Дойду тэбэр сүрэҕэр — Москва куоракка Саха сирин күннэрин кэмигэр Большой тыйаатыр Бетховенскай саалатыгар биһиги аатырбыт опернай ырыаһыппытыгар Анегина Ильина-Дмитриеваҕа Арассыыйа Музыкальнай тыйаатырдарын ассоциациятын “Легенда” бириэмийэтэ туттарылынна.
edersaas.ru
Бу, “Видеть музыку” диэн Арассыыйа музыкальнай тыйаатырдарын иккис бэстибээллэрин кэмигэр буолбут улахан тэрээһини Арассыыйа искусствотын үтүөлээх деятелэ, биллиилээх театральнай кириитик Сергей Коробков иилээн-саҕалаан ыытта.
Арассыыйа Музыкальнай тыйаатырдарын ассоциациятын президенэ Георгий Исаакян бэстибээл 3 тыһыынчатан тахса артыыһы уонна 25 тыһыынча көрөөччүнү түмпүтүн иһитиннэрдэ. Дойду араас регионнарыттан 19 тыйаатыр кэлэн, 39 күн устата Москва 9 тыйаатырдарынан уопсайа 30 музыкальнай испэктээги ситиһиилээхтик көрдөрбүттэр.
Бэстибээли сабыы сиэригэр-туомугар сылдьыбыт РФ култууратын миниистирин солбуйааччы Александр Журавскай тэрээһин олус үрдүк таһымҥа ыытыллыбытын бэлиэтээтэ.
Бу тэрээһиҥҥэ уонна “Легенда” дьоһуннаах бириэмийэни туттарыыга Саха Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн) Бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков кыттыыны ылла. Кини, Москва театральнай уопсастыбаннаһыгар туһаайан, театральнай сообщество ырааҕы көрөр буолан, географията Арассыыйа үгүс тыйаатырдарын хабарын, ол регион театральнай олоҕун сэргэхситэрин, Музыкальнай тыйаатырдарын ассоциацията бу дьыалаҕа бэйэтин дьоһуннаах кылаатын киллэрэрин, РФ Култууратын министиэристибэтэ тыйаатырдар айар бырайыактарын олоххо киллэрэллэригэр көмөлөһөрүн эттэ, диэн иһитиннэрэр Ил Түмэн пресс-сулууспата.
Александр Николаевич, Анегина Егоровна Ильина саха театральнай искусствотын дьиҥнээх номоҕо буоларын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.
— Саха национальнай тыйаатырын солиһа буолуу диэн олус улахан эппиэтинэстээх. Анегина Егоровна Ильина, классическай музыкаҕа сулууспалыырын таһынан, саха музыкальнай искусствотын да, классическай музыкальнай искусство да планкаларын өссө үрдэтэн, айар үлэтин хас эмэ уонунан сылларын саха норуодунай музыкатын, фольклорун сайыннарыыга аныыр, — диэтэ Ил Түмэн спикерэ.
Номоххо киирбит ырыаһыт Анегина Ильина — Уһук-Илиҥҥи федеральнай уокурукка собус-соҕотох ССРС норуодунай артыыската, РСФСР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыската, М.И.Глинка аатынан РСФСР, П.А.Ойуунускай аатынан Саха АССР Судаарыстыбаннай бириэмийэлэрин лауреата, педагог, уопсастыбаннай деятель. Кини Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатырыгар туох баар сүрүн партиялары барыларын чаҕылхайдык толорон кэллэ. Ону таһынан, Анегина Егоровна педагог быһыытынан үгүс-элбэх үөрэнээччилэрдээх, батыһааччылардаах, кини – Саха Өрөспүүбүлүкэтин Музыка Үрдүкү оскуолатын Учуонай сэбиэтин Бочуоттаах чилиэнэ.
60 сыл анараа өттүгэр эдэркээн кыыс оҕо Москваҕа үөрэнэ кэлбитэ. Уопсайа 11 сыл устата үөрэммитэ. Үөрэҕин ситиһиилээхтик бүтэрээт, төрөөбүт дойдутугар Сахатын сиригэр үлэлии кэлбитэ, оттон тапталлаах Москватын кытта сибээһин хаһан даҕаны быспатаҕа. Большой тыйаатырга стажировкаҕа кэлэрэ, кэнсиэртиирэ, араас куонкурустарга ситиһиилээхтик кыттара.
