Ааспыт бээтинсэҕэ, Норуоттар сомоҕолоһууларын күнүн көрсө, Москватааҕы метрополитен “Воробьевы горы” станциятыгар Саха сирин норуодунай-прикладной искусствотын быыстапкатын үөрүүлээхтик аһыыга Москва куорат Национальнай бэлиитикэҕэ уонна эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы сибээстэһиилэргэ департаменын салайааччы Виталий Сучков Саха сирин быыстапката Норуоттар сомоҕолоһууларын күнүн көрсө аһыллыбыта дириҥ символическай диэтэ.
Кини, Саха сирин постпредствотын кытта Кожуховоҕа бүтүн сквер олордуллубутун иһитиннэрдэ. Саха сирэ Россия судаарыстыбатын састаабыгар киирбитэ 385 сылын чиэһигэр бу сквергэ 385 мас, сэппэрээк олордуллубуттарын, өйдөбүнньүк Мэҥэ Таас туруоруллубутун санатта.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин салалтатын аатыттан, бу дьоһуннаах быыстапка аһыллыытынан, мустубут дьону вице-премьер Михаил Гуляев эҕэрдэлээтэ. Бу – Саха сирэ Россия судаарыстыбатын састаабыгар киирбитэ 385 уонна Саха АССР төрүттэммитэ 95 сылларыгар аналлаах Москваҕа Саха сирин күннэрин ыытыы бастакы чааһын биир тэрээһинэ буолар. Биллэрин курдук, тэрээһин иккис чааһа бу дьыл ахсынньы ортотугар ыытыллыаҕа.
СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Михаил Гуляев, кэнники сылларга Москваҕа саха худуоһунньуктарын хас эмэ уонунан ахсааннаах быыстапкалара буолуталаабыттарын, бастыҥ тыйаатырдарбыт испэктээктэрин, кэнсиэртэрин көрдөрөллөрүн, айар кэлэктииптэр ситиһиилээх гостуруолларын, кинигэ таһаарааччылар сыллата Арассыыйатааҕы итиэннэ норуоттар икки ардыларынааҕы быыстапкаларга саха ааптардарын кинигэлэрин билиһиннэрэллэрин, мусуойдары, библиотекалары уонна архыыптары кытта айымньылаах бииргэ үлэлэһии барарын санатта.
– Саха сирин историятыгар аан бастаан бүгүн биһиги Москва метрополитеныгар саха норуотун прикладной искусствотын быыстапкатын аһабыт. Москвичтар уонна киин куорат ыалдьыттара бу ураты быыстапкаҕа саха норуотун олоҕун, култууратын, үгэстэрин чугастык билсиэхтэрэ. Бу – Москва куорат дьаһалтатын кытта бииргэ айымньылаах үлэбит үтүө түмүгэ буолар, – диэтэ Михаил Дмитриевич. Кини, Москва Бырабыыталыстыбатын уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын икки ардыларыгар Атыы-экономическай, научнай-техническэй, социальнай уонна култуурунай бииргэ үлэлэһиигэ сөбүлэһии өссө да үгүс интэриэһинэй уонна дьоһуннаах соруктар быһаарыллыыларыгар көмөлөһүө диэн эрэнэрин биллэрдэ.
Москва метрополитенын тас сибээстэргэ сулууспатын начаалынньыга Гаянэ Асадова “Воробьевы горы” станцияны Москва метрополитенын култуурунай былаһааккатынан ааттыыллара оруннаах диэтэ. Ол курдук, 2010 сылтан саҕалаан манна араас экспозициялар тэриллэллэр. “Бу – уопсайа төрдүс быыстапканы тэрийиибит буолар”, – диэтэ Г. Асадова.
Манна анал колбаларга саха национальнай таҥастара, ол иһигэр, күндү түүлээҕинэн – кииһинэн, саһылынан, буобуранан дэлэйдик киэргэтиллибит сахалар былыр урууга кэтэр таҥастара, мастан, муостан уус-уран оҥоһуктар, ат киэргэллэрэ, хомустар (варганнар), туос иһиттэр, саха быһахтара, чорооннор, кыл сэлээппэлэр, сэлии муоһуттан, бөрө аһыытыттан, араас металлартан киэргэллэр, онтон да атын араас сиэдэрэй оҥоһуктар көрдөрүүгэ туруоруллубуттар.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Баһылыгын уонна Бырабыыталыстыбатын пресс-сулууспата иһитиннэрэринэн, Саха сирин уран-уус маастардарын экспозицията СӨ Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтин уонна Москватааҕы метрополитен көҕүлээһиннэринэн ыытыллар. Онон, метро бу Сокольническай линиятынан айанныыр пассажирдар ахсынньы 17 күнүгэр диэри, талааннаах маастардар саха норуотун национальнай үгэстэрин, абыычайдарын, олоҕун көрдөрөр самобытнай искусстволарын кытта билсиэхтэрэ.
Татьяна Маркова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru