Саха сиригэр дьахтар тустуутун «сулустара» — үс бииргэ төрөөбүт Соркомовалар

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Аан дойду үрдүнэн дьахтар тустуута сайдыбыта ыраатта. Оттон Саха сиригэр спорт бу көрүҥэ «Азия оҕолоро» оонньуулар программаларыгар киириэҕиттэн баар. Билигин сүрүннээн оскуолаҕа үөрэнэр кыргыттар дьарыктаналлар, улахан ыйааһыннарга биирдиилээн дьахталлар эрэ бааллар. edersaas.ru

2008 сыллаах «Азия оҕолоро» оонньууларга үс бииргэ төрөөбүт кыргыттар – игирэ Ньургуйаана, Ньургустаана уонна балтылара Туйаара көҥүл тустууга кэккэ ситиһиилэммиттэрэ. Билигин кыргыттар номнуо үрдүк үөрэхтээх дьон, бары араас эйгэҕэ үлэлии-хамныы сылдьаллар.

— Биһиги оҕо сааспыт Муома улууһугар ааспыта. 2006 сыллаахха дьиэ кэргэнинэн Дьокуускайга көһөн кэлбиппит. Үһүөн Дьокуускайдааҕы 2-с №-дээх национальнай политехническэй оскуолаҕа үөрэммиппит. Тустуунан ахсыс-тохсус кылаастарга үөрэнэ сылдьан дьарыктанан саҕалаабыппыт. Бастаан Ньургуйааналаах Ньургустаана тусталлар этэ. Оччолорго аҕабыт уолаттары тустууга дьарыктыыр этэ. Дьарыктанар саалаҕа уолаттары кытта футболлуур этибит, онтон аны кинилэри кытта тустар буолбуппут. Онон аҕабыт Иван Иванович Соркомов бастакы тренербит буолар.

— Кыргыттар, тустуунан дьарыктаммыккын син балай да ырааппыт эбит дии. Күрэхтэһии бөҕөтүн күрэхтэстэххит буолуо. Ол тухары саамай умнуллубат турниргыт ханнык этэй?

Ньургуйаана: – Мин саамай өйдөөн хаалбыт күрэхтэһиим 2009 сыллаахха Германия Дормаген куоратыгар ыытыллыбыт норуоттар икки ардыларынааҕы турнир буолар. Онно сэрэбиэйим табыллан, иккис миэстэ буолбутум. Онтон ол күрэхтэһии кэнниттэн Европа чөмпүйүнээтигэр киирсибитим. Онно эмиэ Германияҕа күрэхтэспитим курдук сэрэбиэй түбэспитэ, ол эрээри тустан кыайбыт кыргыттарбыттан хоттортоон, бастакы эргииртэн туораан хаалбытым. Биир сыыһа хамсааныынан утарсааччыбар баал биэрэн, кыһыылаахтык хотторбутум. Олус кыһыйбытым, ол иһин бу чөмпүйүнээти өйдөөн хаалбыппын. Ити сыл өрөспүүбүлүкэтээҕи, Россиятааҕы элбэх турнирдарга кыайбытым. Баҕар, олус элбэх күрэхтэһиигэ кыттан, аһары дьарыктанан, сылайан, Европа чөмпүйүнээтигэр хотторбутум буолуо дии саныыбын.

Туйаара: – Пермь куоракка Россияҕа бастыыр иһин киирсиигэ күрэхтэспиппин умнубаппын. Бу – Россия турнирыгар бастакы күрэхтэһиим этэ. Үс эргииринэн күрэхтэһэн, иккис миэстэ буолбутум. Онно бэйэм-бэйэбиттэн соһуйбутум, ол күрэхтэһии кэнниттэн «мин даҕаны киирсиэ эбиппин» диэн бэйэбэр эрэлим улааппыта.

— Эһиги үһүөн 2008 сыллаахха ыытыллыбыт «Азия оҕолоругар» кыттыбыккыт. Кыттыбыккыт, кыайбыккыт, кимнээҕи кытта тустубуккут туһунан ахтан-санаан ылыахха, хайдах этэй?

Ньургуйаана: – «Азия оҕолоругар» кыттаары, сүүмэрдэммит хамаандаҕа киирээри элбэх күрэхтэһиини, сүүмэрдээһини ааспытым. Элбэх бастыҥ көрдөрүүлэрдээҕим иһин, Саха сирин кыргыттарга көҥүл тустууга сүүмэрдэммит хамаандатын хапытаана буолбутум. Оччолорго 49 киилэ этим, 5 киилэни чэпчэкитик түһэрбитим, онон 44 киилэҕэ тустубутум. Финалга Индия кыыһын кытта тустубутум, кинини иккитэ мельницалаан баран, туше уурбутум. Онон чөмпүйүөннээбитим.

Туйаара: – Кырдьык, эдьиийим этэринии, сүүмэрдиир күрэхтэһии бөҕөтүн ааспыппыт. Хомууртан хомуурга сылдьан эрчиллибиппит. «Азия оҕолоругар» кыргыттар бары олус эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһан тустубуппут. Хас биирдиибит көбүөргэ туста киирдэҕинэ, тэҥҥэ ыһыытаан-хаһыытаан, ыалдьан аҕай биэрэр этибит. 40 киилэҕэ тустубутум, иккитэ тустаммын, үһүс миэстэ буолбутум.

— Билигин дьарыктанаҕыт дуо? Кыыс туста сылдьара олуонатык көстөр диэччилэр да бааллар.

Ньургуйаана: – Мин билигин бэйэм эппин-хааммын чэбдигирдээри, дьарыктаах буолаары эрэ эрчиллэбин. Урут туста сылдьыбыт кыргыттары кытта тустан көрөөччүбүт. Билигин үгүс кыыс ыарахан атлетиканан дьарыктанан эрэр, муода буолла быһыылаах. Дьарыктанар саала ахсын штанга, гиирэ көтөхпүт кыыс элбэх. Тустуукпун диэтэхпинэ, дьон «кулгааҕыҥ «бэлимиэн» буолбатах дии» диэн дьээбэлиир. Урут уол курдук куруук спортивнай көстүүмнээх сылдьар этим. Билигин, төттөрүтүн, дьэ, кыыс курдук былааччыйа, дьууппа кэтэр буоллум (күлэр).

Туйаара: – Оттон мин тустуубун бырахпытым, ол эрээри спордунан син биир дьарыктанабын. Саҥа билсэр дьоммут олус соһуйааччылар, сороҕор «маннык нарын кыргыттар хайдах тустуук буола сылдьбыккытый» диэччилэр. Ол эрээри, дьон санаатыгар наадыйбат ордук. Тустуунан дьарыктанаммыт бэйэбитигэр эрэллээх, туохтан даҕаны кыбыстыбат буоллубут.

— Саха сиригэр кыыс тустуутугар төһө болҕомто ууруллар дии саныыгыт?

Туйаара: – «Азия оҕолоро» күрэхтэһии чугаһаатаҕына эрэ болҕомто ууруллар быһыылаах. Онон дьарыктанар да кыыс аҕыйах. Хайа кыыс күрэхтэһииттэн күрэхтэһиигэ, хомууртан хомуурга сылдьыан баҕарыай? Үгүс кыыс үөрэхтэнэн, кэргэн тахсан ньир-бааччы олоруон баҕарара буолуо. Соччо үлүһүйбэккэ эрэ тустуохха сөп, тустуу – кыыс доруобуйатыгар кутталлаах көрүҥ. Эчэйии, тостуу да элбэҕэ буолуо.

Айтана АММОСОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0