Саха халандаара

Бөлөххө киир:

Саха халандаара кэнники кэмҥэ православнай халандаар бэлиэ күннэрин батыһан оҥоһуллубут. Православнай сибэтиэйдэр күннэрин сахалар күн-дьыл хаамыытыгар, олох-дьаһах тэрээһинигэр сөп түбэһиннэрэн биэрбиттэрэ. Дьиҥинэн, олох былыр сахалар күнү-дьылы атыннык ааҕаллара.

Арассыыйаҕа григорианскай халандаары 1918 сыл тохсунньу 26 күнүгэр ылыммыттара. Урукку юлианскай халандаары кытары 14 күн араастаһар буолан, бу сыл тохсунньу 31 күнүттэн тута олунньу 14 күнэ саҕаламмыта.
*Скобка иһигэр эргэ, юлианскай халандаар күннэрэ ыйылынна.


Тохсунньу 7 (ахсынньы 25*) күнэ – Ороһуоспа (тымныы оройо, сүллүүкүттэр тахсаллар, Таҥха саҕаланар). Бу күн сылаас буолаҕына – сааскыта тымныы.
Тохсунньу 14 (1) күнэ – Баһылайап (Эргэ Саҥа дьыл). Көп хаар түстэҕинэ, от өлгөмнүк үүнэр.
Тохсунньу 19 (6) күнэ – Кириһиэнньэ (сүллүүкүттэр киирэллэр). Таҥара мөссүөнүн сууйбут ууларынан ынахтарын, дьиэ уонна хотон иһин ибиирэллэрэ.
Тохсунньу 31 (18) күнэ – I Охонооһойоп (дьыл оройо, Дьыл Оҕуһун муоһун кылаана сыппыыр).
Олунньу 12 (тохсунньу 28) күнэ – II Охонооһойоп (Дьыл Оҕуһун бастакы муоһа түһэр).
Олунньу 15 (2) күнэ – Эстириэҥкэй (Сретенье). Халлаан сылыйдаҕына, сааскыта эмиэ сылаас буолар.
Олунньу 24 күнэ – III Охонооһойоп (Дьыл Оҕуһун иккис муоһа түһэр).
Кулун тутар 13 күнэ – Баһылай таммахсыт.
Кулун тутар 14 күнэ – Дьэбдьэкиэйэ күнэ (Дьыл оҕуһун көхсө сууллар).
Муус устар 7 (кулун тутар 25) күнэ – Былаҕачыанайап. Ымыылар көтөн кэлэллэр. Саас кыһыны кыайар.
Муус устар 15 күнэ – Киристиэп (сааскы ылааҥы күн).
Ыам ыйын 6 (муус устар 23) күнэ – Дьөгүөрэйэп (эрдэтээҥҥи кустар кэлэллэр).
Ыам ыйын 14 (1) күнэ – Дьэрэмэйэп күнэ. Сааскы хонуу үлэтэ саҕаланар.
Ыам ыйын 22 күнэ – Сааскы Ньукуолун (кэҕэ этэр, мутукча көҕөрөр). Дьыл сайыҥҥы аҥара саҕаланар.
Ыам ыйын 26 күнэ – Лөкүөрүйэ күнэ (бырдах түһэр, хаас үөһэнэн аастаҕына, уулаах саас).
Бэс ыйын 3 (ыам ыйын 21) күнэ – Саар Көстөкүүн (анды киирэр, сайылык малааһына).
Бэс ыйын 21 күнэ – ыһыах күнэ (муҥутуур уһун күн).
Бэс ыйын 26 күнэ – Өкүлүүнэлэр күннэрэ (күн кылгаан барар).
От ыйын 12 (бэс ыйын 29) күнэ – Бөтүрүөп (окко киирии, Бөтүрүөп ардаҕа).
От ыйын 21 (8) күнэ – Борокуоппайап (кус оҕото ситэр, дьэдьэн буһар, туос хастыыр кэм).
Атырдьах ыйын 2 (от ыйын 20) күнэ – Ылдьыын (бурдук буһар, кус оҕото көтөр). Нууччаларга Перун күнэ. От үлэтин ортото. Түүн хараҥарар.
Атырдьах ыйын 14 (1) күнэ – I Ыспааһап (бурдук хомуура саҕаланар). Сарсыардата тымныы, түүнэ –хаһыҥнаах.
Атырдьах ыйын 19 (6) күнэ – II Ыспааһап (бастакы хаһыҥнар). Ардахтар саҕаланаллар.
Атырдьах ыйын 29 (16) күнэ – III Ыспааһап (от үлэтин түмүктээһин). Хомуур үгэнэ. Уулаах отон ситэр.
Балаҕан ыйын 14 (1) күнэ – Сэмэнэп (сэбирдэх түһэр, кыстыкка киирии).
Балаҕан ыйын 22 күнэ – күһүҥҥү күннээх түүн тэҥнэһиилэрэ.
Балаҕан ыйын 27 (14) күнэ – Иһийээнэп (сир тоҥоруута саҕаланар, күһүҥҥү тымныылар).
Алтынньы 14 (1) күнэ – Бокуруоп (муус тоҥор, ирбэт хаар түһэр, күһүҥҥү муҥха саҕаланар). Бокуруоп хайдаҕый да, кыһына эмиэ оннук.
Сэтинньи 8 (алтынньы 26) күнэ – Миитэрэйэп (идэһэ өлөрүүтэ, күһүҥҥү муҥха уурайыыта).
Сэтинньи 21 күнэ – Мэхээлэйэп (бастакы улахан тымныылар). Кыһын чиэппэрэ.
Ахсынньы 9 күнэ – Лэгэнтэйэп (эһэ кытаанахтык утуйар, бөрө торҕоннуур).
Ахсынньы 19 (6) күнэ – Кыһыҥҥы Ньукуолун (саамай кылгас күннэр үүнэллэр, тымныы оройо).
Ахсынньы 25 күнэ – Испирдиэнэп (күн кутуйах хаамыытынан уһуур).
Ахсынньы 31 күнэ – Саҥа дьыл.

Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0