Балыктааһын быраабылатыгар киирбит (любительскай балыктааһын туһунан) сокуон бастакы бырайыагынан (2009 с.) илимнээһин быраканьыардааһын курдук көрүллэр буолбута. Ол түмүгэр, балыгынан иитиллэн олорор хоту дойду олохтоохторо “быраканьыар” дьаралыгын сүгэр дьылҕаламмыттара.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин бырабыыталыстыбата күүскэ туруорсубутун, тыйыс айылҕалаах хотугу дойду дьоно балыгы утарынан сииргэ илимнээн аһаан олороллорун итэҕэппитин түмүгэр, сыыһа балаһыанньа 2015 с. уларытыллыбыта. Судаарыстыбаннай Дуума айылҕа ресурсаларыгар, бас билиигэ уонна сиргэ сыһыаннаһыыга кэмитиэтэ баҕатыйан (любительскай) балыктааһын туһунан сокуон бырайыагын иккис ааҕыыга өйөөтө, онуоха Уһук Хотугу дойду, Сибиир уонна Уһук Илин эрэгийиэннэр олохтоохторо утарынан сииллэригэр илиминэн балыктыахтарын сөбүн туһунан балаһыанньа оннунан хаалларылынна. Санатан эттэххэ, бу сокуон бырайыагын бастакы ааҕыы 2013 сыл ахсынньытыгар буолбута. Онно гражданнар балыгы ууһатар хаһаайыстыбаларга сыһыарыллыбыт уу эбийиэктэриттэн ураты, уопсай туһаныллар ууларга (күөлгэ, өрүскэ) бэйэлэрэ утарынан сииллэригэр анаан көҥүл уонна босхо балыктыахтарын сөбө бигэргэтиллибитэ. Электрическэй күөгүнэн балыктыыр бобуллубута, илими атыылааһын хааччахтаммыта. Уу биологическай ресурсаларын, кинилэр сылдьар эйгэлэрин харыстыыр итиэннэ көдьүүстээхтик туһанар инниттэн, балыктааһын сууккатааҕы нуормата олохтоммута. Ити кэмтэн уопсастыбаҕа көхтөөхтүк дьүүллэһиллэр сокуон бырайыага салгыы оҥоһулла, ситэриллэ сылдьар.
«Известия» хаһыат суруйбутунан, бу сокуон бырайыагар үлэлиир бырабыыталыстыба хамыыһыйата саҥа киллэриллибит эбиилэри өйөөтө. Ол түмүгэр, баҕатыйан балыктааһын босхо буолара, оттон балык ураты сыаналанар көрүҥнэрин бултааһыҥҥа анал көҥүл ирдэнэрэ киллэрилиннэ. Көҥүлү биэрии бэрээдэгин “Росрыболовство” территориялардааҕы салаалара, эрэгийиэннэр миниистирдэрин кэбиниэтэ бигэргэтэр буолбуттар.
— Уһук Хотугу дойду, Сибиир уонна Уһук Илин эрэгийиэннэрин олохтоохторугар эрэ утарынан сииргэ илиминэн балыктааһын көҥүллэннэ, — диэтэ Судаарыстыбаннай Дуума айылҕа ресурсаларыгар, бас билиигэ уонна сиргэ сыһыаннаһыыга кэмитиэтин салайааччы Николай Николаев. — Любитель-балыксыттар илимнэрэ “Росрыболовство” территориялардааҕы салааларыгар маркировкаланан, анал реестргэ ылыллыахтара. Дьокутааттар этиилэринэн, кэккэ хааччахтааһыннар киллэрилинилэр. Ол курдук, мөккүөр суох буоларын туһуттан, любитель-балыксыттар уонна балыгы ууһатааччылар биир уу эбийиэгэр үлэлииллэрэ бобулунна, атыннык эттэххэ, балык ууһатыллар сиригэр ким да илимнээбэт. Балыгы хайыытыттан ылар, биир эркиннээх (жабернай) илимнэри эргитии бобуллар, даҕатан эттэххэ, бу бэрэсидьиэн сорудаҕын олоххо киллэрии буолар. Үсүһүнэн, балык ханан сылдьарын көрөр-истэр электроннай тэриллэри туттан, уу аннынан балыктааһын бобулунна.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» edersaas.ru.