«Далбар Хотун» өрөспүүбүлүкэтээҕи IХ күрэскэ күөн көрсө кэлбит ыал ийэлэрэ тэрээһинтэн улаханнык астынан, махтал тылларын этэн тарҕастылар. «Кэллэ кэлээт тута чугастык билсиһэн, олох дьүөгэлии буолан арахсан эрэбит. Сорохпут харахпыт уутун да кыайан туттумматыбыт», – диэн эттилэр уонна уйадыйан ыллылар.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
«Далбар Хотун» күрэс сорох кыттыылаахтарын кытары чугастыы билсиибиттэн билиһиннэрдэххэ:
Туйаара ЕГОРОВА – «Далбар Хотун» күрэс быйылгы кыайыылааҕа:
– «Далбар Хотун» куонкурус иннинэ биһиги, араас улуус ийэлэрэ, бииргэ алтыһан сырыттыбыт. Бэйэ-бэйэбитин чугастык билистибит, түмүгэр дьүөгэлиилэр буолан араҕыстыбыт.
Мин куонкуруһу телевизорга, сурунаалларга эрэ көрөр-ааҕар бэйэм быйыл бэйэм кэлэн кыттан, көрөн-истэн, олус сэргээн, үөрэн-көтөн бардым.
Бу тэрээһин дьиэ кэргэни олус сомоҕолуур, биир иллээх дьиэ кэргэн буоларыгар өссө күүскэ түмэр. Саамай улаханнык доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолорго көмө быһыытынан ыытыллыбыт акция түһүмэҕэр долгуйдум. «Норуот күүһэ – көмүөл күүһэ» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Маннык тэрээһин сүрүн сыалынан дьоҥҥо туһалаах буолара, кыһалҕалаах дьоҥҥо эрэл кыымын саҕара киһини долгутар. Дириҥ суолталаах, дьиэ кэргэни сомоҕолуур, тапталларын күүһүрдэр куонкурустары ыытар «Далбар Хотун» сурунаал эрэдээксийэтигэр махталбын этэбин.
Биһиги дьиэ кэргэн хос эбээбититтэн, эһээбититтэн хаалбыт хороҕор муостааҕы дьоммутуттан тутан, эһэн кэбиспэккэ, өссө элбээтиннэрэн иитэр былааннаахпыт. Оҕолорбутун, сиэннэрбитин үлэҕэ үөрэтэн, куруолуктары, козалары, кууруссалары, сибиинньэлэри, араас көтөрдөрү иитэбит.
Дьиэ кэргэнинэн нэһилиэктэргэ буолар тэрээһиннэргэ кыттабыт. Сахалыы таҥнан, ыһыахтарга сылдьарбытын сөбүлүүбүт. Ол эбэтэр, «саха киһитэ өбүгэтин үгэһин билиэхтээх» диэн санааҕа олоҕуран, оҕолорбутун сахалыы тыыҥҥа иитэбит. Эбээбит Ирина Петровна Брызгаловаттан-Ылаховаттан сиэттэрэн, удьуор уус сыдьааммытын быспакка, дьиэ кэргэнинэн бары иистэнэбит, уһанабыт, уруһуйдуубут.
Сиэннэрбэр холобур көрдөрөөрү кытынным
Ия Федорова – «Мааны Хотун» номинация хаһаайката:
– Мин тохсунньу томороон тымныытыгар Өлөөн улууһун кырачаан нэһилиэгэр төрөөбүтүм. Оҕо сылдьан сытыы-хотуу, имигэс туттуулаах-хаптыылаах буола улааппытым. Бастыҥ үөрэнээччи этим.
Оскуола кэнниттэн учуутал үөрэҕин ылан, төрөөбүт Өлөөммөр кэлбитим. Онтон райком улуустааҕы кэмитиэтин иккис сэкиритээринэн, милиция отделениетыгар үлэлээбитим.
Бастакы тапталбын, оскуолаҕа бииргэ үөрэммит доҕорбун, спортсмен, боксер, Өлөөн хоһууна Владимир Федоровтыын олохпутун холбообуппут. Биһигини спорт холбообута. Иккиэн улуус уонна өрөспүүбүлүкэ күрэхтэһиилэригэр бииргэ сылдьар этибит. Оскуола бастыҥ спортсменнарын дуоскатыгар бастакынан мин таптыыр киһим хаартыската турар буолара. Билигин үс оҕо күн күбэй ийэтэ, амарах аҕата буолан олоробут. Улахаттарбыт 29, 30 саастаах буоллахтарына, саамай кырабыт, муннубут бүөтэ 4 саастаах.
Уруккуттан оҕолорбун кытары араас куонкурустарга кыттабыт. Улахан уолбун кытары өрөспүүбүлүкэ күрэхтэһиилэригэр кыттыбыппыт. Кэргэмминээн Өлөөҥҥө дьоҕус футбол кулуубун тэрийбиппит.
Биһиги аҕыйах нэһилиэнньэлээх, ол эрэн, улахан сирдээх-уоттаах улуус буолабыт. Аҕыйах ахсааннаах да буолларбыт, оҕолорбутун бары өттүнэн дэгиттэр талааннаах улаатыннартыы сатыыбыт. Онон, биһиги оҕолорбут бары ыллыыллар, үҥкүүлүүллэр, спордунан дьарыктаналлар.
Эбээ быһыытынан эттэхпинэ, сиэннэрим аныгы тиэхиньикэ сабыдыалыгар охтон хаалбакка, бэйэлэрин култуураларын билиэхтээхтэр, туохха барытыгар талааннаах буолуохтаахтар диэн холобур көрдөрөөрү бу өрөспүүбүлүкэ таһымнаах куонкуруска кытынным.
Ыал – ийэтинэн
Людмила ПАВЛОВА – 2016 . «Далбар Хотун» кыайыылааҕа:
– «Далбар Хотун» сурунаал өрөспүүбүлүкэҕэ тыа ыалын ийэтин анал туруга үрдүүрүгэр улахан үлэни оҥорон кэллэ. Ол биир хайысхатынан сыл аайы ыытыллар «Далбар Хотун» күрэс буолар. Манна Саха сирин улуустарыттан талыллан 7 бастыҥ ыал хаһаайката күөн көрсүһэр.
Сыл аайы ыытыллар күрэс таһыма үрдээн иһэр, хайаан да туох эрэ ураты суоллаах-иистээх буолар. Улуустар бэйэлэрин кыттааччыларын күүскэ өйөөн, тэрийэн аҕалаллара киһини үөрдэр.
Биһиги өбүгэлэрбит «Ыал ийэтинэн» диэн мээнэҕэ эппэтэхтэрэ. Онон, ханнык баҕарар норуот инники кэскилэ ийэттэн тутулуктаах. Ийэни өрө тутар судаарыстыба сайдыылаах, инникилээх буолар дии саныыбын. Маны саамай сөпкө таба көрөн, «Далбар Хотун» сурунаал үрдүк таһымнаах өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэһи ыытара олус наадалаах уонна суолталаах.
Зинаида Архипова, «Далбар Хотун» сурунаал кылаабынай эрэдээктэрэ:
— Куонкурус эһиил үбүлүөйдээх сыла — онус төгүлүн ыытыллыа. Онуоха бэлэмнэнии үлэтэ хайыы-үйэ саҕаланна. Чуолаан, куонкурус урукку сылларын чахчыларын түмүү үлэтэ. Тэрийээччилэр, биллэн турар, сыл ахсын туох эрэ сонуну киллэрэ сатыыбыт. Биэс сыллааҕыта кыттааччылар бүлүүдэлэринэн аукцион ыытан, онтон киирбит үбү аһымал акциянан доруобуйатыгар хааччахтаах оҕо эмтэнэригэр туһаайыллар саҥа түһүмэх киирбитэ. Бу акция быйыл бэһис төгүлүн далааһыннаахтык ыытылынна. Былырыыҥҥыттан интерактивнай куоластааһын түмүгүнэн “Көрөөччү биһирэбилэ” диэн саҥа номинация олохтоммута. Кэлэр сылга эмиэ, куонкурус балаһыанньатыгар сонун уларыйыылар киириэхтэрэ. Бу тоҕус сыл устата ыытыллыбыт куонкурус кыттыылаахтарын түмэр тоҕоостоох түгэҥҥэ, дьиэ кэргэҥҥэ аналлаах суолталаах дьаһаллар ыытыллыахтара.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru