Оҕо күүһүлээһин сиэртибэтэ буолбатын!

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

2018 сыл түөрт ыйынааҕы түмүгүнэн, Саха сиригэр уопсайа  27 күүһүлээһин тахсыбыт —  бу ааспыт сыл маннык кэрчик кэмигэр тэҥнээтэххэ, быдан үрдүк көрдөрүү. Ааспыт сылга 3 түбэлтэ этэ.

edersaas.ru

Маннык ыар буруй элбээбит — Орто Халыма улууһугар (8 чахчы), Үөһээ Бүлүүгэ (13 чахчы).

Кэлиҥҥи кэмнэргэ телевидение, Интэриниэт, хаһыат үлэлэрин түмүгэр, биир саамай кутталлаах категорияҕа киирсэр ыар буруйу оҥорооччулар тустарынан  анал идэлээх эрэ дьон буолбакка, көннөрү дьон эмиэ билэр-көрөр буолла.

Маннык буруйу оҥоруулар биир тииптээх буолуулара, күүһүлээччи дьулуһуутугар хатыланар түгэннэрэ – сиэртибэтин маарыҥнаһыылара, саба түһүүтүн ньымалара, сиэртибэтигэр психическай уонна физическай дьайыылара – бу серийнэй буруйу оҥорооччуну ойуулуур киритиэрийдэр уонна кини психическай  уонна сексуальнай өттүнэн кэһиллиилэрдээҕин туоһулара.

Орто Халыма, Үөһээ Бүлүү улуустарыгар дьиэ кэргэҥҥэ күүһүлээһин  түбэлтэлэрэ бэлиэтэммиттэрэ. Манна саамай сидьиҥ быһыыны, чуолаан – оҕо күүһүлээһин сиэртибэтэ буолбутун  туһунан түбэлтэни этэбит.

Хомойуох иһин, дьиэ кэргэҥҥэ оҕону кииринньэҥ аҕата күүһүлээһинэ  сэдэх көстүү буолбатах. Маннык түбэлтэҕэ, куттааһын түмүгэр, үксүгэр оҕо тугу да кэпсээбэт буолар. Онтон кэпсээтэҕинэ даҕаны, ийэлэр «күүстээх тапталга» ыллара сылдьар буоланнар, оҕолорунааҕар эрдэрин итэҕэйэллэрэ үгүс. Ийэ оҕотун тылын итэҕэйэр да түбэлтэтигэр, кыыһын куһаҕан бэрээдэктээҕиттэн маннык буолбут диэн буруйдуур.

Алдьархай буолан, дьыала кырдьыга биллэн да таҕыстаҕына, элбэх дьахтар оҕолорун майгытыгар-сигилитигэр туох да уларыйыылары бэлиэтии көрбөтөҕүн этэр.

Онтон атаҕастаммыт оҕону көрөн быһаарыы дьиҥинэн туох да уустуга суох. Күүһүлээһин дьиэ-кэргэҥҥэ олохсуйбут түбэлтэтигэр дьиэҕэ-уокка маннык баар буолуон сөп:

  • оҕо саҥата, сэниэтэ суох буолар;
  • дьиэтиттэн бара сатыыр, кииринньэҥ аҕатынаан дьиэҕэ соҕотоҕун хаалбат буола сатыыр;
  • мөлтөхтүк аһыыр, аанньа утуйбат, туох да сылтаҕа суох санаарҕыыр, ытыы сылдьар буолар;
  • үөрэҕэр лаппа мөлтүүр;
  • доҕотторо кэлбэт-барбат буолан хаалаллар;
  • оҕо туохтан эрэ толлор курдук, тугунан да интэриэһиргээбэт буолан барар.

Бу барыта тута айдааны тардыыга толору төрүөт буолуохтаах. Сороҕор дьиэҕэ-уокка оҕону күүһүлээһиннэр ынырыктаах иэдээҥэ тиэрдиэхтэрин сөп.

Ол курдук, бу олох дьиҥнээх көстүүлэриттэн оҕолор бэйэҕэ тиийинэ сатыыллар,  саарбах хампаанньаларга түбэһэллэр, наркотикка убанан бараллар. Үтүө суолга оҕону хаттаан төнүннэрии адьас кыаллымыан даҕаны сөп.

Оҕо дьиҥинэн, көрдөрөн туран таҥнарыыттан, хаҕыс сыһыантан уратыны барытын бырастыы гыныан сөп.

Сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолор бырааптарын уонна интэриэстэрин күүһүлээһинтэн көмүскүүр сыалтан  сүрүн оруолу уонна эппиэтинэһи эппиэкэ уонна попечительство, ис дьыала  уорганнарын үлэһиттэрэ ылыахтаахтар.

Бу уорганнар төрөппүттэртэн биирдэригэр, сүрүннээн аҕаҕа оҕо кииринньэҥ буоллаҕына, маннык дьиэ-кэргэттэрин хонтуруолга ылыахтаахтар.

Өскөтүн, эһиэхэ оҕо кутталга баар буолуон сөбүн туһунан уорбалааһын баар буоллаҕына, бу ыйыллыбыт төлөпүөннэринэн биллэриэххитин сөп:

  • Бүтүн Россиятааҕы оҕоҕо итэҕэл төлөпүөнэ: 8-800-2000-122;
  • Суһал психологическай консультацияны биэрэргэ итэҕэл төлөпүөнэ: 8 800 100-35-50 (төгүрүк суукка устата, бары төлөпүөннэртэн Өрөспүүбүлүкэ иһигэр босхо);
  • Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ис дьыала министиэристибэтигэр итэҕэл төлөпүөнэ: 8 (4112) 42-22-22;
  • Российскай Федерация Силиэстийэлиир кэмитиэтин Саха сиринээҕи Силиэстийэлиир управлениетыгар итэҕэл төлөпүөнэ: 8(4112) 40-31-74, “Оҕо кутталга” төлөпүөн ситимэ: 8 (4112) 40-32-37;
  • Саха Өрөспүүбүлүкэтин эдэр ыччат  уонна дьиэ-кэргэн дьыалаларыгар бэлиитикэтин министиэристибэтин иһинэн дьиэ кэргэҥҥэ уонна эдэр ыччакка социальнай-психологическай өйөбүлү оҥорор  киин төлөпүөнэ: 8 (4112) 32-03-37;
  • Үөрэх министиэристибэтин Өрөспүүбүлүкэтээҕи психолого-медико-социальнай дьайыыны оҥорор киин төлөпүөнэ: 8(4112) 42-28-92.

Алдьархайтан туора турумаҥ!

Иван Ядреев, Чурапчы улууһун борокуруора.

Хаартыска: интэриниэттэн.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0