«Саха сирэ» хаһыат бу нэдиэлэтээҕи нүөмэригэр тыа сирин олоҕун хото сырдатта.
«Сопхуос саҕана сүөһү барыта сайылыкка таһаарылларын түмүгэр, үүтү ыаһыҥҥа чыпчаал көрдөрүүлэр ситиһиллибиттэрэ. 1990-с сылларга сопхуостар ыһыллан, сүөһү ахсаана лаппа аҕыйаабыта, сайылыктар даҕаны наадата суох курдук буолбуттара. Итинник дьаһаныы сыыһатын өйдөөн, өрөспүүбүлүкэ салалтата 2000 сылтан сайылыктарга болҕомтотун уурар буолбута. Онон, эргэ сайылыктар сөргүтүллүбүттэрэ, элбэх саҥа сайылык тутуллубута, аппараатынан ыаммыт үүт сойутуллан туттарыллар буолбута. Билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 390 сайылык, ол иһигэр 357 ыанньык сайылыга, 33 субан сүөһү сайылыга баар.
– Кэккэ сылларга тохтотулла сылдьыбыт «Сайылыктааһын» бырагыраама сөргүтүлүннэ. Быйылгы сылга 20 мөл. солк. көрүллэн, түөрт ыанньык сайылыга уонна икки уотар былаһаакка тутуллуохтаах. Бу ыйга балаһыанньа бигэргэнэн, куонкурус быһыытынан ирдэбилгэ эппиэттиир хаһаайыстыбалар саҥа сайылык туттар чиэскэ тиксэн, үөрүүлэрэ үксүө, үлэлэрэ өссө таһаарыылаах буолуоҕа, — диэн Раиса Сибиряковаҕа ким санаатын үллэһиннэ? Бу туһунан “Кыстык ааста” дииргэ эрдэ” диэн ырытыы ыстатыйаҕа ааҕыҥ.
“Хаһыат уонна ааҕааччы” диэн рубриканы ааҕаат, үгүс дьон күүппүттэрин булбут курдук сананыахтара. Ол курдук, икки балаһаҕа ааҕааччы аҕыс суруга бэчээттэннэ. Билигин интэриниэт үйэтигэр ааҕааччы суругар болҕомто ууруллубата кистэл буолбатах. Онон Женни Стрюкова эрэдээксийэҕэ киирбит суруктары сыа-сым курдук тутан, наардаан, бэртээхэй матырыйааллары таҥан бэчээккэ бэлэмнээтэ. Ааҕааччыларбыт, дьэ, тугу интэриэһиргииллэрий?
“Мин 17-с кыбартаалга олоробун. Бу кыбартаалтан санаам түһэр. Тугуй бу, манна дьон ахсааныттан тахсыбыт дьон олоробут дуо? Туалет сытыттан-сымарыттан кыайан аттынан ааспаккын”, — диэн суруйар Дьокуускайтан Якутская уул. олохтооҕо Марина Винокурова. Өлөөн Ээйигиттэн Мария Соломонова “Кырдьаҕас каюрга дьиэтэ тутуҥ” диэн ыстатыйатын үгүс киһи соһуйа ааҕыаҕа. 14 сааһыттан табанан таһаҕас тиэйиитигэр үлэлээбит кырдьаҕас санаатын тустаах тойоттор болҕомтоҕо ылыахтара диэн эрэнэргэ эрэ тиийэҕин.
