Бу күннэргэ Саха сирин улуустарыгар барытыгар сатыылаан турар тымныы киһи үлүйэн өлүүлээх түбэлтэни аҕаллылар.
edersaas.ru
Нам улууһун 1-кы Хомустааҕар икки эдэркээн уол үлүйэн өллүлэр. Бу туһунан «1-кы Хомустаах нэһилиэгэ» МТ дьаһалтатын баһылыга Василий Жирков сиһилии маннык кэпсээтэ:
— Иллэрээ күн, тохсунньу 12 күнүгэр, киэһэриитэ биэс эдэр дьон «Жигулига» олорон, табаарыстара көрдөһүүтүн ылынан, сылгы көрө Кэҥкэмэ үрэх диэки баар үүтээҥҥэ барбыттар. Онно сылгыһыт уолу табаарыһа кэтэһиэхтээх эбит. Массыыналаах уол киэһэлик эрэ солотуйар буолан, аккаастана сатаабыт. Доҕорун көрдөһүүтүн ылынан, барарга сөбүлэспит. Уолаттар өр буолбакка, сотору төннөр санаалаах айаҥҥа туруммуттар. Үүтээҥҥэ тиийбиттэрэ, көрсүөхтээх киһилэрэ Маймаҕаҕа барбытын туһунан сурук хаалларбыт эбит. Табаарыстара: «Маймаҕа мантан чугас, бачча кэлбиччэ көрсөн барыахха», — диэн уолаттарын тылыгар киллэрэн, аны Маймаҕа туһаайыытын тутуспуттар. Ол эрээри Монхордуур диэн сир аттыгар кэлэн баран, массыыналара умуллан хаалбыт. Уолаттар сатыы барарга санаммыттар. Хараҥаран, аара баран иһэн мунан хаалбыттар. Биир уоллара уруккуттан сиһэ ыалдьар эбит. Онон атаҕа аккаастаан кэбиспит. Уолаттар массыыналарыгар төттөрү төннөргө сананаллар. Кинилэр киһилэрин уочаратынан көтөҕө-көтөҕө, көлөлөрүгэр чугаһыы сатаабыттар. Биир уоллара: «Атаҕым үлүйээри гынна»,— диэт, инники сүүрэн хаалбыт. Онтон көлөлөрүгэр кэлэн, уолаттар «Жигулиларын» капотун устан, уолларын соспуттар. Массыыналарын ааһан баран, сотору буолаат, били маарыын баран иһэн сүүрэн хаалбыт уоллара сытарын булбуттар. Иккиэннэрин капотунан соһон бараллар. Онтон уот оттоллор. Икки уол соннорун, үтүлэктэрин устан, үлүйэн эрэ уолаттарыгар биэрэн, имэрийэн-томоруйан, итии киллэрэ сатаабыттар. Онтон биир уоллара «Березкин үүтээнэ» чугас буолуохтаах дии санаан, онно барарга сананар. Бэрт нэһиилэ үүтээни булар. Икки уоллара тыыннара быстыбытын кэнниттэн, «Березкин үүтээнигэр» барбыт уолларыгар тиийэн, бэрткэ мөлтөөбүт киһини булаллар. Уот оттон, итии, сэниэ киллэринэн баран, биир уол дьоҥҥо тыллыы барарга сананар. Кини муна-муна сарсыарда 9 ч. киэһэ 6 ч. диэри хаампыт. «Түннүк анныгар» сылгыһыттар базаларыгар тиийэн төлөпүөнүнэн тыллабыр оҥорор. Бу кэмҥэ уолаттар дьоллоругар «Березкин үүтээнигэр» биир сылгыһыт уазигынан сылгыларын көрө тиийэн кэлэр. Дьэ, ол кэлэн полицияҕа тыллабыр оҥорон, «Түннүк анныгар» баар уолларын, үлүйэн өлбүт уолаттары тиийэн ылан, түүннэри морга киллэрбиттэр.
Түбэлтэ буолбут күнүгэр Намҥа -54 кыраадыс тымныы этэ. Биһиги уолаттары ыла тиийиибитигэр массыына турда да, тоҥон хаалара.
Уолаттар наһаа чараас таҥастаах сылдьыбыттар. Тыыннаах хаалбыт уолаттар сонноро син арыый да халыҥ буолан быыһанаахтаабыттар. Тыйыс усулуобуйалаах Саха сиригэр олорорбут быһыытынан, оскуолаларга ОБЖ предметигэр ыччаттары халыҥнык таҥна сылдьарга болҕомтону күүскэ ууран үөрэтиэххэ наада эбит. Кистэл буолбатах, оскуола оҕолоруттан отуттаахтарга тиийэ кыһын куурканан, кроссовканан сүүрэкэлии сылдьаллара мэлдьэх буолбатах. Суолга-айаҥҥа эмиэ итиитик таҥна сылдьар ордук. Куораттан аата чугаһын иннигэр Нам трассатыгар да массыына умулуннаҕына үлүйүөххэ сөп. Төһө эмэ бары социальнай ситимнэргэ: «Ыраах айанныыры тохтотуҥ», — диэбиттэрин үрдүнэн, айан-сырыы тохтообот. Тымныы сотору кэминэн уҕарыйыаҕа. Онон, доҕоттор, кытаатан ыраах айанныыртан туттунуҥ. Айаҥҥа бэйэҕитин кытта сылаас таҥастаах, өйүөлээх сылдьыҥ.
Сүтүктээх дьиэ кэргэттэргэ дириҥ кутурҕаммытын тиэрдэбит. Уолаттар ыксаллаах кэмҥэ табаарыстарын бырахпакка, тиһэҕэр тиийэ көмөлөһө сатаабыттар…
Синоптиктар бэлиэтииллэринэн оптуорунньукка тымныы арыый да намыраан баран, Кириһиэнньэҕэ тымныы эмиэ күүһүрүөхтээх. Кытаатан уонча хонук турар улахан тымныылартан сэрэниҥ. Суолга алдьанан туран массыыналары ааһа барымаҥ, биир дойдулаахтаргытыгар көмөлөлөһүҥ диэн ыҥырабыт.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска — интернеттэн.