Оҕону хатааһылатыы мөккүөрэ

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Сайын кэллэ да, үөрүү-көтүү өрөгөйдүүр. Оҕуруот, сынньалаҥ, сөтүө уонна оҕоҕун оонньотуу, аралдьытыы. Ол гынан баран, оҕолорго аналлаах араас көлөлөөх прокаттар, сырылыыр, ыстаҥалыыр батуттар тастарынан хааман иһэн, арыт, барымаары тардыалаһар, ытыы-соҥуу турар кырачааннары көрөбүн.


Ийэлэр долгуйаллар

Маныаха кырачаан оҕолорун илдьэ күүлэйдиир ийэлэр суруктара батсаабынан тарҕанна. Кинилэр «куорат килбэйэр кииннэригэр, Ленин уонна Орджоникидзе болуоссаттарыгар тоҕо оҕо хатааһылыыр сыырдарын туруордугут, мини-массыыналары уларсар сир (прокат) оҥордугут диэн долгуйаллар. Оҕолор манна сүүрэн-көтөн эт-хаан өттүнэн сайдыахтаахтар этэ» — дииллэр. Кырачааннарын илдьэ бу сирдэринэн холкутук астына-дуоһуйа хаампаттарын, балтараа мөһөөҕү төлөөн оҕолорун биэс эрэ мүнүүтэҕэ кыра массыынанан хатааһылаталларын, ол кэнниттэн кырачаан амтаһыйан массыынаттан түһүмээри ытыырын суруйаллар. Түмүгэр, сорох төрөппүт оҕотун ытатымаары, балачча харчытын төлөөн хатааһылатарын, ол оннугар салгыҥҥа сүүрдүбэккэ-көтүппэккэ дьиэтигэр төннөрүн этэр. Эбиитин манна кыра харчылаах, эбэтэр элбэх оҕолоох ыаллар кырачааннарын кыайан хатааһылаппатахтарына, бу оҕоҕо хайдах буолуоҕай диэн санньыйаллар. Оҕолор оонньуур аттракционнарын барытын Култуура уонна сынньалаҥ пааркатыгар түмэр ордук буолуо этэ диэн санааларын этэллэр.

«Сокуону кэһии суох»

Бу суруктан сиэттэрэн, биһиги Дьокуускай куораттааҕы Урбаан, потребительскай рынок, туризмы уонна тырааныспары сайыннарыы департаменыгар тиийдибит.

Бу салаа кылаабынай исписэлииһэ Наталья Слепцова хоруйдаабытынан, куорат дьаһалтата тэрийбит аукционугар кыайыылааҕынан тахсыбыт урбаанньыттар оҕону оонньоторго кыра массыыналары, бэлисипиэттэри уларсар сирдэри (прокаттар) тэрийэн саас, сайын Орджоникидзе уонна Кыайыы болуоссаттарыгар туруораллар. Онон Наталья Петровна, сокуону кэһии суоҕун ыйар. Оттон кыра көлөнү уларсан оонньуулларыгар төлөбүрү куорат дьаһалтата дьаһайбатын, итини урбаанньыт тус бэ­йэтэ быһаарарын этэр. Маныаха урбаанньыт бу үлэтигэр сырата-сылбата балачча баранарын бэлиэтиир.

Салгыы Ленин болуоссатыгар баар оҕолору оонньотор-аралдьытар прокаттар тустарынан ыйытыыбытыгар, «Эксплуатационнай-техническэй хааччы­йыы сулууспата” ГБУ дириэктэрин солбу­йааччы Иннокентий Сивцев хоруйдаата:

— Ленин болуоссата дьон-сэргэ, оҕо-­уруу дуоһуйа сынньанарыгар аналлаах сир. Ол иһин, манна араас тэрээһиннэр тиһик­тээхтик ыытыллаллар. Манна оҕоҕо-­урууга интэриэһинэй буолуохтаах, кини хамсанарыгар, сайдарыгар усулуобуйа  олохто­нуохтаах. Оҕо аралдьытар, оонньотор сирдэри үөрэ-көтө көрүөхтээх. Манна кини бэйэтин тэҥ саастыылаахтарыныын доҕордоһор, оттон төрөппүттэр кырачааннарын кэтэһэ таарыйа ыскамыайкаларга олорон сынньаныахтарын, атын төрөппүттэри кытары уопсай тыл булан санааларын үллэстиэхтэрин сөп, — диир Иннокентий Семенович. – Бу үлэлии турар урбаанньыттарга сыһыаннаан этэр буоллахпына, барыта куонкуруһунан ааһан киирбит дьон. Онон манна сайыҥҥы кэмҥэ үлэлииргэ миэстэлэммит урбаанньыттар үлэлэрин-хамнастарын хаачыстыбата сиһилии бэрэбиэркэлэнэр, сертификаттара көрүллэр. Көрөргүт курдук, оҕолор күн аайы батукка ыстаналлар, бэлисипиэтинэн хатааһылыыллар, массыыналары ыыта оонньууллар. Аны туран, бу күннэртэн элбэх оҕолоох ыалларга чэпчэтиилэр олохтонуохтаахтар.

Дьон-сэргэ ханна сынньанарын, оҕотун оонньоторун бэйэтэ талар. Холобур, сорох төрөппүттэр оҕолорун дьиэлэриттэн чугас сылдьан оонньотоллорун, аралдьыталларын ордороллор.

Сыаналарын урбаанньыттар бэйэлэрэ быһаллар. Манна тохтуур буоллахха, кинилэр уоттарын-күөстэрин, арендаларын төлүүллэр, үлэһиттэрин хамнастыыллар, о.д.а. ороскуоттара элбэх. Оттон арендаттан киирбит харчы барыта тустаан бу болуоссакка сылы быһа ыытыллар тэрээһиннэргэ барар. Холобур, кыһынын мууһунан хатааһылыыр сыыр оҥоһуутугар, тэрээһиннэр уоттарын-күөстэрин төлөбүрүгэр, о.д.а. элбэх.

Урбаанньыт буолар сыанан аҕаабат

Урбаанньыт Александры кытта кэпсэтэн баран, итинник санааҕа кэллим. Кини оҕолору оонньоторго мини-массыыналары атыылаһан баран, бу хайысханан дьарыктаммыта төрдүс сылыгар барбыт. Ленин болуоссатыгар былаһаакканы быйыл арыйбыт. Төһө да киин сир буолбутун иннигэр, төрөппүттэр оҕолорун илдьэ кэлэллэрэ аҕыйаҕын этэр.

Кини  былаһааккатын ыйдааҕы арендата 30 тыһыынча буолбут. Аны оҕолору дьарыктаах буоллуннар, үлэ диэн тугун биллиннэр диэн хамнастаан үлэлэтэр. Манна эбэн эттэххэ, мини-массыыналарын атыылаһан ылбыт. Сыаналара да ботуччулар. Атыылаһан баран Дьокуускайга аҕалтарыытыныын биирдиилэрэ сүүрбэттэн отуттуу тыһыынчаҕа тиийэ сыаналаммыттар.

Түөрт оҕо аҕата Геннадий санаатын үллэһиннэ:

Кыра уолбут түөртээх. Массыынаҕа хатааһылыырын олус сөбүлүүр. Ол да ­буоллар, массыына атыыласпаппын. Тоҕо диэтэххэ, биир сайын хатааһылаан баран, эһиил санаата уларыйан туруон сөп. Оччотугар бу сыанаҕа ылбыт массыынаҕын кимиэхэ эрэ атыылыы сатыаххын наада буолар.

Ол оннугар, манна нэдиэлэҕэ биирдэ кэлэн бу курдук хатааһылатарым миэхэ быдан ордук. Быһаарар буоллахпына, бу хатааһылатар былаһаакканы аспыт предприниматель дисконтнай систиэмэҕэ лицензиялаах. Мин бу программанан туһанар буоламмын, чэпчэтиинэн туһанабын. Холобур, балтараа мөһөөх оннугар биир мөһөөҕү төлүүбүн.

Түмүк

Төрөппүттэр сыана ыарахан дэһэллэр. Сорохтор оҕо оонньуур сирин аҥаардас пааркаҕа түмүөххэ баара дииллэр. Ол эрээри, онно да сыана балачча. Элбэх төрөппүт хармаан хапсыйар, сиэп тэбэнэр дииллэрин истээччибин. Буолумуна, элбэх аралдьытар аттракцион баар сиригэр. Эбиитин уочараттаан туруоҥ. Оттон болуоссаттарга, бу кэпсэтэн билбитим, урбаанньыт арендатын да төлүүрүгэр сөп буолуох курдук эбит.  Хайыаҥый, сыананы ырыынак ­олохтуур.

Сардаана НИКОЛАЕВА.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0