—Сольнай кэнсиэртээх кэлэрбин Москва көрөөччүтэ куруутун истиҥник көрсөрө. Мин бары москвичтарга истиҥ махталбын тиэрдэбин. Олус махтанабын Москватааҕы консерватория иһинэн Музыкальнай училище итиэннэ П.И.Чайковскай аатынан Москватааҕы консерватория бары преподавателлэригэр, олоҕу таптыырга, айарга үөрэппит учууталларбар Ольга Павловна Померанцеваҕа, Нина Львовна Дорлиакка!
Арассыыйа Музыкальнай тыйаатырдарын ассоциацията ыытар кэскиллээх үлэтин астынабын, үрдүк култууралаах айар дьон аҕа көлүөнэни ытыктыылларын махтана бэлиэтиибин, — диэтэ Анегина Егоровна.
“Легенда” бириэмийэ быйылгы лауреаттарынан итиэннэ буоллулар – П.И.Чайковскай аатынан Улахан симфоническай оркестр уус-уран салайааччыта, уһулуччулаах дирижер, ССРС норуодунай артыыһа Владимир Федосеев, РСФСР норуодунай артыыската, Башкирия балетын примата Леонора Куватова, Белорусскай ССР норуодунай артыыската Наталия Гайда, РСФСР норуодунай артыыската Лидия Захаренко уонна РФ норуодунай артыыһа Александр Выскрибенцев.
Татьяна МАРКОВА, edersaas.ru
Василий КОНОНОВ хаартыскаҕа түһэриилэрэ.
Ыспыраапка:
Ильина-Дмитриева Анегина Егоровна 1943 сыллаахха олунньу 3 күнүгэр Үөһээ Бүлүү оройуонун Дүллүкү сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ.
1957 с. Дьокуускайдаҕы педагогическай училище музыкальнай салаатыгар үөрэнэ киирбитэ.
1963 с. Москватааҕы консерватория иһинэн Музыкальнай училищены,
1970 с. П.И.Чайковскай аатынан Москватааҕы консерватория вокальнай факультетын, онтон аспирантуратын бүтэрбитэ.
1967 с. Прагаҕа (Чехословакия) вокалистар норуоттар икки ардыларынааҕы куонкурустарын лауреата, 1968 с. камернай ырыаһыттар куонкурустарын лауреата (Киев к.). 1971 с. – Мюнхеҥҥэ (ФРГ) вокалистар норуоттар икки ардыларынааҕы куонкурустарын лауреата.
1969 сылтан СӨ Судаарыстыбаннай Опера уонна балет тыйаатырыгар үлэлиир. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суорун Омоллоон аатынан ГОуоБТ репертуарыттан 30-тан тахса партияны толорон кэллэ.
70-с сыллар бүтүүлэригэр ССРС Большой тыйаатырыгар стажировкаламмыта. Большой тыйаатыр 3 испэктээгэр кыттыбыта, Н.А.Римскэй-Корсаков “Царская невеста” оператыгар Любаша, Дж. Пуччини “Чио-чио-сан” оператыгар Сузуки партияларын толорбута, Кремллээҕи Съезтэр дыбарыастарыгар ыллаабыта.
1994 сылтан СӨ Музыка Үрдүкү оскуолатыгар преподаватель, ыччаты опернай ырыа искусствотыгар уһуйар.
2001 с. өрөспүүбүлүкэ эдэр талааннаах ырыаһыттарыгар анаан А.Е.Ильина-Дмитриева аатынан бириэмийэ олохтоммута.
Уһулуччу талааннаах, саха аатырбыт опернай ырыаһыта (меццо-сопрано)Анегина Ильина-Дмитриева аата “Музыканты мира” бастакы биографическай словарьга киллэриллибитэ (“Большая российская энциклопедия” издательство. 2001).