Бу нэдиэлэтээҕи хаһыат “Итии чэй” рубрикатын ыалдьыта — Инвестиция сайдыытын уонна урбаан миниистирэ Антон Сафронов. Эдэр салайааччы маннык бэлиэтиир: “Төһө да киин куораттан тэйиччи олордоллор, нэһилиэктэргэ үүт-эт астан араас бородууксуйаны оҥорон таһаарааччылар бааллара үөрдэр. Холобур, Таатта улууһун Даайа Амматыгар урбаанньыт Петр Белолюбскай 300 киһи олорор нэһилиэгэр үүттэн мороженай оҥорон атыылыыр. Киниэхэ эбиэттии олордохпуна, биэс-алта киһи киирэн, дьааһыгынан ылан тахсыбыттара. Миигин кытта Ытык Күөлгэ барсаары турдаҕына, таҥыннарар бокуой биэрбэккэ, төлөпүөнэ тырылыы олорор. Сакаас бөҕө: “Улуус киинигэр кэлэр үһүгүн, таарыйа мороженайгын аҕал”, — диэн. Харбалаахха тоһуйан туран, үлэхтэрин ылбыттара. Оттон бу киһиҥ ити бородууксуйатын кыракый кытай тэрилигэр оҥорон таһаарар. Мин бэйэм тиийэ сылдьан, кини үлэтин-хамнаһын кытта билсибит буолан, урбаанньыт бизнес-былаан суруйан аҕалбытын олох атыннык ылынным. Бу киһи оҥорон таһаарыыта улаатан, кэнэҕэс өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар уонна улуустарыгар бородууксуйатын батарар гына сайдыан наада”. Папуа-Гвинея папуастарыгар туһаммыт ньыматынан олохтоох оҥорон таһаарыыны сайыннарыан баҕалаах эдэр миниистир ис санаатын сайа этиммитин “Урбаан миниистирэ Сафронов” диэн интервьюттан билсиҥ.
Хаһыат “Олохтоох оҥорон таһаарыы” диэн саҥа бырайыагы “сүрэхтээтэ”. Бырайыак соруга – бэйэ бородууксуйатын оҥорооччулары сырдатыы. Василий Никифоров “Сунтаар цеолит” ХЭУо генеральнай дириэктэрэ Петр Попову кытта кэпсэттэ. Эдэр кэскиллээх салайааччы: “ Бырайыакпыт олоххо киирдэҕинэ, полуфабрикат оҥорон, Аллайыахаҕа тиийэ хааччыйыахпыт. Оччоҕуна миэстэтигэр илдьэн, 5-6 массыына оннугар 1 массыына үйэлээх тутуу матырыйаала тиийэрин ким сириэй?” – диэн олохтоох туох тутуу матырыйаалын туһунан кэпсээбитин “Хостуур, тиэйэр, тутар” матырыйаалыгар ааҕыҥ.
“Туймаада утума” диэн матырыйаалыгар Татьяна Маркова Туймаада ыһыаҕын туһунан сырдатта. Суруналыыс ыһыах кэмигэр саамай элбэх сахалыы таҥастаах дьоҥҥо Гиннесс рекорда олохтонорун туһунан сиһилии быһааран суруйда. Рекорд кыттааччыларыгар туох ирдэбил баарый? Бу туһунан бу нэдиэлэтээҕи хаһыакка билсиҥ.
Киин куорат “Кэрэ” ательетын үлэһиттэрэ бу күннэргэ, биллэн турар, саха таҥаһын пропагандалааччы быһыытынан, ыһыах таҥаһын тигэ сылдьаллар. Аны сакаас быһыытынан “Тыгын Дархан” киинэҕэ 800-чэкэ араас көстүүмү бэлэмнииллэр. Урукку кэм эбитэ буоллар, бу сакаас барыта өрөспүүбүлүкэ таһыгар оҥоһуллуо этэ. Онон бу тэрилтэ “Саха сиригэр оҥоһулунна” бренд биир бастыҥ тэрилтэтинэн буолан, сотору кэминэн ательеттан фабрикаҕа тиийэ үүнэр кэскиллээх. Бу туһунан тэрилтэ салайааччыта Александра Колесова кэпсиирэ болҕомтоҕутун тардыа.
Хаһыат “Эдэр саас” сайтыгар бу нэдиэлэҕэ дьон интэриэһин тарпыт “Кыраасканан сирэйгэ ысыһыы”, “Эдуард Гегеев харахпын доҕорбор биэрэргэ бэлэммин”, “Бүддьүөт үлэһиттэрин хамнаһа икки бүк улаатыа” диэн үс матырыйаал буолла.
Бу “Саха сирэ” хаһыат уонна “Эдэр саас” сайт сорох матырыйаалларын билиһиннэрдим. Босхо тарҕанар хаһыакка бэрт үгүс интэриэһинэй ырытыы ыстатыйалары булан ааҕыаххыт.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru