2018 сыллааҕы биир кэлим эксээмэҥҥэ (ЕГЭ) сайабылыанньаны олунньу 1 күнүгэр эрэ диэри ылалларын туһунан санатабыт. Ыйыллыбыт болдьоххо диэри аҕыйах күн хаалла. Онон сайабылыанньаларын биэрэ иликтэр, быйыл оскуоланы бүтэрээри сылдьар оҕолор уонна урукку сылларга бүтэрбит дьон түргэнник быһаарыналлара ордук.
Быйыл оскуоланы бүтэрээри сылдьар оҕолор сайабылыанньаларын оскуолаларыгар биэрэллэр. Урукку сылларга бүтэрбит дьон бырапыыскаттан тутулуга суох ханна олороллорунан көрөн ханнык баҕарар оскуолаҕа эбэтэр үөрэх управлениетыгар суруйаллар.
Сайабылыанньаҕа эксээмэни ханнык биридимиэттэргэ туттарарыҥ туһунан ыйыллыахтаах. Математика уонна нуучча тыла булгуччулаах биридимиэттэр. Онон баҕар-баҕарыма, хайаан да туттараргар тиийэҕин. Ити эксээмэннэр аттестат ыларга наадалаахтар. Математика икки таһымнаах: базовай уонна профильнай. Базовай таһымнаах математика аттестакка эрэ наадыйар дьоҥҥо ирдэнэр. Оттон профильнай таһым киирии эксээмэҥҥэ математика ирдэнэр үрдүк үөрэҕэр наада. Быһатын эттэххэ, математикалаах үрдүк үөрэххэ. Итинтэн атын биридимиэттэри эксээмэн туттарааччы бэйэтин баҕатынан талар.
Маныаха урукку сылларга оскуоланы бүтэрээччилэр сыыһаларын хатылаабат туһугар, икки түгэҥҥэ болҕомтоҕун уураргар сүбэлиибит. Бастатан туран, оскуоланы бүтэрэр оҕолорго өйдөтүү үлэтэ ситэ ыытыллыбакка дуу, эбэтэр хайдах дуу, үрдүк үөрэххэ туттарсааччылар (үөрэххэ киириигэ математика ирдэнэр идэлэригэр) базовай таһымнаах математиканы талан кэбиһэн, баҕарбыт үөрэхтэригэр кыайан киирбэккэ хаалбыт түгэннэрэ үгүс. Иккиһинэн, итини сөпкө талар туһугар туттарсыан баҕалаах үөрэҕиҥ кыһаларыгар ханнык биридимиэттэр биир кэлим эксээмэҥҥэ түмүктэрин бааллара ирдэнэллэрин туһунан эрдэттэн саайтарыгар киирэн көр, билис. Холобур, М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-илиҥҥи федеральнай университекка 2018 сылга абитуриеннарга аналлаах иһитиннэрии өссө балаҕан ыйыгар тахсыбыта.
Оскуоланы бүтэрээри сылдьар оҕолор сайабылыанньаны пааспардаах тиийэн бэйэлэрэ, төрөппүттэрэ эбэтэр боломуочуйалаах дьон (уполномоченные лица) пааспардарын таһынан дэбиэринэстээх тиийэн толоруохтарын сөп. Онтон урукку сылларга оскуоланы бүтэрбиттэр пааспардарын, үөрэҕи бүтэрбиттэрин туоһулуур докумуоннарын илдьэ тиийиэхтээхтэр. Омук сирдэригэр үөрэммиттэр үөрэх туһунан докумуоннара тылбаастаммыт уонна бигэргэтиллибит буолуохтаах.
Онон, түмүктээн эттэххэ, сайабылыанньаҕар бу биридимиэттэри кыайан туттарыам диэн толкуйунан буолбакка, баҕалаах үөрэххэр ханнык биридимиэттэргэ биир кэлим эксээмэн түмүгүн баалын ирдииллэриттэн аттарарыҥ ордук. Ситиһиилэри!
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru