«Борокуратуура көрдөрүүтүнэн, 2016 сылга өрөспүүбүлүкэбитигэр 160 хоруупсуйаҕа сыһыаннаах буруй оҥоһуллубут. Ити 2015 сыллааҕар 3,5 % үрдүк. Баһыйар үгүс өттө муниципальнай таһымҥа тахсыбыт», — диэн бэлиэтиир Хоруупсуйаны уонна атын сокуону кэһиилэри сэрэтэр управление салайааччыта Степан Давыдов.
Аграфена Кузьмина, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru
Тоҕо оннугуй? Бу боппуруоска Степан Николаевич маннык хоруйдуур.
— Хоруупсуйа ханна баҕарар баар буолуон сөп: судаарыстыбаннай да, муниципальнай да былааска, быраабы араҥаччылыыр уорганнарга даҕаны. Ол эрээри чинчийии көрдөрөрүнэн, муниципальнай таһымҥа манна сыһыаннаах үгүс буруй тахсыбыт. Мин санаабар, ити киин сиртэн ыраахпыт, биһиэхэ тиийиэхтэрэ суоҕа диэн өйдөбүлтэн тахсар. Ол эрээри сокуон барыларыгар биир. Федеральнай миниистир да буоллун, нэһилиэк, улуус баһылыга да буоллун, — диэн этэр.
Манна даҕатан эттэххэ, РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин хас сылын аайы бэйэтин Анал этиитигэр хоруупсуйаны уодьуганныырга ураты болҕомтотун уурар. 2008 сыллаахха хоруупсуйаны сэрэтиигэ федеральнай сокуон тахсан, быраап аакталара оҥоһуллан, бу эйгэҕэ биир систиэмэлээх үлэ тэрилиннэ. Бу туһунан: «Билигин хоруупсуйаны сэрэтиигэ механизм оҥоһуллан биир систиэмэлээхтик үлэлии сылдьабыт. Манна үгүс үлэ барда. Анал сокуон, быраап аакталара тахсыбыттарын таһынан онон дьарыктанар уорган тэрилиннэ. Ону сэргэ. нэһилиэнньэҕэ өйдөтөр, иитэр үлэни куруутун ыытабыт. Судаарыстыбаннай былаас уорганнарыгар үбү-аһы көдьүүстээхтик туһаныыга, суукка-сокуоҥҥа, былаас уорганнарыгар, судаарыстыбаннай, муниципальнай сакааһы оҥорууга, о.д.а. эйгэлэргэ барыларыгар ыытыллар үлэ дьэҥкэ уонна аһаҕас буолуохтаах», — диэн бэлиэтээн этэр Степан Давыдов.
Кини иһитиннэрэринэн, нэһилиэнньэ хоруупсуйаны уодьуганныырга быһаччы кыттыһыахтаах. Онуоха управление иитэр, үөрэтэр үлэни эмиэ ыытар. «Биһиги управлениебыт ити буруйдар тахсыбаттарын туһугар үлэлэһэр. Ону сэргэ, нэһилиэнньэҕэ үөрэтэр үлэлэри ыытабыт. Хас биирдии киһи хоруупсуйаны түктэри быһыы диэн өйдүөхтээх. Көрө-көрө көрбөтөҕө, истэ-истэ истибэтэҕэ буола сылдьыа суохтаах», — диэн этэр Степан Николаевич.
Степан Николаевич этиитигэр эбэн эттэххэ, билигин Госдуумаҕа баһылыктар дохуоттарын регион губернатора (биһиэхэ Ил Дархан) хонтуруолга тутуоҕун туһунан сокуон барыла көрүллэ сылдьар. Сокуон бастакы ааҕыытын ааспыта. Онон түмүктээн эттэххэ, быраап аакталара оҥоһулланнар, өрөспүүбүлүкэҕэ тустаах уорганнар (Хоруупсуйаны уонна атын сокуону кэһиилэри сэрэтэр управление, ону сэргэ, судаарыстыбаннай сакаастары ыытар судаарыстыбаннай кэмитиэт) тэриллэннэр, буруйу оҥоруу өрөспүүбүлүкэ таһымыгар быдан кыччаата. Аны билигин муниципальнай таһымҥа күүстээх үлэ барыан наада.
Аграфена Кузьмина, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru