Норуот чулуу уолун умнубат: Өрөспүүбүлүкэни салайсыбыт И.Н.Винокуров төрөөбүтэ 125 сыла

Иван Николаевич Винокуров 1893 с. кулун тутар 25 күнүгэр Боотуруускай, билиҥҥинэн Чурапчы улууһун Арыылаах нэһилиэгэр күн сирин көрбүтэ. Эрдэ тулаайах хаалан, таҥара дьиэтигэр саалтыыр ааҕар таайыгар иитиллибитэ. Дьокуускай духуобунай семинариятын бүтэрбит, билиигэ-көрүүгэ баҕалаах уол 1913 с. Казань духуобунай академиятыгар үөрэнэ киирбитэ. Ол эрээри, атеист буолан уһуллубута уонна Казань университетыгар үөрэммитэ.

edersaas.ru

Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин кэнниттэн 1918 с. Кыһыл аармыйа кэккэтигэр киирэн, Поволжьеҕа, Уралга уонна Сибииргэ сэбиэт былааһын олохтоспута. Сэрии кэнниттэн Иван Винокуров үөрэҕирии эйгэтигэр үлэлээбитэ, учууталлаабыта, Самара губерниятыгар норуот үөрэҕириитин уездтааҕы салаатын, үөрэх үлэһиттэрин сойууһун салайбыта.

1923 с. төрөөбүт Сахатын сиригэр ыҥырыллан, Үөрэх уонна доруобуйа харыстабылын наркомунан анаммыта. 1924 с. ахсынньыга Саха АССР совнаркомун бэрэссэдээтэлин солбуйааччынан талыллыбыта. Ити сыл сайыныгар Москваҕа Бүтүн Россиятааҕы Ситэриилээх кэмитиэт Президиумугар Саха АССР бэрэстэбиитэлинэн анаммыта. 1928-1929 сс. “Якутторг” салайааччытынан ананан, өрөспүүбүлүкэҕэ эргиэн сайдыытыгар үлэлээбитэ.

Иван Николаевич киини кытары сыһыан тыҥаабыт уустук кэмигэр өрөспүүбүлүкэ салайааччыларын, Платон Ойуунускайы, Максим Аммосовы, Исидор Бараховы, Степан Аржаковы, кытары норуот хаһаайыстыбатын атаҕар туруорууга, өрөспүүбүлүкэ экономикатын уонна култууратын сүрүн боппуруостарын быһаарыыга сыратын ууран үлэлээбитэ.

1935 с. тохсунньу 15 күнүгэр Иван Винокуров олохтон туораабыта. Оренбурга үлэлии сылдьан, 1920 с. Елизавета Агрономова диэн учуутал кыыһы кэргэн ылан, икки оҕоломмута. Елизавета Петровна Москваҕа учууталынан, Үөрэх салаатын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ, оҕолорун дьоһун дьон гына иитэлээбитэ. Кыыһа Татьяна учуутал буолбута, уола Виктор 1941-1945 сс. сэрии бэтэрээнэ этэ, Аан дойдутааҕы Географическай уопсастыбаҕа үлэлээбитэ.

Саха норуотун чулуу уола И.Н.Винокуров аатын сиэннэрэ, хос сиэннэрэ ааттаталлар, биир дойдулаахтара умнубаттар. Иван Николаевич  төрөөбүтэ 125 сылын бэлиэтээн, дойдутугар Арыылаахха, Чурапчыга, үлэлээбит-олорбут сиригэр Дьокуускайга итиэннэ көмүллэн сытар куоратыгар, Москваҕа, үбүлүөйүнэй дьаһаллар тэриллэллэр.

Раиса Сибирякова, “Саха сирэ”, edersaas.ru