйгуна, баянист Анатолий Слепцов көрөн-истэн сыаналаабыттар. Сиһилии Уус Күөл модельнай бибилэтиэкэтин сэбиэдиссэйэ Марфа Пестрякова кэпсиир:
—Ытык киһибитигэр, уран тыл ууһугар, саха биллиилээх бэйиэтигэр, суруйааччы Гавриил Григорьевич Вешников— Баал Хабырыыска аналлаах тэрээһиммит сыл устата Дьокуускайынан, Уус Алдан улууһунан, төрөөбүт Курбуһаҕынан ураты истиҥник ыытылынна. Ол курдук, научнай-практическай кэмпириэнсийэлэр, дьиэ кэргэҥҥэ аналлаах викториналар, Баал Хабырыыс хоһооннорун ааҕыыга уолаттарга өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус, «Күн бытархайа» сүүстэн тахса ыччаты түмпүт фестиваль, культурнай, спортивнай уонна өркөн өй күрэстэрэ, литературнай тэрээһин олус көхтөөхтүк, өрө көтөҕүллүүлээхтик ыытылыннылар. Маны сэргэ, суруйааччы тапталлаах кэргэнэ, РФ үтүөлээх худуоһунньуга, скульптор Ольга Скубченко үлэлэрин быыстапката, төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүгэр Баал Хабырыыс «Тыл» диэн хоһоонун улууспут үрдүнэн бары нэһилиэктэр, тэрилтэлэр кыттыгастаах күргүөмүнэн дорҕоонноохтук ааҕыыбыт, «Саха» НКИХ улуустааҕы филиала устубут документальнай киинэтэ, о.д.а. тэрээһиннэр өйбүтүгэр-сүрэхпитигэр дириҥник иҥтилэр.
Бу курдук былааннаахтык, сылы эргиччи ыытыллыбыт тэрээһиммит ырыаһыттар, ырыа матыыбын айааччылар куонкурустарынан түмүктэннэ. Бастатан туран, бу күн сүдү киһибит Баала Хабырыыс пааматынньыгар сибэкки дьөрбөтүн уурдубут, кини туһунан истиҥник-иһирэхтик ахтан-санаан аастыбыт. Онтон салгыы күөн күрэһи көрө, истэ түмсүү буолла. Түгэнинэн туһанан эттэххэ, куонкуруска кыттыан баҕалаах киһи элбэх этэ эрээри, айан суола-ииһэ кыайтарбакка, түмүккэ, уон киһи кытынна. Күрэстэһээччилэр бары ох курдук оҥостон, күүскэ бэлэмнэнэн кэлбиттэрэ бэлиэтэннэ. Түмүккэ, Мария Винокурова (Уус Күөл, Уус Алдан) I степеннээх, Бэрт Ууһуттан кыттыбыт Зульфия Афонская II степеннээх, Суоттуттан кэлбит Олексан Заровняев III степеннээх лауреаттар ааттарын ыллылар. Анал бириис хаһаайынынан Леонид Ушницкай (Мүрү) буолла. Гран-при Өлтөхтөн кэлбит Александра Жирковаҕа туттарылынна.
Үбүлүөй чэрчитинэн ыытыллыбыт үлэлэр тустарынан Уус Күөл модельнай бибилэтиэкэтин сэбиэдиссэйэ Марфа Пестрякова билиһиннэрдэ. Улуустааҕы кииннэммит бибилэтиэкэ тиһигэ тэрийэн ыыппыт үлэлэрин тустарынан уонна Баал Хабырыыс үбүлүөйүгэр анаан таҥыллыбыт электроннай кинигэлэр, докумуоннар диискэлэрин С.Васильев-Борогонскай аатынан бибилэтиэкэ оцифровкаҕа отделын сэбиэдиссэйэ Роза Колодезникова кэпсээтэ, Баал Хабырыыска аналлаах электроннай кинигэни презентациялаата.
Бэйиэт олоҕун, айар үлэтин кэпсиир, көрдөрөр быыстапка дьон болҕомтотун улаханнык тарта. Маны сэргэ, нэһилиэк олохтоохторо уонна оскуола оҕолоро бэлэмнээбит инсценировкалара, үҥкүүлэрэ, бэйиэт хоһооннорун, ырыаларын толоруулара биэчэр ис хоһоонун өссө киэҥник арыйда, киэргэттэ.
Нэһилиэк баһылыгын солбуйааччы Анастасия Аммосова Баал Хабырыыс үбүлүөйдээх тэрээһиннэрин сыл устата ыытыыга көхтөөхтүк көмөлөспүт нэһилиэк олохтоохторугар, улуустааҕы кииннэммит бибилэтиэкэ тиһигин үлэһиттэригэр, В.Протодьяконов-Кулантай аатынан литературнай музей кэлэктиибигэр, Курбуһах орто оскуолатыгар, В.С.Парниковка махтал тылларын этэн туран Баал Хабырыыс аймахтарын аатыттан өйдөбүнньүк бэлэхтэрин туттартаата. Бу курдук, олох дьолун туойбут бэйиэт Баал Хабырыыс үбүлүөйдээх сылыгар анаммыт тиһиктээх тэрээһиммит түмүктэннэ.
Сардаана БАСНАЕВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru